Astma

Aktualizacja: 29 kwietnia 2025

Astma oskrzelowa to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób układu oddechowego, jak wskazuje nazwa dotycząca oskrzeli. To heterogenna jednostka chorobowa manifestująca się występowaniem przewlekłego zapalenia dróg oddechowych i typowych objawów klinicznych. Przewlekłe zapalenie jest przyczyną nadreaktywności oskrzeli oraz współwystępowania duszności, ucisku w klatce piersiowej, kaszlu i napadów świszczącego oddechu. Diagnostyką i leczeniem omawianego problemu zajmuje się lekarz pulmonolog.

Astma – przyczyny

W trakcie oddychania powietrze przepływa przez oskrzela do płuc. U osoby chorej na astmę błona śluzowa oskrzeli jest podrażniona. Długotrwały stan zapalny sprawia, że oskrzela są wrażliwe, podatne na nadmierną reakcję, która polega na skurczu i nadmiernym wydzielaniu śluzu. W efekcie przepływ powietrza przez oskrzela staje się utrudniony. Jednocześnie z astmą bardzo często pojawiają się choroby i schorzenia takie jak:

• alergiczny nieżyt nosa;
• nieżyty nosa o innych przyczynach;
• POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc);
• otyłość;
• przewlekłe zapalenie zatok;
• refluks żołądkowo-przełykowy;
• nadwrażliwość na aspirynę.

Zobacz również: Astma aspirynowa.

Nie do końca wiadomo jednak, czy to właśnie astma jest czynnikiem nasilającym występowanie tych problemów, czy może to one prowadzą do rozwoju astmy.

Jak objawia się astma?

Charakterystyczne objawy astmy to przede wszystkim:

• duszność, świsty w trakcie oddychania;
• kaszel;
• ucisk w klatce piersiowej;
• pogorszenie tolerancji wysiłku.

Dość typowe jest nasilanie się objawów klinicznych po kontakcie z alergenami, jak również w trakcie infekcji wirusowych, po wysiłku fizycznym, narażeniu na dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza, zimne powietrze lub inne czynniki. Bardzo głębokie oddychanie może inicjować również napad kaszlu i ucisk w klatce piersiowej. Objawy pojawiają się z reguły w nocy lub nad ranem, choć u wielu pacjentów pora doby nie ma tu większego znaczenia.

Należy wyszczególnić też objawy, które nie są charakterystyczne dla astmy:  izolowane, pojedyncze objawy ze strony układu oddechowego takie jak przewlekły kaszel, produktywny kaszel z odpluwaniem ropnej plwociny, suchy kaszel u pacjenta stosującego leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny, duszność połączona z cechami niewydolności serca, ból w klatce piersiowej, stridor wdechowy. Jeśli objawy ze strony układu oddechowego pojawią się u osób starszych, raczej też nie wskazują na astmę, lecz na inne problemy układu oddechowego.

Diagnostyka astmy

Diagnostyka astmy powinna obejmować: wykonanie spirometrii spoczynkowej oraz próby rozkurczowej 20 minut po podaniu wziewnym 400 mg salbutamolu. W diagnostyce astmy i monitorowaniu przebiegu choroby przydaje się pomiar PEF (pomiar szczytowego przepływu wydechowego). Poprawa tego parametru o 20% po podaniu krótko działającego b2-mimetyku pozwala na rozpoznanie astmy. Dobowa zmienność PEF przekraczająca 10% wskazuje na złą kontrolę astmy. Może też być podstawą rozpoznania astmy przy braku możliwości wykonania spirometrii.

Astma – leczenie

Leczenie astmy ma na celu kontrolę objawów, zapobieganie zaostrzeniom choroby i poprawę jakości życia. Składa się z terapii długoterminowej oraz doraźnej. Terapia długoterminowa dąży do trwałego zmniejszenia stanów zapalnych w układzie oddechowym, głównie za pomocą leków (wziewne glikokortykoidy, długo działające beta-2-mimetyki, leki przeciwleukotrienowe, teofilina i inne). Z kolei terapia doraźna obejmuje podaż leków krótko działających w momencie napadu objawów. Uzupełnieniem leczenia farmakologicznego jest niezbędna dla ustabilizowania choroby modyfikacja stylu życia. Mowa głównie o unikaniu czynników ryzyka wyzwalających kaszel (dym papierosowy, alergeny, zanieczyszczenia), systematycznej aktywności fizycznej oraz regularnych wizytach kontrolnych u lekarza pulmonologa.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Pawliczak R., Emeryk A., Kupczyk M., Chorostowska-Wynimko J., Kuna P., Kulus M., Standardy rozpoznawania i leczenia astmy Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc i Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej (STAN3T), Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology 2023; 10, 1: 1–14.
2. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.