Choroba zwyrodnieniowa stawów

Aktualizacja: 25 stycznia 2023

Choroba zwyrodnieniowa stawów (łac. osteoarthritis) jest to skojarzenie procesu niszczenia chrząstek stawowych i wtórnych zmian w nasadach kostnych, które prowadzi do uszkodzenia anatomicznego stawu, upośledzenia jego czynności ruchowej i objawów bólowych. Inaczej mówiąc, choroba ta polega na zużyciu i zwyrodnieniu chrząstek stawowych z występującym zniekształceniem końców kości, które wytwarzają stawy. Zmianom w tej chorobie mogą towarzyszyć procesy zapalne w błonie maziowej.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – przyczyny

Dotychczas nie wyjaśniono jednoznacznie przyczyny schorzenia. Badania, które zostały przeprowadzone wykazują, że choroba zwyrodnieniowa stawów jest skutkiem wpływu wielu czynników działających na sam staw jak i na cały organizm. W niektórych przypadkach tej choroby proces zwyrodnienia rozwija się wtórnie:

• na podłożu zmian wrodzonych stawów (wrodzona dysplazja stawów biodrowych);
• zapalenia stawów (reumatoidalne zapalenie stawów – RZS);
• chorób metabolicznych (dna moczanowa);
• chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego i zaburzeń neurologicznych (takie jak mózgowe porażenie dziecięce).

Duży odsetek przypadków zwyrodnienia stawu kolanowego ma podłoże urazowe np.powtarzające się skręcenia stawu, jednorazowy większy uraz lub wielokrotne małe urazy, złamania wygojone w wadliwym ustawieniu. Może być również wynikiem wadliwego ustawienia osi długich kości udowej i kości piszczeli względem siebie. Przyczyną może być też nieprawidłowa praca mięśni. Cykliczne umiarkowane oddziaływania mięśni na stawy ma działanie ochronne, podczas gdy dłuższe obciążenie statyczne lub brak obciążenia i ruchu powoduje degradację stawu. Pod uwagę bierze się wpływ nadmiernego obciążenia stawów w trakcie uprawiania sportu wyczynowego (między innymi takiego jak: piłka nożna, biegi, podnoszenie ciężarów), a także ciężkiej pracy fizycznej. Wskazując na przyczyny choroby, podkreśla się istotny wpływ nadwagi na rozwój zmian zwyrodnieniowych stawów, a w szczególności stawu kolanowego.

Występowanie choroby zwyrodnieniowej stawów

Choroba ta występuje najczęściej u osób po 50-tym roku życia. W wieku powyżej 60 lat występuje u około 60 % osób, będąc najczęstszą przyczyną bólu stawów, jednak zwyrodnienie nie jest konsekwencją starzenia się organizmu– jest to proces chorobowy nie występujący w warunkach prawidłowych. Wśród chorych na tę chorobę przeważają kobiety.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – objawy

Objawy kliniczne są zależne od umiejscowienia się zmian i stopnia ich nasilenia. Proces zwyrodnieniowy może przez długi czas nie dawać żadnych objawów, gdyż zniszczona tkanka chrzęstna nie jest unerwiona. Bóle pojawiają się w momencie wystąpienia odczynu zapalnego, wówczas gdy uszkodzenie stawu powoduje niefizjologiczne napięcie torebki stawowej i więzadeł.

Pierwszym objawem mogą być osłabienie kończyn i uczucie zmęczenia. Czasami dolegliwości występują dopiero przy znacznym zaawansowaniu choroby. Ból będący często najwcześniejszym objawem, zwykle nasila się podczas ćwiczeń i wysiłku. W miarę postępu zmniejsza się ruchomość stawów, pojawiają się przykurcze zgięciowe. Stawy stają się bolesne przy jakimkolwiek dotyku, a w czasie ruchu zauważalne jest trzeszczenie lub tarcie. W miarę upływu czasu choroba zazwyczaj postępuje, pojawiają się bóle również w spoczynku (bóle nocne), sprawność chorego ulega coraz to większemu upośledzeniu. Szczególnie charakterystyczne dla choroby zwyrodnieniowej stawów jest ich powiększanie się i zniekształcenie obrysów. Jest to wywołane rozrostem chrząstki, kości, więzadeł, ścięgien i torebek oraz przewlekłym stanem zapalnym błony maziowej.

Jak leczyć zwyrodnienia stawów

Choroba ta wymaga stosowania leków, które łagodzą dolegliwości i objawy artrozy, m.in. niesteroidowe leki przeciwreumatyczne – bóle dobrze reagują na paracetamol. Ważna jest również ochrona przed przeciążeniem i ruch, zdrowy tryb życia, właściwa dieta i umiejętne dawkowanie wysiłku. Leczenie należy uzupełnić odpowiednio prowadzoną fizjoterapią, w tym terapią manualną, fizykoterapią i balneoterapią. Naturalne suplementy diety takie jak olej z nasion czarnego kminku, kwas hialuronowy także mogą wspomóc jak najdłuższe zachowanie sprawności.

Aby zapobiec rozwojowi zwyrodnienia stawów prewencję warto rozpocząć już od najmłodszych lat. U dzieci należy przywrócić prawidłowe stosunki anatomiczne i czynnościowe w stawie. W późniejszym okresie duże znaczenie ma prawidłowe leczenie wszelkich obrażeń narządu ruchu. Unikanie otyłości, leczenie chorób zaburzających metabolizm tkanki kostnej, prawidłowe siedzenie, unikanie pracy w pozycjach wymuszonych. Duże znaczenie ma niezaniedbywanie leczenia tych zaburzeń, gdyż zwyrodniały, chory staw jednej kończyny powoduje nieprawidłowe obciążenia w innych stawach. U dorosłych racjonalny tryb życia, sprawność ruchowa i prawidłowa aktywność fizyczna to recepta na zdrowe stawy.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Pop T., Hamerla K., Przysada G., Czynniki wpływające na redukcję bólu u chorych z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 4/2007.
2. Giemza C., Ostrowska B., Barczyk K., Hawrylak A., Kochański M. Zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych – fizjoterapia a sposób utrzymywania równowagi ciała, Acta Bio-Opticaa et Informatica Medica, 4/2008.
3. Studnicki R., Hansdorfer-Korzon R., Dymek K., Kamińska-Gwóźdź E. Krioterapia miejscowa jako metoda wspomagająca leczenie pacjentów ze zwyrodnieniem stawu biodrowego, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2015.
4. Romanowski W., Zdanowska A., Romanowski M., Choroba zwyrodnieniowa stawów – aktualne standardy leczenia, Forum Reumatologiczne, 2/2016.
5. Koszowska A., Nowak J., Hawranek R., Choroba zwyrodnieniowa stawów w kontekście nadwagi i otyłości, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2/2015.
6. Wolanin M., Bałka J., Sapuła R., Wolanin A. Efekty rehabilitacji w chorobie zwyrodnieniowej stawów kolanowych z towarzyszącą nadwagą i otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 8/2017.