Gruźlica

Aktualizacja: 14 października 2022

Gruźlica to choroba zakaźna, która jeszcze 150 lat temu była jedną z głównych przyczyn zgonów wśród populacji na całym świecie. W dzisiejszych czasach częstotliwość zachorowań znacznie zmalała, choć wciąż się je odnotowuje. Choroba może atakować różne części ciała, najczęściej jednak jej celem są płuca. Leczenie opiera się na odpowiednio dobranej antybiotykoterapii.

Gruźlica – przyczyny

Bezpośrednią przyczyną gruźlicy jest zakażenie prątkami gruźlicy. Bakterie te krążą po organizmie przedostając się do różnych jego struktur i powodując szereg niepokojących objawów. Wraz z kaszlem mogą przedostawać się na zewnątrz, dlatego o gruźlicy mówi się, że jest chorobą przenoszoną drogą oddechową. Samo zakażenie się nie jest jednak tak łatwe – należy długo lub często przebywać z osobą chorą, np. zamieszkując wspólnie z nią lokal. Gruźlicą nie można się zarazić podczas podawania ręki, korzystania ze wspólnej pościeli czy kontaktów seksualnych. Drogą zakażenia jest kaszel, kichanie lub plucie przez osobę chorą.

Na zachorowanie najbardziej narażone są osoby mieszkające w złych warunkach, niedożywione oraz zakażone wirusem HIV. Osłabiona odporność jest poważnym czynnikiem ryzyka gruźlicy. Pozostałymi czynnikami ryzyka jest narażenie na zanieczyszczenia powietrza, dym tytoniowy i azbest.

Gruźlica – objawy

Do najczęściej występujących objawów gruźlicy zaliczamy:

• przewlekły, uporczywy kaszel trwający wiele tygodni i nie ustępujący wraz z upływem czasu;
• gorączkę;
• nocne poty;
• przemęczenie, złe samopoczucie;
• obecność krwi podczas kaszlu;
• utratę masy ciała bez konkretnego powodu;
• utratę apetytu.

Szczególną formą tej choroby jest gruźlicze zapalenie opłucnej, podczas którego dochodzi do gromadzenia się płynu pomiędzy tkankami płuc. Pacjenci skarżą się wówczas na duszności oraz dolegliwości bólowe występujące podczas oddychania. Choć najczęściej diagnozuje się gruźlicę płucną, można spotkać także przypadki gruźlicy pozapłucnej. Są to gruźlice:

• węzłów chłonnych – pojawia się brzęk i powiększenie węzłów chłonnych, niekiedy wyciek płynu;
• nerek – może trwać wiele lat bezobjawowo, po czym wywołać objawy charakterystyczne dla infekcji dróg moczowych;
• kręgosłupa lub kości – naruszona zostaje struktura kostna, nierzadko dochodzi do uszkodzenia 2-3 kręgów. Pojawiają się bóle pleców i wady postawy.

Objawy nie są jednak specyficzne, dlatego zawsze warto zróżnicować je z innymi chorobami i dolegliwościami zdrowotnymi.

Zobacz również: Gruźlica skóry

Diagnostyka gruźlicy

Aby zdiagnozować gruźlicę wykonuje się test skórny, zwany próbą tuberkulinową Mantoux. Wynik odczytuje się po około 2-3 dniach. Występująca wówczas reakcja skórna jest wskazaniem do dalszych badań diagnostycznych. W dalszej kolejności wykonuje się RTG płuc (lub innych części ciała w przypadku gruźlicy pozapłucnej). Inną równie często wykorzystywaną techniką diagnostyczną jest oznaczenie metodą PCR kwasu dezoksyrybonukleinowego prątka gruźlicy w materiale biologicznym. Test można jednak wykonywać wyłącznie u chorych, którzy nie byli leczeni przeciw gruźlicy w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Gruźlica – leczenie

Wszystkie postacie gruźlicy w dzisiejszych czasach mogą być skutecznie leczone za pomocą leków. Może się okazać konieczna hospitalizacja, co zdarza się jednak bardzo rzadko. Celem farmakoterapii jest jak najszybsze zlikwidowanie bakterii, dlatego pacjentowi podaje się odpowiednio dobrane antybiotyki, często 2-3 rodzaje. Pierwszy etap farmakoterapii trwa nawet do 2 miesięcy i choć eliminuje znaczną część bakterii, nie usuwa ich wszystkich. W walce z gruźlicą największe znaczenie mają:

• izoniazyd;
• rifampicyna;
• pirazynamid;
• etambutol.

Pacjent otrzymuje jednocześnie witaminę B6.

Leczenie trwa przynajmniej 6 miesięcy, a aby efekty były trwałe leki należy brać codziennie w ustalonych dawkach. Pomijanie ich będzie skutkować jedynie wytworzeniem się oporności u bakterii. Kuracja nie może więc zostać przerwana. Podczas leczenia mogą pojawić się objawy takie jak nudności, bóle głowy i bóle brzucha, zmęczenie czy wysypka skórna.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Michałowska-Mitczuk D., Farmakoterapia gruźlicy, Farmakologia Polska, 1/2009.
2. Włodarczyk M., Rudnicka W., Druszczyńska M., Gruźlica – zapomniana choroba, o której warto pamiętać, Problemy Nauk Biologicznych, 2/2017.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
4. Antczak A., Wielka interna – pulmonologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2020.