Astma aspirynowa to postać astmy, która objawia się nadwrażliwością na kwas acetylosalicylowy (potocznie: aspirynę). To składnik wielu leków o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym. Związek ten zalicza się do grona NLPZ. Objawy astmy aspirynowej mogą stanowić nawet zagrożenie życia.
Spis treści
Astma aspirynowa – przyczyny
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są jedną z powszechniej stosowanych grup leków i wymieniane są jako najczęstsza lub druga po antybiotykach przyczyna reakcji nadwrażliwości. Reakcje nadwrażliwości na NLPZ, podobnie jak w przypadku innych preparatów, dzieli się na:
- alergiczne (o podłożu immunologicznym);
- niealergiczne (różne mechanizmy nieimmunologiczne).
Jednak w odróżnieniu od innych leków, w przypadku NLPZ reakcje o podłożu nieimmunologicznym są częstsze. Zarówno po spożyciu aspiryny (kwas acetylosalicylowy), jak i żywności naturalnie zawierającej salicylany (tartrazyna – żółty barwnik spożywczy, siarczyny, mięta i parabeny – estry kwasu 4-hydroksybenzoesowego) mogą wystąpić niepożądane objawy będące skutkiem niealergicznej nadwrażliwości na salicylany.
Przyczyny takiej nadwrażliwości wciąż nie zostały jednak poznane, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych postaci alergii i nadwrażliwości. Często jest to wywołane defektem enzymu zwanej cyklooksygenazą-1 (COX-1), który jest odpowiedzialny za produkcję prostaglandyn, choć nie zawsze.
Astma aspirynowa – objawy
Cechy kliniczne niealergicznej nadwrażliwości na salicylany to przede wszystkim:
- pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy;
- astma oskrzelowa;
- przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z powikłaniami w postaci polipów (nawet u do 60% pacjentów);
- niedrożność dróg oddechowych;
- wyciek z nosa.
Co więcej – u chorych nierzadko stwierdza się zaczerwienienie twarzy, objawy zapalenia spojówek oczu, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak ból brzucha, nudności i biegunka. U części z nich obserwuje się dodatkowo dolegliwości takie jak ból w klatce piersiowej, świąd i zaczerwienienie skóry całego ciała oraz zmiany w postaci pokrzywki.
Triada aspirynowa
Najczęstsza postać kliniczna, czyli współwystępowanie nadwrażliwości na aspirynę, polipów nosa i astmy aspirynowej, nazywana jest triadą aspirynową. Objawy przeważnie rozwijają się w ciągu godziny po spożyciu NLPZ, choć zdarza się, że mają charakter opóźniony. Zwłaszcza w przypadku zażycia leków o powolnym uwalnianiu lub zastosowania preparatów transdermalnych.
Próba prowokacyjna astmy aspirynowej
Doustna próba prowokacji (DPP) jest jednym z najbardziej wiarygodnych narzędzi diagnostycznych astmy aspirynowej, która znajduje zastosowanie w rozpoznaniu alergii bądź nietolerancji pokarmowych. W przypadku alergii na leki badanie to jest złotym standardem diagnostycznym. Punktowe testy skórne oraz testy naskórkowe nie są metodą wiarygodną w diagnostyce nadwrażliwości na salicylany. Badania przeciwciał IgE swoistych dla aspiryny, paracetamolu oraz innych NLPZ, choć ogólnodostępne, wykazują bardzo niską czułość i swoistość.
Astma aspirynowa – leczenie
Odczulanie na kwas acetylosalicylowy jest stosowane u pacjentów, którzy ze względu na współwystępowanie innych przewlekłych chorób muszą otrzymywać NLPZ, np. w chorobach reumatoidalnych czy w przypadku wskazań kardiologicznych. W pozostałych przypadkach zaleca się po prostu unikanie aspiryny i leków z dodatkiem kwasu acetylosalicylowego.
Bardzo ważne jest nie tylko unikanie aspiryny, ale również wdrożenie działań domowych. Dieta niskosalicylanowa potocznie nazywana dietą aspirynową polega na zmniejszeniu podaży lub nawet na całkowitym wyeliminowaniu salicylanów z codziennego jadłospisu. Zaliczana jest do łatwostrawnych diet eliminacyjnych. Jednocześnie należy zadbać o suplementację związków takich jak potas, wapń, jod, witamina D, błonnik pokarmowy i kwas α-linolowy, jako że dieta niskosalicylanowa może prowadzić do ich niedoborów. Dodatkowo rekomenduje się unikanie substancji chemicznych, które mogą reagować krzyżowo z NLPZ, takich jak barwniki azowe. Czerwień koszenilowa (E124) oraz tartrazyna to klasyczne przykłady barwnika, który może sprowokować dolegliwości związane z nadwrażliwością u osób z nietolerancją salicylanów.
Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnejOmega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Bartuzi M., Ukleja-Sokołowska N., Nietolerancja salicylanów a współczesna dieta, Alergologia Polska, 9/2022.
- Balińska-Miśkiewicz W., Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u osób dorosłych, Farmakologia Polska, 65/2009.
- Kasper Ł., Częstość występowania astmy aspirynowej w populacji osób dorosłych w Polsce, Kraków 2006.
Zostaw komentarz