Wanad

Wanad to pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych o symbolu V w układzie okresowym pierwiastków. Został odkryty stosunkowo dawno, jednak zainteresowanie nim zaczęło wzrastać ostatnimi czasy. Znajduje bowiem zastosowanie m.in. w energetyce jądrowej czy przemyśle kosmicznym, które rozwijają się intensywnie od niedawna.

Wanad – charakterystyka

Wanad jest pierwiastkiem o symbolu V, znajduje się w 5 grupie w układzie okresowym pierwiastków w bloku d. Jest metalem przejściowym, ma przy tym aż 11 izotopów. Można spotkać go naturalnie w skorupie ziemskiej, jednak są to ilości raczej niewielkie. Zwykle znajduje się w karnotycie, wanadynicie oraz patronicie. Wanad odkrył Andres Manuel del Rio w 1801 roku. Cechy charakterystyczne tego pierwiastka można przestawić w skrócie następująco:

• stan skupienia: stały;
• gęstość: 6110 kg/m3;
• temperatura topnienia: 1910 stopni C;
• temperatura wrzenia: 3407 stopni C;
• stopień utlenienia: III, V.

Z wyglądu wanad jest metalem srebrzystym, lśniącym. W stanie czystym wykazuje bardzo wysoką ciągliwość oraz kowalność, przez co możliwości jego wykorzystania ciągle rosną. Wanad staje się kruchy dopiero po uzyskaniu co najmniej 300 stopni C. Wykazuje odporność na działanie wody, zasad, rozcieńczonych roztworów kwasu azotowego i kwasu siarkowego.

Wanad – zastosowanie

Wanad znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu, są one jednak raczej dość wąskie. Najczęściej stosuje się go jako:

• katalizator – np. w technologii nieorganicznej, do konwersji alkoholu benzylowego do kwasu benzoesowego;
• dodatek do stali celem znacznego poprawienia jej wytrzymałości na czynniki zewnętrzne, zwłaszcza na pękanie i ścieranie;
• materiał konstrukcyjny reaktorów jądrowych, w których przeprowadza się różnorodne reakcje jądrowe;
• znacznik promieniotwórczy.

Uważa się, że pełne zastosowanie tego wyjątkowego pierwiastka nie zostało jeszcze odkryte.

Wanad w organizmie człowieka

Wanad może występować w organizmie człowieka i jest do niego dostarczany wraz z dietą. Choć nie zostało to w pełni potwierdzone naukowo, przyjmuje się, że jest on niezbędnym do życia mikroelementem. Mianem mikroelementów określa się te pierwiastki, których zawartość w danym środowisku (także organizmie człowieka) jest stosunkowo niewielka, mimo tego ich obecność jest ważna dla wielu reakcji na poziomie komórkowym. Przyjmuje się też, że wanad w organizmie człowieka występuje w ilości 10-60 mikrogramów. Niedobory pokarmowe tego pierwiastka niemal nie występują, a już z pewnością nie bada się ich rutynowo w diagnostyce medycznej.

Pełne znaczenie wanadu w organizmie wciąż nie zostało poznane. Pewnym jest, że znajduje się on w centrach aktywnych enzymów przemiany glukozy oraz innych węglowodanów. Suplementacja wanadu bywa spotykana wśród sportowców, jednak nie ma żadnego uzasadnienia. Co więcej, może być szkodliwa, jest zatem odradzana przez lekarzy i specjalistów. Wartości wanadu w organizmie są całkowicie wystarczające, aby mógł on prawidłowo funkcjonować, także przy zwiększonym poziomie aktywności fizycznej.

Wanad – zatrucie

W środowisku zawodowym, przy braku dbałości o przestrzeganie zasad BHP, może dojść do zatrucia wanadem, choć jest to raczej rzadkie. Typowymi objawami takiego zjawiska są podrażnienia błon śluzowych układu oddechowego lub układu pokarmowego (w zależności od tego, którą drogą wanad przedostał się do organizmu), a także uszkodzenie nerek.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Chmur K., Znaczenie związków wanadu w przyrodzie, medycynie i życiu człowieka, Kwadrans dla Chemii, 2020.
2. Zaporowska H., Słotwińska M., Wpływ wanadu na wybrane parametry biochemiczne krwi i narządów wewnętrznych szczurów, Roczniki PZH, 1988.