Pierwiastki chemiczne to podstawowe substancje, które nie mogą już zostać rozłożone na mniejsze, drobniejsze cząsteczki. To właśnie one budują inne związki oraz w efekcie tkanki, narządy, rośliny, skały, przyrodę. Posegregowano je już wiele lat temu – widnieją w układzie okresowym pierwiastków, stworzonym przez Mendelejewa (tzw. tablica Mendelejewa).
Spis treści
Czym są pierwiastki chemiczne?
Istnieją dwie definicje stosowane w odniesieniu do pierwiastków chemicznych. Pierwsza opisuje je jako zbiór wszystkich atomów mających identyczną liczbę protonów w jądrze, natomiast druga opisuje je jako substancje chemiczne składające się jedynie z atomów, posiadających taką samą liczbę protonów w jądrze. Tak naprawdę analizą pierwiastków chemicznych zajmowano się już w starożytności. Pierwszą definicję stworzył Arystoteles, twierdzący, że są to wszystkie związki, których nie da się już rozłożyć na mniejsze elementy.
W odpowiednich, sprzyjających warunkach pierwiastki chemiczne mogą łączyć się ze sobą, tworząc związki chemiczne. Wszystkie one są klasyfikowane w układzie okresowym pierwiastków, który uporządkowuje je na podstawie ich właściwości chemicznych i fizycznych. Od początku 2019 roku w tablicy Mendelejewa znajduje się aż 118 pierwiastków chemicznych.
Pierwiastki chemiczne – charakterystyka
Wszystkie pierwiastki chemiczne znacząco różnią się między sobą, co dokładnie wpływa na ich właściwości biologiczne i chemiczne. W układzie okresowym każdy pierwiastek widnieje na osobnym prostokącie, na którym znaleźć można podstawowe informacje o nim. Takimi informacjami są:
- elektroujemność;
- liczba atomowa;
- masa atomowa;
- symbol;
- nazwa całościowa.
Tak więc najbardziej popularne pierwiastki można tym samym opisać następująco:
- wodór (H) – masa atomowa 1,008, liczba atomowa 1, elektroujemność 2,1;
- tlen (O) – masa atomowa 15,999, liczba atomowa 8, elektroujemność 3,5;
- magnez (Mg) – masa atomowa 24,305, liczba atomowa 12, elektroujemność 1,2;
- wapń (Ca) – masa atomowa 40,078, liczba atomowa 20, elektroujemność 1,0;
- potas (K) – masa atomowa 39,098, liczba atomowa 19, elektroujemność 0,9;
- żelazo (Fe) – masa atomowa 55,845, liczba atomowa 26, elektroujemność 1,9;
- cynk (Zn) – masa atomowa 65,39, liczba atomowa 29, elektroujemność 1,9.
I tak dalej. Pierwiastki chemiczne o liczbie atomowej od 1 do 112 oraz 114 i 116 mają nadane oficjalne nazwy oraz symbole. Ostatnie potwierdzone pierwiastki o liczbach atomowych 113, 115, 117 i 118 oficjalnie otrzymały nazwy dopiero w listopadzie 2016 roku.
Układ okresowy pierwiastków
Układem okresowym pierwiastków określamy tablicę Mendelejewa, czyli zestawienie pierwiastków chemicznych w postaci tabeli. Wszystkie one są rozmieszczone w układzie okresowym zgodnie ze wzrastającą liczbą atomową. W układzie tym wyszczególnić można następujące grupy pierwiastków chemicznych: metale alkaliczne, metale ziem alkalicznych, lantanowce, aktynowce, metale przejściowe, metale bloku p, półmetale, niemetale, halogeny, gazy szlachetne. Pionowe kolumny tabel układu okresowego pierwiastków zwie się grupami, zaś poziome rzędy – okresami. Wszystkie grupy i okresy są odpowiednio ponumerowane.
Pierwiastki chemiczne – gdzie się znajdują?
Pierwiastki chemiczne znajdują się powszechnie wokół człowieka – składa się z nich cały świat. Przykładowo wodór i tlen tworzy wodę, bez której niemożliwe byłoby życie. Z kolei dwutlenek węgla składający się z cząsteczki węgla i dwóch cząsteczek tlenu, jest podstawowym składnikiem powietrza atmosferycznego, którym oddychamy każdego dnia. Pierwiastki budują ludzkie ciało, tkanki roślin i zwierząt, głazy i skorupę ziemską. Są podstawą życia na planecie.
Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalnyCzarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Weller M., Overton T., Rourke J., Armstrong F., Chemia nieorganiczna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2024.
Zostaw komentarz