Roztwór koloidalny

Aktualizacja: 1 lipca 2024

Roztwór koloidalny zgodnie z definicją jest układem dyspersyjnym, w którym w fazie rozpraszającej lokalizują się skupiska licznych cząsteczek tworzących charakterystyczne agregaty o określonych wymiarach. Wymiary te mieszczą się przeważnie w zakresie 1-100 nm, choć w niektórych przypadkach mogą dochodzić do 500 nm. Roztwory koloidalne zwane są również układami koloidalnymi lub też zawiesinami koloidalnymi.

Spis treści

Co to jest roztwór koloidalny?
Roztwory koloidalne – przykłady
Roztwory koloidalne a roztwory rzeczywiste

Co to jest roztwór koloidalny?

Roztwór koloidalny to niejednorodny, czyli heterogeniczny układ, w którym cząstki fazy rozproszonej w ośrodku ciekłym bądź gazowym poruszają się tzw. ruchami Browna. Ruchy Browna opisuje się jako ruchy drgające, obrotowe, chaotyczne oraz nieustanne, przy czym poruszające się cząstki rozpraszają światło zgodnie z efektem Tyndalla, a więc z wytworzeniem stożka świetlnego.

Standardowy roztwór koloidalny składa się z dwóch faz:

fazy ciągłej – jest to substancja rozpraszająca, czyli ośrodek dyspersyjny;
fazy rozproszonej – substancji zdyspergowanej w powyższym ośrodku dyspersyjnym.

Jest to tzw. koloid fazowy, choć w biochemii wyróżnia się również koloidy cząsteczkowe. W ich przypadku fazę rozproszoną stanowią makro cząsteczki. Nie obserwuje się więc dobrze zaznaczonej granicy fazowej, ponieważ cząsteczki rozpuszczalnika mogą bezproblemową przenikać do wnętrza makrocząsteczek.

Roztwory koloidalne – przykłady

Podstawowymi przykładami roztworów koloidalnych, z którymi styczność ma każdy człowiek, są: styropian, lakier do paznokci, krem do ciała, mleko. Koloid, w którym łączą się ze sobą dwie fazy ciekłe, nazywany jest emulsją. Przykładem takiej emulsji może być choćby śmietana. Przykłady roztworów koloidalnych po wzięciu pod uwagę ośrodek rozpraszający i substancję rozpraszaną to:

mgła – ośrodkiem rozpraszającym jest gaz, natomiast substancją rozpraszaną jest ciecz;
dym – ośrodkiem rozpraszającym jest również gaz, jednak substancją rozpraszaną jest ciało stałe;
lakier do paznokci – w tym przypadku ciecz jest zarówno ośrodkiem rozpraszającym, jak i substancją rozpraszaną. Jest to jednocześnie przykład emulsji;
styropian – ciało stałe jest ośrodkiem rozpraszającym, natomiast gaz jest substancją rozpraszaną. Taki roztwór koloidalny nazywa się pianą stałą;
złoto w stopionym boraksie – to charakterystyczna zawiesina koloidalna, w której substancją rozpraszaną jest ciało stałe, a ośrodkiem rozpraszającym jest ciecz.

Roztwór koloidalny wyróżnia się tym, że z reguły jego składniki można bezproblemowo rozróżnić przy użyciu odpowiednich przyrządów optycznych, a niekiedy nawet gołym okiem. Najczęściej stosowanym urządzeniem do analizy roztworów koloidalnych jest mikroskop elektronowy. Warto zaznaczyć, że roztwory koloidalne nie mają zdolności przenikania przez błony półprzepuszczalne.

Roztwory koloidalne a roztwory rzeczywiste

Roztwory recepturowe dzieli się na rzeczywiste i koloidalne, biorąc pod uwagę ich parametry fizykochemiczne. Zgodnie z definicją roztworami rzeczywistymi nazywa się takie układy fizyczne, w których średnica cząsteczek rozproszonych nie przekracza 1 nm. Dla porównania roztworami koloidalnymi nazywa się układy dyspersyjne, w których w fazie rozpraszającej znajdują się skupiska cząstek o wymiarach powyżej 1 nm. Warto zaznaczyć, że roztwory rzeczywiste w większości przypadków są przeźroczyste.

Polecane produkty

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...