Dur brzuszny

Aktualizacja: 11 września 2023

Dur brzuszny (łac. typhus abdominalis, inaczej: tyfus lub tyfus brzuszny) to choroba podlegająca obowiązkowi zgłoszenia do Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Jest to przekazywana drogą fekalno-oralną choroba potencjalnie zagrażająca życiu chorego. Wywołują ją bakterie Salmonella typhi. Największy współczynnik zakażalności obserwuje się na terenie Azji, Afryki i ameryki Południowej, dlatego w Europie uznaje się ją za chorobę tropikalną. Zagraża głównie turystom.

Pałeczki duru brzusznego

Dur brzuszny powodują bakterie Salmonella enterica, wśród których najczęściej stwierdza się Salmonella typhi. Przekazywane są one drogą fekalno-oralną, a więc do zakażenia dochodzi podczas spożywania zainfekowanego pożywienia lub wody. Rezerwuarem patogenu i źródłem zakażenia jest wyłącznie człowiek chory lub bezobjawowy nosiciel, a materiał zakaźny stanowią przede wszystkim wydaliny pacjenta, głównie kał i rzadziej mocz. Po przedostaniu się do układu pokarmowego człowieka bakterie namnażają się wewnątrz makrofagów i rozprzestrzeniają w większej ilości po całym krwiobiegu. Tą samą drogą mogą przenikać do narządów takich jak szpik kostny, wątroba czy pęcherzyk żółciowy, powodując poważne objawy kliniczne.

Warto wiedzieć, że nie u wszystkich osób pojawia się pełnoobjawowy obraz kliniczny. Niektórzy, zwłaszcza wskutek kolonizacji pęcherzyka żółciowego są jedynie nosicielami bakterii, zagrażając innym, zdrowym osobom.

Dur brzuszny – objawy

Bakterie potrzebują kilku dni aby się namnożyć oraz uaktywnić. Pierwsze objawy pojawiają się w ciągu tygodnia i są to:

• wysoka gorączka sięgająca nawet 40 stopni C;
• dreszcze;
• zaparcia;
• zapalenie gardła;
• biegunka;
• silne bóle głowy;
• bóle żołądka i całego brzucha;
• złe samopoczucie;
• różowa wysypka (najczęściej umiejscowiona na klatce piersiowej);
• hepatomegalia;
• powiększona śledziona.

Temperatura narasta w ciągu 2-3 dni i pozostaje wysoka przez nawet do 2 tygodni. Towarzyszy temu spowolnienie akcji serca (bradykardia). W niektórych, skrajnych przypadkach może wręcz dojść do wystąpienia majaczenia i śpiączki. U 2% pacjentów zmiany w obrębie jelit powodują zgon wskutek masywnego krwawienia wewnętrznego. U innych natomiast rozwija się ciężkie zapalenie płuc. 2-3 tygodnie po zakażeniu może dojść do poważnych powikłań takich jak krwotoki z przewodu pokarmowego czy perforacja jelit. Choroby z całą pewnością nie można bagatelizować, a pojawienie się powyższych objawów po powrocie z wczasów (lub w ich trakcie, gdy odbywają się na terenie potencjalnie niebezpiecznych kontynentów) skłania do pilnej wizyty u lekarza.

Dur brzuszny – rozpoznanie

W pierwszym etapie choroby rozpoznanie opiera się na szczegółowym wywiadzie i zaobserwowanym obrazie klinicznym. Dopiero po około 2 tygodniach można wykonać badania serologiczne oceniające obecność swoistych przeciwciał. Dur brzuszny należy zróżnicować między innymi z brucelozą, leptospirozą, tularemią oraz malarią.

Dur brzuszny – leczenie

Okres powrotu do zdrowia trwa nawet kilka miesięcy. Podstawą terapii jest podaż odpowiednio dobranych antybiotyków, zazwyczaj fluorochinolonów. Poprawa następuje po 2-3 dniach, jednak pod żadnym pozorem nie można odstawiać samodzielnie antybiotyków. Nawet, jeśli po pewnym czasie objawy już nie występują. Częstym zjawiskiem jest bowiem nawrót choroby o znacznie cięższej postaci w momencie odstawienia leków. W przypadku krwawienia wewnętrznego (najczęściej stwierdza się je na podstawie badań obrazowych) konieczna jest natychmiastowa interwencja chirurgiczna.

Dur brzuszny – szczepionka

Aby uchronić się przed durem brzusznym, np. planując zagraniczne wczasy, warto pomyśleć o szczepionce. W Polsce dostępne są 3 różne szczepionki przeciwko tej chorobie:

• tyfoidalna żywa;
• doustna szczepionka Ty21a;
• zawierające zabite formaldehydem i działaniem temperatury całe pałeczki Salmonella typhi.

Szczepienia powinny odbyć również osoby pracujące na wielu kontynentach, np. piloci samolotowi czy stewardessy.

Rokowania

Jeśli leczenie zostanie wdrożone od razu, a pacjent będzie zalecał się do wskazówek lekarza, rokowania są bardzo dobre. Zgony wówczas praktycznie nie występują. Inaczej wygląda sytuacja przy zbagatelizowaniu problemu. Przy nieleczonym durze brzusznym współczynnik śmiertelności znajduje się na poziomie aż 20%.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bio olej z czarnuszki w płynie 100% naturalny
Tłoczony na zimno olej z czarnuszki egipskiej dzięki swoim właściwościom może pomóc w zwalczaniu wszelkiego rodzaju zmian skórnych. Chroni komórki organizmu przed wolnymi rodnikami co powoduje, że skóra wygląda młodziej ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Paul M., Dur brzuszny niedocenianym zagrożeniem zdrowotnym dla Polaków podróżujących do krajów strefy tropikalnej, Problemy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 4/2013.
2. Dziubek Z., Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.