Mannitol

Mannitol to organiczny związek chemiczny będący polihydroksylowym alkoholem cukrowym. Już dawno znalazł szerokie zastosowanie w lecznictwie, głównie jako środek moczopędny. Lek jest sprzedawany wyłącznie na receptę i powinien być stosowany po konsultacji z lekarzem.

Mannitol – charakterystyka

Mannitol jest dość rozpowszechnionym organicznym związkiem chemicznym występującym w postaci dwóch enancjomerów. Posiada wzór sumaryczny C6H8(OH)6 oraz masę molową 182,17 g/mol. To podstawowy diuretyk osmotyczny, który pozostaje w przestrzeni pozakomórkowej i ulega wydaleniu przez nerki w 80% w ciągu trzech godzin po podaniu. Ze względu na to, że jest bogatym źródłem przyswajalnego węgla, bywa dodawany do podłoży hodowlanych w laboratoriach medycznych.

Mannitol – działanie

Mannitol zwiększa ciśnienie osmotyczne płynu pozakomórkowego i sprawia, że woda przemieszcza się z wnętrza komórek do płynu śródmiąższowego oraz osocza. Zmniejsza ciśnienie wewnątrzczaszkowe i wewnątrz gałek ocznych. To jeden z najpopularniejszych leków moczopędnych, wykorzystywanych do stymulacji diurezy oraz przyśpieszania detoksykacji organizmu. Udowodniono, że obniżenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego następuje już po 15-30 minutach od momentu podania. Maksymalny efekt pojawia się do 90 minut, a działanie leku utrzymuje się nawet do 8 godzin. Dawkowanie mannitolu może odbywać się zarówno drogą dożylna, jak i wziewną. Dawkę zawsze dobiera się w zależności od masy ciała, wieku, ogólnego stanu zdrowia, innych jednocześnie stosowanych lekarstw.

Mannitol – zastosowanie

Podstawowe wskazania do wykorzystania mannitolu w farmakoterapii to:

• oliguria – zwłaszcza w przebiegu ostrej niewydolności nerek, jeszcze zanim choroba stanie się nieodwracalna;
• nadmierne ciśnienie wewnątrzczaszkowe i wewnątrzgałkowe;
• obrzęk mózgu;
• zatrucia – w przebiegu tak zwanej diurezy wymuszonej, aby przyśpieszyć wydalanie toksyn;
• różnego rodzaju choroby nerek o charakterze ostrym lub przewlekłym;
• przezcewkowa resekcja gruczołu krokowego u mężczyzn;
• wspomagająco przed i w trakcie operacji chirurgicznych, które mogą mieć wpływ na czynność nerek.

Decyzję o podaniu pacjentowi mannitolu zawsze podejmuje lekarz. Najczęściej jest to urolog.

Mannitol – przeciwwskazania

Nie zawsze lek ten może zostać użyty. Podstawowe przeciwwskazania są następujące:

• obrzęk płuc;
• bezmocz;
• ciężkiego stopnia odwodnienie organizmu;
• zaawansowana i nieustabilizowana niewydolność serca pojawiająca się po leczeniu mannitolem.

Wielu lekarzy jest zgodnych, że leku nie powinno się podawać również przy uszkodzeniach bariery krew–mózg. Także nadwrażliwość na substancję czynną jest przeciwwskazaniem, choć zdarza się ona bardzo rzadko. Zaleca się unikania mannitolu w przypadku kobiet ciężarnych. Jednoczesne stosowanie mannitolu i neomycyny może wywoływać zwiększoną nefrotoksyczność, zaś nadmierna podaż dożylna grozi zaburzeniami gospodarki  elektorolitowej i hiperwolemią. Eksperymentalnie mannitol wykorzystuję się do otwarcia bariery krew-mózg w ramach tzw. blut brain barier disruption celem podwyższenia skuteczności chemioterapii w przebiegu leczenia chorób nowotworowych mózgu.

Mannitol – szkodliwość

Skutki uboczne przy dłuższym stosowaniu mannitolu są dość częste. Przy podaniu dożylnym najczęściej pojawiają się: gorączka, odwodnienie, kwasica metaboliczna i obrzęki, ból głowy i senność, nadmierna suchość w ustach, wahania ciśnienia tętniczego krwi, skurcze mięśniowe oraz ból w obrębie klatki piersiowej. Z kolei przy podaniu wziewnym możliwe skutki uboczne obejmują utratę apetytu, infekcję górnych dróg oddechowych, grzybicę jamy ustnej, kaszel, duszności i hiperwentylację, świszczący oddech oraz objawy refluksu.

Mannitol – cena

Mannitol nie należy do bardzo drogich leków. Cena zależy od rodzaju jego podania oraz wielkości opakowania, jednak zwykle nie przekracza 40 zł. Przykładowo mannitol roztwór do infuzji 15% o pojemności 100 ml kosztuje 17 zł, zaś ten sam roztwór o pojemności 250 ml – niecałe 28 zł.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Korbut R., Farmakoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.