Kwas wersenowy (zwany w skrócie EDTA) to organiczny związek chemiczny o właściwościach wiązana jonów metali ciężkich. Po raz pierwszy wykorzystano go podczas I Wojny Światowej, u osób poddawanych działaniu gazów bojowych, aby oczyścić ich organizm. Również w dzisiejszych czasach znajduje zastosowanie w medycynie.
Spis treści
Kwas wersenowy – charakterystyka
Kwas wersenowy jest jednocześnie alfa-aminokwasem i kwasem polikarboksylowym. Nie ma zapachu, a z wyglądu przypomina biały proszek. W połączeniu z wodorotlenkami tworzy sole zwane wersenianami. Współcześnie EDTA jest syntetyzowany głównie z etylenodiaminy (1,2 diaminoetanu), formaldehydu i cyjanku sodu. Jest tak uniwersalnym związkiem, że znajduje zastosowanie w wielu różnych dziedzinach, począwszy od medycyny, kończąc na przemyśle rolniczym.
Kwas wersenowy może wiązać jony metali ciężkich, m.in.:
Tworząc tzw. kompleksy chelatowe. Jego właściwości chelatujące są tak silne, że ma zdolność tworzenia kompleksów nawet z opornymi na to berylowcami.
Kwas wersenowy – zastosowanie
Kwas wersenowy wykorzystywany jest jako:
- składnik niektórych mydeł;
- dodatek do nawozów mikroelementowych;
- środek konserwujący żywność i kofaktor niepożądanych enzymów w pokarmie;
- odczynnik kompleksujący w chemii analitycznej;
- składnik roztworów buforowych;
- uzdatniacz wody w akwarystyce.
W medycynie natomiast bywa stosowany jako lek odtruwający przy zatruciach metalami ciężkimi oraz jako środek zapobiegający pozaustrojowemu krzepnięciu krwi w związku ze zdolnością wiązania wapnia. Kwas ten odtruwa organizm w przypadku zatrucia zwłaszcza rtęcią, aluminium albo ołowiem. W tym celu podaje się go dożylnie albo doustnie. Po połączeniu się z metalami ciężkimi zostaje w całości usunięty z organizmu wraz z moczem już w ciągu 24 godzin.
Równie częste zastosowanie EDTA znajduje w kosmetologii, pełniąc głównie funkcję stabilizatora i konserwantu. Dodając go o kosmetyków, zapobiegamy zmianie ich wyglądu czy konsystencji. Zwiększa się również ich lepkość, co ma znaczenie np. w przypadku błyszczyków do ust. EDTA znajdziemy m.in. w kremach, nawilżanych chusteczkach dla dzieci, żelach pod prysznic, szamponach czy kosmetykach do opalania.
Kwas wersenowy w medycynie alternatywnej
Zwolennicy medycyny alternatywnej uważają, że zastosowanie kwasu wersenowego chroni przed uszkodzeniem ścian naczyń krwionośnych przez wolne rodniki tlenowe. W efekcie zmniejsza ryzyko problemów zdrowotnych takich jak miażdżyca, choroba wieńcowa czy nadciśnienie tętnicze. Teoria ta nie została jednak dotychczas potwierdzona żadnymi naukowymi badaniami, pozostaje więc w sferze domysłów.
Czy kwas wersenowy jest bezpieczny?
W bardzo dużych stężeniach kwas wersenowy może podrażniać skórę i błony śluzowe, jednak takie stężenia nigdy nie są wykorzystywane w kosmetologii, a tym bardziej w medycynie. Stosowanie EDTA, zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne, jest całkowicie bezpieczne. W przypadku zatruć metalami ciężkimi jest wręcz zalecane celem poprawy zdrowia.
Należy jednak pamiętać, aby nie łączyć kwasu wersenowego z antybiotykami, a także z lekami zawierającymi żelazo, ołów, miedź, bizmut i cynk. Istnieją przesłanki, że zbyt częste stosowanie tego poliaminokwasu doprowadza do wyraźnego spadku stężenia wapnia we krwi, nie zostało to jednak wyraźnie potwierdzone badaniami klinicznymi.
Kolagen do picia na stawy i skóręKolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...
Kapsułki z kwasem hialuronowymKwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Solomons T., Fryhle C., Snyder S., Chemia organiczna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.
- Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011.
Zostaw komentarz