Babeszjoza

Babeszjoza (inaczej: babezjoza, piroplazmoza, łac. babesiosis) to choroba zakaźna i pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka Babesia microti, przenoszonego na człowieka najczęściej przez ugryzienie kleszcza. Najczęściej chorują na nią psy, jednak ostatnimi czasy obserwuje się rosnącą częstotliwość zachorowań także u ludzi. Zakażenie wymaga pilnego leczenia, stanowi bowiem poważne zagrożenie zdrowia.

Babeszjoza – przyczyny

Babeszjoza jest groźną chorobą inwazyjną ludzi i zwierząt, wywoływaną przez Babesia microti. To pierwotniak z grupy piroplazm małych, który jest chorobotwórczy dla człowieka. W taksonomii jest zaliczany do typu Apicomplexa (Sporowców), gromady Piroplasmea. Gatunek jest kosmopolityczny i zwykle jest stwierdzany sporadycznie. Obecnie rodzaj Babesia liczy około 110 gatunków patogennych dla szerokiego spektrum kręgowców, w tym i człowieka.

Do zarażenia dochodzi podczas ssania krwi przez zarażonego pierwotniakami kleszcza. Pajęczaki te przy pobieraniu krwi wprowadzają do tkanek i krwi żywiciela ślinę, w której znajdują się inwazyjne dla kręgowca sporozoity. Im dłużej kleszcz znajduje się w ciele swojego żywiciela, tym większe ryzyko transmisji patogenu. Patogeny wydostają się z erytrocytu, rozrywając jego błonę i atakują kolejne czerwone krwinki. Dalszy rozwój następuje już w jelicie, gdzie wnikają do nabłonka jelita i rozpoczynają wędrówkę do ślinianek. W komórkach ślinianek produkują wielojądrowe sporoblasty, z których powstaje blisko 5-10 tysięcy sporozoitów. Kleszcze są jedynym wektorem pierwotniaków z rodzaju Babesia.

Należy zaznaczyć, że zdecydowana większość zakażeń ściśle wiąże się z okresami największej aktywności kleszczy, która w Polsce wykazuje 2 szczyty: od maja do czerwca oraz od sierpnia do września.

Babeszjoza – objawy

Pierwsze objawy pojawiają się po 1-6 tygodniach od ukąszenia kleszcza. Są to głównie:

• bóle głowy;
• bóle mięśni;
• podwyższona temperatura ciała;
• dreszcze;
• ogólne wyczerpanie i zmęczenie;
• nadmierna potliwość ciała;
• nudności.

W dalszej kolejności może dojść do hepatomegalii (powiększenia wątroby) oraz splenomegalii (powiększenia śledziony). Typowe jest obniżenie hematokrytu, podwyższenie poziomu enzymów wątrobowych oraz hemoglobinuria. Pacjenci skarżą się na dolegliwości sercowe oraz związane z układem moczowym. Babeszjozę obserwuje się częściej u ludzi starszych, po 60. roku życia, u osób po splenektomii, pacjentów z niedoborami immunologicznymi (HIV). Można uznać zatem te kwestie za poważne czynniki ryzyka.

Objawami babeszjozy psów są: gorączka, utrata apetytu, apatia, hemoglobinuria, bilirubinuria, polichromazja, postępująca anemia hemolityczna, znacząca splenomegalia i hepatomegalia, żółtaczka, czasami wymioty i śmierć.

Babeszjoza – badanie

Chorobę można podejrzewać na podstawie objawów i wywiadu zdrowotnego, w którym pacjent wskaże niedawne ukąszenie kleszcza lub częste spacery po obszarach z podwyższonym ryzykiem ukąszenia (lasy, łąki, pola). Objawy nie są jednak na tyle specyficzne, aby wyłącznie na ich podstawie stwierdzić babeszjozę. Dlatego lekarz zleca badania krwi z rozmazem, w którym zaobserwować można pasożyty. Wykonuje się także rutynowo test IFA bazujący na wiązaniu przeciwciał obecnych w surowicy chorego z antygenem znakowanym fluoresceiną.

Zobacz również: Borelioza – co warto o niej wiedzieć.

Babeszjoza – leczenie

Leczenie babeszjozy polega najczęściej na doustnym podawaniu atowakwonu i azytromycyny przez okres 7-10 dni, z kolei w postaciach ciężkich konieczna staje się hospitalizacji i terapii chininą oraz klindamycyną. Należy wówczas monitorować czynność nerek i wątroby. Celem ustalenia nowych terapii bada się leki hamujące podziały pierwotniaków lub uszkadzające ich kwasy nukleinowe. Aby zmniejszyć ryzyko przenoszenia pasożytów z rodzaju Babesia wraz z krwią, opracowano technologie inaktywacji pasożytów, zmniejszające ich żywotność i zakaźność. Badania wciąż trwają.

Na świecie istnieją szczepienia przeciwko babeszjozie, jednak ich działanie nie zostało do końca zbadane, a skuteczność potwierdzona. Dlatego nie znajdują się one w powszechnym użyciu.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Skotarczak B., Babeszjoza człowieka i psa domowego; etiologia, chorobo- twórczość, diagnostyka, Wiadomości Parazytologiczne, 53/2007.
2. Gajda P., Rustecka A., Kalicki B., Babeszjoza człowieka – mało znana choroba odkleszczowa, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 11/2015.
3. Szymczak J., Syta A., Tołkacz K., Bednarska M., Doligalska M., Babeszjoza – nowe wyzwanie w transfuzjologii?, Journal of Transfusion Medicine, 3/2017.