Strychnina jest organicznym związkiem chemicznym, alkaloidem w największych ilościach znajdującym się w nasionach rośliny o nazwie kulczyba wroniego oka. Wykazuje działanie silnie toksyczne, dlatego jej spożycie przez człowieka kończy się zgonem. Dawniej wykorzystywano strychninę jako truciznę.
Spis treści
Strychnina – charakterystyka
Strychnina pozyskana może zostać z kulczyby wroniego oka, czyli gatunku wiecznie zielonego drzewa lub krzewu, naturalnie rosnącego na terenach Sri Lanki, Indii, Laosu, Kambodży czy Tajlandii. Choć cała roślina jest trująca, najsilniej działają jej nasiona o średnicy około 2 cm. Strychnina jest nielotnym i krystalicznym ciałem stałym o gorzkim smaku. Po wyizolowaniu przybiera biały kolor i słabo rozpuszcza się w wodzie – wyższą rozpuszczalność wykazują sole strychniny.
Strychnina posiada wzór sumaryczny C21H22N2O2 oraz masę molową 334,42 g/mol. Wykazuje wysoką toksyczność drogą wziewną, połknięta lub zaabsorbowana przez usta czy oczy. Może przedostać się do ustroju wieloma drogami, a każda z nich jest równie niebezpieczna. Zatrucie wywołuje skurcze mięśni i śmierć poprzez uduszenie.
Choć zarówno roślina będąca źródłem strychniny, jak i sama strychnina, znane były od setek lat i wykorzystywane (m.in. jako trutka, aby pozbyć się swoich wrogów lub dokonać zemsty), strukturę ustalono dopiero w roku 1946. Syntezę totalną wykonał po raz pierwszy Robert Woodward 8 lat później. Otrzymał za to Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
Strychnina – działanie na organizm
W bardzo niewielkich dawkach strychnina wpływa na organizm pobudzająco – wyostrza zmysły, stymuluje, wzmacnia czujność. Mimo tego nie jest wykorzystywana jako składnik leków, ponieważ równie niskie dawki są dla człowieka trujące (w ilości już 1-2 mg na 1 kg masy ciała doustnie).
Zatrucie strychniną
Granica między dawką stymulującą a trującą strychniny jest bardzo cienka i niewyraźna. Objawy zatrucia ostrego strychniną pochodzą z ośrodkowego układu nerwowego, na który wykazuje ona działanie silnie pobudzające. Objawami są m.in.:
- drgawki kloniczno-toniczne;
- łzawienie oczu i zaczerwienienie spojówek;
- sztywność mięśni;
- kwasica metaboliczna;
- niedotlenienie;
- miopatia mięśni prążkowanych połączona z uwalnianiem mioglobiny z włókien mięśniowych;
- zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej;
- hipertermia;
- bolesne skurcze mięśni;
- utrata przytomności.
Zgon następuje w konsekwencji porażenia ośrodka oddechowego w układzie nerwowym oraz wskutek intensywnego skurczu mięśni oddechowych. Nie istnieją dane dotyczące zatruć przewlekłych. Istnieją natomiast doniesienia dotyczące mutagennych właściwości strychniny oraz jej wpływu na rozrodczość. Omawiany związek łatwo przenika przez tkanki i kumuluje się w nich. Objawy zatrucia pojawiają się bardzo szybko, już po kilkunastu minutach od wniknięcia strychniny do organizmu.
Strychnina – zastosowanie
Dawniej wykorzystywano strychninę do przygotowywania trutek na szczury, myszy i inne gryzonie, była również składnikiem niektórych leków. Zwłaszcza stosowanych w zaburzeniach słuchu i wzroku, jako środek tonizujący i wzmacniający produkcję soku żołądkowego. Aktualnie bywa składnikiem pestycydów, choć zdarza się to coraz rzadziej. Mimo tego największe ryzyko zawodowe narażenia na ten związek występuje właśnie w zakładach produkujących środki ochrony roślin. Nie jest już stosowana jako lek.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Piotrowski J., Skrzypińska-Gawrysiak M., Strychnina [https://umed.pl/pliki/2021/11/Strychnina.pdf].
- Patocka J., Strychnine, Handbook of Toxicology of Chemical Warfare Agents, 2015.
Zostaw komentarz