Witamina B4

Aktualizacja: 14 października 2022

Witamina B4 (cholina) to jedna z mniej docenianych i popularnych witamin, co jest dużym błędem, ponieważ stymuluje ośrodkowy układ nerwowy, poprawia refleks, łagodzi stany depresyjne i jest niezbędnym składnikiem do prawidłowego rozwoju płodu. Witamina B4 występuje powszechnie w produktach spożywczych.

Synteza choliny

Aby organizm człowieka był w stanie samodzielnie syntezować witaminę B4 konieczna jest obecność tak zwanych labilnych grup metylowych, których źródłem jest metionina uczestnicząca w procesie transmetylacji.

Niewielkie ilości witaminy B4 mogą być syntezowane przez wątrobę, jednak nie są to ilości pokrywające dzienne zapotrzebowanie. Aby dostarczyć odpowiedniej ilości choliny konieczne jest spożycie określonych produktów spożywczych.

Witamina B4 – źródła

Cholina jest witaminą występującą w wielu produktach spożywczych. Do bogatych źródeł zalicza się:

• mięso, jaja, ryby i produkty mleczne;
• ziemniaki i warzywa kapustne, takie jak kalafior, brukselka czy brokuły;
• niektóre rodzaje fasoli;
• orzechy, nasiona i produkty pełnoziarniste.

Jak zatem widać, są to produkty powszechnie dostępne i często pojawiające się w codziennej diecie. W polskiej kuchni szczególnie popularne są ziemniaki, jaja i warzywa kapustne.

Uznaje się, że najwięcej choliny znajduje się w jajach, uznawanych za jej skoncentrowane źródło. Na następnym miejscu znajdują się mleko i wątroba.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B4

Dzienne zapotrzebowanie na cholinę zależy głównie od płci i wieku konsumenta. Nastolatkowie od 14 roku życia, dorośli mężczyźni oraz kobiety karmiące piersią powinni dostarczać 550 mg witaminy dziennie. Dorosłe kobiety oraz kobiety ciężarne powinny dostarczać 450 mg tej witaminy dziennie.

Mniejsze zapotrzebowanie ma miejsce u dziewcząt do 18 roku życia i wynosi 400 mg, a także u dzieci poniżej 14 roku życia.

Zwiększone zapotrzebowanie na cholinę występuje u kobiet w ciąży, pacjentów karmionych dożylnie oraz osób z określonymi chorobami genetycznymi. To właśnie ta grupa konsumentów jest szczególnie narażona na wystąpienie niedoboru.

Witamina B4 – funkcje

Witamina B4 wspomaga utrzymanie zdrowia serca i naczyń krwionośnych, częściowo poprzez zmniejszanie zbyt wysokiego ciśnienia krwi.

Istnieją przesłanki, że cholina poprawia funkcje poznawcze, takie jak pamięć werbalna i wzrokowa. Choć nie ma jednoznacznie potwierdzających te wyniki badań, zwiększa się nadzieja dla pacjentów z otępieniem, chorobą Alzheimera i innymi chorobami przebiegającymi z zaburzeniami funkcji poznawczych.

Cholina jest prekursorem:

• fosfatydylocholine – głównego składnika błon komórkowych;
• lipoprotein;
• soli kwasów żółciowych;
• surfaktantu;
• betainy.

Szczególną uwagę należy zwrócić na betainę, ponieważ jest ona niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania kłębuszków nerkowych oraz prawdopodobnie mitochondriów.

Odpowiednia podaż witaminy B4 u kobiet w ciąży jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania łożyska. Pewne ilości są potrzebne również do prawidłowej biogenezy błon komórkowych, mielinizacji włókien nerwowych i podziału komórek u płodu. Ponadto, neurotransmitter będący pochodną choliny – acetylocholina – jest niezmiernie istotny dla prawidłowego rozwoju mózgu poprzez swój wpływ na neurogenezę i tworzenie synaps.

Niedobór witaminy B4

Niedobór choliny wiąże się przeważnie bezpośrednio z brakiem labilnych grup metylowych. Także długotrwała zbyt niska podaż może przyczyniać się do wystąpienia objawów niedoboru. Objawy te niekiedy nie występują nawet przy niedostatecznej podaży, ponieważ organizm człowieka jest w stanie wyprodukować pewne ilości witaminy B4.

Niedobór choliny w diecie powoduje stłuszczenie wątroby, czyli nagromadzenie w tkankach triacylogliceroli. Może prowadzić do uszkodzenia mięśni i wątroby. Wiąże się to z zaburzeniem funkcji mitochondriów, których optymalny metabolizm jest uwarunkowany odpowiednim poziomem choliny w organizmie.

Nadmiar witaminy B4

Regularna, zbyt wysoka podaż choliny w diecie może powodować rybi zapach ciała, wymioty, obfite pocenie się i ślinienie. Zauważa się również zbyt niskie ciśnienie krwi i uszkodzenie wątroby. Niektóre badania sugerują, że znacznie nadmierne spożycie witaminy B4 zwiększa ryzyko chorób serca.

Powyższe dolegliwości i objawy mogą pojawić się przy dziennym spożyciu przekraczającym 3500 mg u osób dorosłych, 2000 mg u dzieci między 9. a 14. rokiem życia i 1000 mg u dzieci poniżej 9. roku życia.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Drews K., Aktywne wspomaganie szlaku folianów – epigenetyczny wpływ choliny i witaminy B12 na rozwój ciąży, Ginekologia Polska, 86/2015.
2. Leszczyńska T., Pisulewski P., Wpływ wybranych składników żywności na aktywność psychofizyczną człowieka, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1/2004.