Gorączka

Gorączka stanowi złożoną odpowiedź organizmu w przebiegu niektórych chorób. Charakteryzuje się wzrostem temperatury ciała spowodowanym działaniem niektórych cytokin, wzbudzeniem reakcji ostrej fazy, a także aktywizacją mechanizmów fizjologicznych, metabolicznych i immunologicznych. Gorączka nie jest zatem objawem występującym samoistnie.

Temperatura ciała

Regulacja temperatury ciała stanowi ważny mechanizm zabezpieczający homeostazę. Utrzymywanie jej na właściwym poziomie jest istotne dla m.in. prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych i niektórych procesów immunologicznych.

Poniżej 27,7 – 30° C ludzie tracą przytomność, ponadto rzadko przekracza się także granicę 41 – 42° C, powyżej której występują groźne następstwa. Przykładowo, powyżej 40,5° C pacjenci tracą orientację i zaczynają majaczyć, powyżej 43,5° C – wpadają w śpiączkę.

Temperatura ciała zależy od wielu czynników, do których należą między innymi:

• techniki pomiaru (temperatura w odbytnicy jest zwykle o 0,5–0,8° C wyższa niż ta mierzona pod pachą);
• pory dnia;
• osobniczych właściwości organizmu (wiek, intensywność procesów metabolicznych);
• uprzednio zażywanych leków przeciwgorączkowych lub kortykosteroidów.

Średnia temperatura ciała wynosi 36,8° C z wahaniami w ciągu doby ok.1,3° C (maksimum ok. godziny 18 po południu, a minimum ok. godziny 3 rano).

Ponadto należy wiedzieć, że mózg jest organem najbardziej wrażliwym na zmiany temperatury ciała.

Gorączka

Gorączce zwykle towarzyszą następujące objawy:

• przyspieszenie akcji serca o 4,4 uderzenia tętna/minutę dla każdego wzrostu temperatury ciała o 1° C;
• utrata łaknienia;
• senność;
• uczucie osłabienia;
• nadwrażliwość na ból;
• upośledzona aktywność ruchowa;
• bóle głowy.

Na przykładzie malarii można zauważyć, że przyspieszonemu podnoszeniu się temperatury ciała towarzyszą dreszcze, a jej nagłemu spadkowi– obfite poty.

Kiedy stwierdza się gorączkę?

Zazwyczaj gorączkę stwierdza się, gdy ranna temperatura ciała przekracza 37,2° C, zaś w ciągu dnia przyjmuje wartości powyżej 37,8° C.

W praktyce często przyjmuje się za gorączkę stany przekraczające 38° C. Niższe temperatury (lecz wyższe od prawidłowej) zwane są stanami podgorączkowymi.

Przyczyny gorączki

W medycynie wyróżnia się najczęściej 5 klas przyczynowych stanu gorączkowego. Są to gorączki wywołane przez:

• I – czynniki zakaźne: gorączki pochodzenia bakteryjnego, zakażenia wirusowe, grzybicze i pasożytnicze;
• II – proces nowotworowy;
• III – zaburzenia immunologiczne: np. u chorych na układowe choroby tkanki łącznej;
• IV – czynniki endokrynologiczne, metaboliczne i polekowe;
• V – pozostałe rodzaje gorączek: o nieustalonej przyczynie, symulowane, hipertermia wegetatywna i inne.

Jak zwalczyć gorączkę?

Najwłaściwsze jest leczenie przyczynowe. Postępowanie przeciwgorączkowe należy zastosować w pierwszej kolejności u chorych wysoko gorączkujących, wyniszczonych, kobiet w ciąży, osób z niewydolnością narządów wewnętrznych oraz dzieci.

Leczenie gorączki pozostaje nadal bardzo kontrowersyjne. Jak wiadomo temperatura ciała powyżej 41° C może być szkodliwa, chociaż większość gorączkujących pacjentów nie wykazuje powikłań, a obniżanie temperatury ciała może hamować korzystne działanie gorączki.

Leczenie farmakologiczne

Współcześnie stosuje się 2 bezpieczne oraz skuteczne leki przeciwgorączkowe: ibuprofen i paracetamol. Dodatkowo badania wykazały, że uzasadnioną skuteczność ma naprzemienne stosowanie tych leków.

Nie zaleca się stosowania kwasu acetylosalicylowego (jak robiono to dawniej) ze względu na możliwość wystąpienia zespołu Rey’a u dzieci poniżej 12 roku życia.

Leczenie niefarmakologiczne

Dodatkowo należy pamiętać o leczeniu objawowym, które obejmuje między innymi uzupełnianie utraty wody przez chorego gorączkującego oraz wyrównywanie zaburzeń elektrolitowych i kwasowo-zasadowych.

Niekiedy stosuje się ochładzanie skóry wilgotnymi okładami (czego nie można jednak praktykować u dzieci odwodnionych).

Pozytywne aspekty związane z gorączką

Gorączka nie jest mimo wszystko zjawiskiem negatywnym, ponieważ stanowi pierwszą linię obrony organizmu.

Pozytywnym zjawiskiem związanym z podwyższeniem temperatury ciała jest wzmocnienie czynności komórek obronnych organizmu. Wykazano także, że gorączka nasila proces fagocytozy oraz działa antynowotworowo.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gontko-Romanowska K., Ocena postępowania ratunkowego w drgawkach gorączkowych u dzieci na etapie przedszpitalnym i wczesnoszpitalnym, Poznań 2015.
2. Pawłowski Z., Parazytologia kliniczna w ujęciu wielodyscyplinarnym, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
3. Kucharz E., Diagnostyka różnicowa stanów gorączkowych, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 1/2010.