Aktualizacja: 26 czerwca 2024
Choroby metaboliczne to szeroka grupa różnego rodzaju chorób, których wspólną cechą jest zaburzenie metabolizmu organizmu. Przekłada się to negatywnie na praktycznie wszystkie układy ustroju. Ostatnimi czasy obserwuje się znaczny wzrost częstości tego typu chorób, a wśród nich prym wiodą: cukrzyca, otyłość oraz dna moczanowa. Jest ich jednak znacznie więcej.
Spis treści
Choroby metaboliczne – przyczyny
Pojęcie „choroby metaboliczne” odnosi się do wszystkich tych schorzeń, które wiążą się z zaburzeniami przemian biochemicznych organizmu. W ciągu ostatnich dziesięcioleci częstość występowania większości z nich drastycznie wzrosła, co wiąże się z niekorzystnymi zmianami w stylu życia współczesnych ludzi. Głównym czynnikiem ryzyka chorób metabolicznych są:
- siedzący tryb życia i brak wystarczającej ilości dziennej aktywności fizycznej;
- nadwaga i otyłość;
- niezdrowa dieta, zwłaszcza bogata w kwasy tłuszczowe nasycone i cukry proste;
- nadmiar soli i alkoholu w diecie;
- palenie papierosów i częste sięganie po inne używki;
- przewlekły stres, zwłaszcza przy braku umiejętności radzenia sobie z nim;
- powszechne stosowanie farmaceutyków na wiele problemów zdrowotnych, które w rzeczywistości tego nie wymagają.
Choroby cywilizacyjne w XXI wieku mają charakter masowy. Coraz powszechniej dotyczą dzieci i młodzieży, choć wciąż w największych liczbach występują u pacjentów dorosłych, na co wpływa dłuższy czas trwania powyższych czynników ryzyka.
Choroby metaboliczne – rodzaje i objawy
Do grona najczęściej diagnozowanych chorób cywilizacyjnych łącznie z ich obrazem klinicznym należą:
- cukrzyca typu 1 – diagnozowana najczęściej już u dzieci i młodzieży, polega na zaburzeniu przemiany węglowodanów w związku z przewlekłym procesem autoimmunologicznym prowadzącym do uszkodzenia komórek beta wysp trzustkowych. Objawy: uczucie suchości w ustach, ciągłe pragnienie, nykturia, częstomocz, zmęczenie, bolesne skurcze mięśni, spadek masy ciała, nudności i wymioty, oddech Kussmaula, bóle brzucha;
- cukrzyca typu 2 – polega na występowaniu wysokich wartości glikemii, czego podłożem jest dysfunkcja komórek beta oraz insulinooporność. Wiąże się z nieodpowiednim trybem życia. Objawy: nadmierny apetyt, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia widzenia, sucha, swędząca skóra, wzmożone pragnienie, wahania nastroju;
- hipercholesterolemia – polega na podwyższeniu poziomu frakcji LDL cholesterolu powyżej 3,0 mmol/l (115 mg/dl). Najczęściej długo przebiega bezobjawowo, a występujące objawy wiążą się już z rozwiniętą miażdżycą, która jest najczęstszym powikłaniem tego stanu;
- zespół metaboliczny – łączy w sobie następujące problemy: zwiększony obwód w talii wskazujący na otyłość brzuszną, podwyższenie stężenia cholesterolu i trójglicerydów, nadciśnienie tętnicze, podwyższona glukoza na czczo. Objawy wiążą się z istnieniem wszystkich tych stanów, są więc wyjątkowo różnorodne;
- dna moczanowa – choroba zapalna, w przebiegu której dochodzi do odkładania się kryształów moczanu sodu w stawach, a później także w tkankach i narządach. Objawy: zaczerwienienie, ocieplenie, opuchlizna, ból i ograniczenie ruchomości danego stawu, najczęściej I stawu śródstopno-palcowego w stopie;
- osteoporoza – choroba manifestująca się zwiększonym ryzykiem złamań kości w konsekwencji obniżenia ich odporności mechanicznej. Objawy: tendencja do złamań nawet przy drobnych urazach, szybkie postępowanie wad postawy, neuropatie z ucisku, bóle kostne.
Do grona chorób metabolicznych zalicza się również te znacznie rzadziej występujące, zwłaszcza takie jak fenyloketonuria, galaktozemia, choroby spichrzeniowe glikogenu i wiele innych.
Diagnostyka chorób metabolicznych
Choroby metaboliczne najczęściej diagnozuje się na podstawie szczegółowych badań krwi i badań moczu. Dokładne parametry poddawane analizie dobierane są przez lekarza w zależności od podejrzeń. Jako że choroby metaboliczne mogą być leczone przez różnych specjalistów, na początku najlepiej udać się do lekarza rodzinnego. Na podstawie wyników zleconych badań pokieruje on pacjenta do określonego specjalisty, np. do diabetologa przy cukrzycy, do reumatologa przy dnie moczanowej, czy do ortopedy przy osteoporozie.
Leczenie chorób metabolicznych
Leczenie chorób metabolicznych jest wielokierunkowe, bezwzględną bazą jest jednak zmiana nawyków dnia codziennego. Szczególnie w kontekście diety, aktywności fizycznej, stresu i używek. Bez tego żadne inne formy leczenia nie będą skuteczne. Dobór poszczególnych metod leczniczych zależy od rodzaju choroby metabolicznej. Przykładowo przy cukrzycy ważna jest dieta z niskim indeksem glikemicznym i stosowanie insuliny, co nie ma zastosowania przy innych chorobach tej grupy. Farmakoterapia wykorzystywana jest przy większości chorób metabolicznych jako uzupełnienie leczenia podstawowego.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Skrypnik D., Skrypnik K., Suliburska J., Bogdański P., Pupek-Musialik D., Dietoterapia wybranych chorób metabolicznych, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2013, vol. 4, nr 2, 80-89.
- Pieczyńska J., Łagowska K., Rzadkie choroby metaboliczne – charakterystyka i dietoterapia, Problemy Nauk Biologicznych, 2/2020.
Zostaw komentarz