Co to jest ortoreksja?

Aktualizacja: 5 października 2022

Co to jest ortoreksja i z czego ona wynika? To pytanie pada coraz częściej, ponieważ ortoreksja jest względnie nowym zjawiskiem. Została zdefiniowana dopiero w 1997 przez pewnego lekarza, który zauważył u swoich pacjentów nietypowe zachowanie. Ortoreksja stanowi poważny problem zdrowotny i psychiczny.

Z czego wynika ortoreksja?

Ortoreksja jest chorobą psychiczną, podobnie jak bulimia czy anoreksja. Z tą różnicą, że chorzy nie dążą do uzyskania idealnej sylwetki, a ich zdaniem troszczą się o własne zdrowie poprzez kontrolę spożywanych pokarmów. Nie wyjaśniono dokładnie przyczyn tego zjawiska. Sugeruje się, że takie osoby mogły być narażone w dzieciństwie na nieprzyjemne sytuacje lub mogły traumatycznie przeżyć chorobę kogoś bliskiego. Wizyty u psychoterapeuty są w stanie ustalić dokładniej przyczyny ortoreksji u konkretnej osoby.

Jak wygląda ortoreksja?

Ortoreksja objawia się próbą osiągnięcia optymalnego zdrowia poprzez ścisłą kontrolę diety. Osoby nią dotknięte koncentrują się na jakości spożywanych produktów, nie ilości, poświęcają sporo czasu na sprawdzanie źródeł pochodzenia żywności, sposobów przygotowywania dań, ich przetwarzania, zawartości substancji konserwujących, a nawet tworzyw używanych do pakowania żywności.

Ważnym aspektem ortoreksji jest również odczucie konieczności gromadzenia produktów spożywczych, dbałość o ich ważenie, planowanie posiłków z wyprzedzeniem oraz pojawianie się natrętnych myśli w czasie niepoświęcanym czynnościom związanym z żywieniem. Schemat działania osób dotkniętych tą dolegliwością można podzielić na 4 główne fazy:

• nadmierne myślenie o planowanych na obecny lub kolejny dzień posiłkach;
• gromadzenie poszczególnych składników żywieniowych z wysokim krytycyzmem i dużą kontrolą;
• sporządzanie posiłków w sposób jak najbardziej zdrowy;
• odczucie satysfakcji lub winy, w zależności od przebiegu poprzedzających faz.

Osoba chora na ortoreksję zwykle ma prawidłową wagę ciała, lekką nadwagę lub lekką niedowagę – jej wygląd zależy od metabolizmu, jednak nie są to skrajności. Ponadto rzadko chodzi do restauracji, a na uroczystości rodzinne przynosi swoje jedzenie. Czuje duży strach przed spróbowaniem zrobionej przez kogoś potrawy, jeśli nie dowie się, skąd pochodzą wszystkie jej składniki i czy nie wniosą do jej organizmu niepożądanych substancji.

Konsekwencje ortoreksji

Osoby cierpiące na ortoreksję rzadko dbają o zbilansowaną dietę. Wraz z biegiem czasu stopniowo odrzucają kolejne produkty spożywcze, przez co ich organizm nie otrzymuje wszystkich składników odżywczych. Przyczyną tego są liczne niedobory pokarmowe, co przyczynia się do licznych zmian okołonarządowych i upośledzenia funkcji całych układów. Dodatkowo pojawiają się bóle głowy, kłopoty z koncentracją i problemy trawienne. U kobiet może wystąpić zaburzenie miesiączkowania.

W związku z wyjątkowo rygorystyczną dietą, a zwłaszcza patologicznym do niej przywiązaniem, chory staje się wyobcowany. W efekcie potrafi zerwać kontakty z rodziną, jeśli ta sprzeciwia się jego praktykom. Powstają liczne zaburzenia na tle psychicznym i pogarszają się relacje z innymi ludźmi.

Leczenie ortoreksji

Leczenie ortorekcji jest możliwe tylko wtedy, gdy chory wykaże chęć do zmiany. Rzadko kiedy zgłasza się sam po pomoc, dlatego warto, aby to najbliższe mu osoby przekonały go do zmiany stylu życia i zgłoszenia się do specjalistów. Podstawą leczenia jest dietoterapia i psychoterapia. Oba elementy skutecznie się uzupełniają i nie mogą przebiegać bez siebie.

Psychoterapeuta pomoże choremu zrozumieć istotę problemu, szczegółowo wyjaśni konsekwencje takiego postępowania. Jeśli przyczyny leżą w dzieciństwie pacjenta lub jego przeszłości, pomoże uporać się z problemem od podstaw. Na wizytę mogą przyjść również bliskie osoby chorego, pomoże im to zrozumieć czym jest ortoreksja i jak wspierać taką osobę.

Dieta powinna być ułożona przez doświadczonego dietetyka i pokrywać dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Aby chory nie miał zbyt dużo obiekcji do ustalonej diety, wybiera się produkty naturalne i ekologiczne. Ortorektyk musi dostarczać do organizmu wszystkie składniki odżywcze – białka, tłuszcze, węglowodany, minerały i witaminy. W razie konieczności można zastosować suplementację.

Ostatecznością jest farmakoterapia, czyli stosowanie selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Osoby chore mają jednak trudność z przyjmowaniem leków, uznając je za środki chemiczne, wpływające szkodliwie na organizm. Nie jest to więc przez nich mile widziana metoda.

Spirulina + Żelazo - naturalne wsparcie krwi
Naturalny produkt Spirulina + żelazo od bioalgi jest czysto roślinnym źródłem żelaza, wyprodukowanym wyłącznie przez Matkę Naturę. Jego biodostępność jest dzięki temu na wysokim poziomie co pozwala m.in. na uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Łucka I., Janikowska-Hołoweńko D., Domarecki P., Plenikowska-Ślusarz T., Domarecka M., Ortoreksja – oddzielna jednostka chorobowa, spektrum zaburzeń odżywiania czy wariant zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych?, Psychiatria Polska, 2/2019.
2. Kałędkiewicz E., Doboszyńska A., Ortoreksja na tle innych zaburzeń odżywiania, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2013.
3. Dittfeld A., Koszowska A., Fizia K., Ziora K., Ortoreksja – nowe zaburzenie odżywiania, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 6/2013.
4. Janas-Kozik M., Zejda J., Stochel M., Brożek G., Janas A., Jelonek I., Ortoreksja – nowe rozpoznanie?, Psychiatria Polska, 3/2012.