Ataksja

Aktualizacja: 11 października 2022

Ataksja to inaczej niezborność ruchowa, czyli zespół objawów określających zaburzenia związane z ruchową koordynacją ciała. Ujawnia się podczas prób wykonania ruchów celowych i zamierzonych, utrudniając je lub wręcz uniemożliwiając. Zazwyczaj problem wynika z uszkodzenia lub upośledzenia układu nerwowego, w związku z czym diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz neurolog.

Ataksja – przyczyny

Ataksja może mieć charakter wrodzony lub nabyty. W pierwszym przypadku wyróżnia się m.in.:

• ataksję Friedreicha – dziedziczona autosomalnie recesywnie, związana z mutacją genu białka frataksyny. Pierwsze objawy rozwijają się w młodości, jeszcze przed ukończeniem 25. roku życia;
• ataksję móżdżkowo-rdzeniową typu 17 – dziedziczona autosomalnie dominująco. Mutacje są zazwyczaj dynamiczne i mają rozmaite lokalizacje. Pojawiają się w konsekwencji powielania fragmentu genu o długości 3 nukleotydów.

Ataksji wrodzonych jest znacznie więcej, a ich obraz kliniczny różni się od siebie w zależności od wielu czynników, takich jak lokalizacja mutacji czy wiek pacjenta.

Z kolei nabytymi przyczynami niezborności ruchowej są m.in.:

• zatrucie lekami i toksynami;
• guzy i nowotwory ośrodkowego układu nerwowego;
• nadużywanie alkoholu;
• udar mózgu;
• uszkodzenia móżdżku;
• urazy czaszkowo-mózgowe;
• skrajny niedobór witaminy E lub witaminy B12;
• infekcje koronawirusem, HIV lub innymi wirusami;
• borelioza;
• choroba Creutzfeldta-Jacoba;
• mózgowe porażenie dziecięce;
• choroba Parkinsona;
• choroba Alzheimera.

Ataksja rozwija się w przebiegu wielu chorób układu nerwowego. Nie jest odrębnym schorzeniem lecz jego manifestacją, dlatego zmagając się z ataksją w pierwszej kolejności należy znaleźć jej bezpośrednią przyczynę.

Ataksja – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem ataksji jest niezborność ruchowa, czyli upośledzenie koordynacji i motoryki. Towarzyszy temu wyraźne obniżenie napięcia mięśniowego, przez co wykonywanie podstawowych czynności dnia codziennego (np. gotowanie i podnoszenie ciężkich garnków, noszenie na rękach niemowlęcia czy niekiedy nawet suszenie włosów i podnoszenie w trakcie tego suszarki) staje się utrudnione lub niemożliwe. Charakterystycznymi objawami towarzyszącymi ataksji są również:

• dysfagia, czyli zaburzenia połykania;
• zaburzenia mowy, np. mowa skandowana;
• oczopląs;
• drżenia mięśniowe ujawniające się najczęściej podczas wykonywania ruchów celowych.

Chorzy mają dużą trudność szczególnie z wykonywaniem ruchów złożonych. Warto wspomnieć, że w medycynie wyróżnia się nie tylko ataksję ruchową, ale i czuciową. Jej przyczyną nie jest bezpośrednie uszkodzenie móżdżku lub ważnych ośrodków w mózgowiu, lecz uszkodzenie dróg i połączeń nerwowych odpowiedzialnych za odbiór wrażeń czuciowych (droga od receptora do efektora, czyli tzw. łuk odruchowy). Charakterystycznymi objawami ataksji czuciowej są zaburzenia zdolności określania pozycji ciała przy zamkniętych oczach, niedoczulica, brak właściwej propriocepcji. Także pojawia się niezborność ruchowa, najsilniej wyrażona w kończynach dolnych.

Ataksja – leczenie

Zawsze wdraża się leczenie przyczynowe, dlatego należy znaleźć problem zdrowotny, który spowodował ataksję. W tym celu wykonuje się badania krwi i moczu, a także badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) mózgu i rdzenia kręgowego. Niekiedy do ustalenia przyczyny wystarczy zebranie szczegółowego wywiadu zdrowotnego. Przykładowo, u alkoholika z dużym prawdopodobieństwem przyczyną ataksji będzie właśnie nadużywanie alkoholu, w związku z czym szczegółowe badania nie będą konieczne. W celach leczniczych wykorzystuje się wówczas odwyk. Z kolei wszelkie infekcje i zatrucia leczy się farmakologicznie, zaś przy guzach mózgu należy rozważyć zabieg chirurgiczny.

Dużym problemem jest ataksja występująca w przebiegu chorób wrodzonych oraz przewlekłych, ponieważ nie ma sposobu na ich całkowite wyleczenie. Stosuje się więc terapie objawowe, mające na celu spowalnianie postępu choroby i utrzymanie sprawności jak najdłużej. Znaczenie ma przede wszystkim fizjoterapia neurologiczna, uzupełniana farmakoterapią.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczudlik A., Rudzińska M., Atlas ataksji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
2. Komasińska P., Steinborn B., Ataksja u dzieci – jak rozpoznać i jak leczyć?, Neurologia Dziecięca, 28/2019.
3. Kozubski W., Liberski P., Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.