Bóle podbrzusza

Aktualizacja: 27 lutego 2023

Bóle podbrzusza mogą pojawiać się u każdej osoby, bez względu na wiek czy płeć. W tej partii ciała znajdują się ważne narządy wewnętrzne, których schorzenia mogą generować rozmaite dolegliwości. Przy silnych lub częstych bólach podbrzusza należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym, w przypadku kobiet dobrym pomysłem jest natomiast wizyta u ginekologa. Warto pamiętać, że kontrola ginekologiczna zalecana jest każdej (także zdrowej) kobiecie raz w roku.

Bóle podbrzusza – przyczyny

Warto wiedzieć, że receptory bólu trzewnego reagują najczęściej na rozciąganie jelita, gdy następuje jego rozdęcie, rozciąganie lub skręt krezki. Trzewna odpowiedź bólowa jest dość charakterystyczna – nie posiada konkretnej lokalizacji, ponieważ nerwy aferentne odpowiedzialne za jej odczuwanie posiadają mniej zakończeń nerwowych, nie są zmielinizowane, przebiegają obustronnie oraz wnikają do rdzenia kręgowego na kilku poziomach. Istnieją jednak trzy duże regiony jamy brzusznej, które wiążą się z konkretną lokalizacją bólu trzewnego:

• ból trzewny z żołądka, dolnego odcinka przełyku oraz dwunastnicy odczuwa się w nadbrzuszu;
• ból trzewny pochodzący z jelita cienkiego lokalizuje się w okolicy pępka;
• ból trzewny, którego źródłem jest jelito grube, odczuwany jest w podbrzuszu.

Podbrzuszem zwiemy obszar jamy brzusznej, który znajduje się poniżej linii poprzecznej wyznaczonej przez środek pępka. Obejmuje więc okolicę nadłonową i pachwinową. W tej sferze znajdują się przede wszystkim narządy rodne wewnętrzne kobiece i męskie (w zależności od płci), a także część jelit i pęcherz moczowy. Do możliwych przyczyn bólów podbrzusza zaliczamy:

• endometriozę;
• zespół policystycznych jajników;
• zapalenie jajowodów lub jajników;
• ciążę ektopową;
• zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej;
• zapalenie wyrostka robaczkowego;
• zapalenie uchyłków;
• niedrożność jelit;
• nieswoiste zapalenie jelit;
• zespół jelita drażliwego;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• kolkę nerkową;
• niezmobilizowana blizna po cięciu cesarskim lub operacji brzucha;
• zapalenie pęcherza moczowego;
• przepuklinę tej okolicy;
• ropnie miednicy;
• przewlekłe i silne zaparcia;
• zatrucie toksynami;
• niestrawność;
• bardzo silny stres, nerwica;
• nowotwory jelita cienkiego, jelita grubego lub narządów rodnych.

Ze względu na mnogość możliwych przyczyn należy bardzo dokładnie przeprowadzić diagnostykę różnicową. Należy zaznaczyć, że ból podbrzusza może wynikać nie tylko z problemów trzewnych. W tej okolicy znajduje się wiele struktur mięśniowych, więzadłowych i nerwowych. Uszkodzenie każdej z nich może generować ból. Podobnie jak schorzenia stawów miednicy lub stawów biodrowych, jeśli ból będzie promieniował właśnie do podbrzusza.

Bóle podbrzusza – objawy

Ból trzewny bywa opisywany jako tępy, rozlany, kurczowy lub palący. Bardzo rzadko ma ostry charakter punktowy, ewentualnie promieniuje. Ponieważ nerwy autonomiczne mogą wtórnie uczestniczyć w tym samym procesie chorobowym, u chorych mogą wystąpić również objawy takie jak:

• nadmierna potliwość ciała;
• nudności;
• wymioty;
• zblednięcie;
• niepokój.

Inne możliwe objawy:

• zaburzenia miesiączkowania, plamienia między miesiączkami, brak miesiączki lub bardzo obfita miesiączka – w przypadku kobiet;
• wyczuwalne stwardnienie okolicy podbrzusza;
• stan podgorączkowy lub gorączka;
• zaparcia lub biegunki.

Obraz kliniczny w dużej mierze zależy od przyczyny, która spowodowała ból podbrzusza.

Bóle podbrzusza – diagnostyka

Najczęściej badaniem pierwszego wyboru jest USG jamy brzusznej ze względu na skuteczność, bezpieczeństwo i dostępność. To badanie stosunkowo tanie i nieinwazyjne, przez co można je wykonywać również u kobiet ciężarnych, małych dzieci czy seniorów. Nie ma przeciwwskazań do wykonania USG (poza ranami i uszkodzeniami skóry w badanej okolicy). Uzupełniająco można wykonać tomografię komputerową jamy brzusznej. Kobietom rekomenduje się wizytę u ginekologa celem wykonania USG przezpochwowego oraz cytologii.

Bóle podbrzusza – leczenie

Najlepiej wdrożyć leczenie przyczynowe, zatem jeśli znamy przyczynę, wystarczy ją usunąć. Przykładowo, w przebiegu wszelkich infekcji bakteryjnych zastosowanie znajdują antybiotyki, natomiast przy przepuklinie pachwinowej najczęściej wdraża się chirurgiczną repozycję. Wiele chorób powodujących bóle podbrzusza ma charakter przewlekły, w związku z czym nie możemy ich całkowicie wyleczyć. Wówczas dąży się do ich ustabilizowania i kontrolowania, zwykle za pomocą farmakoterapii i dietoterapii.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Grzebieniak Z., Marek G., Agrawal A., Grzebieniak T., Ostre choroby jamy brzusznej – podstawy diagnostyki w aspekcie praktyki lekarza rodzinnego, Family Medicine & Primary Care Review, 14/2012.
3. Putowski M., Podgórniak M., Piróg M., Zawiślak J., Opielak G., Cyganok M., Smoleń A., Ból brzucha jako częsta przyczyna interwencji medycznych lekarzy pierwszego kontaktu, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
4. Radwan P., Leczenie bólów brzucha w nieswoistych chorobach zapalnych jelit, Gastroenterologia Kliniczna, 4/2016.
5. Ross A., LeLeiko N., Ostry ból brzucha, Pediatria po Dyplomie, 3/2011.