Alkaloidy purynowe to chemiczne związki organiczne występujące w roślinach i spożywane na co dzień przez większość ludzi. Ich największe ilości znajdują się bowiem w kakao, kawie i herbacie. Wykazują korzystne działanie na organizm konsumenta, jeśli są spożywane w umiarkowanych ilościach. Bywają również składnikami leków i suplementów diety.
Spis treści
Co to są alkaloidy?
Alkaloidy to zasadowe związki organiczne, najczęściej pochodzenia roślinnego, choć można pozyskiwać je także w sposób syntetyczny. W swojej budowie zawierają atom lub atomy azotu, zwykle w pierścieniach heterocyklicznych. Wykazują szerokie spektrum działania fizjologicznego, od stymulującego, poprzez narkotyczne, do toksycznego. Substratami dla około 5000 tego typu związków są 3 aminokwasy białkowe: fenyloalanina, lizyna i tryptofan. Alkaloidy dzieli się na wiele grup, jednak jedną z najpopularniejszych i najlepiej poznanych wciąż należą alkaloidy purynowe.
Alkaloidy purynowe – charakterystyka
W cząsteczkach alkaloidów purynowych wyszczególnić można:
- człon pirymidynowy (A);
- człon imidazolowy (B).
Oba są ze sobą skoniugowane. Substancją podstawową zasad purynowych jest ksantyna (pochodna puryny). Wraz ze swoimi pochodnymi może występować w 2 formach: laktamowej bądź laktimowej. W cząsteczce alkaloidu purynowego znajdują się 4 atomy azotu. Związki te są słabymi zasadami, a poszczególne alkaloidy mogą różnić się między sobą ilością i miejscem podstawienia grup metylowych oraz rozpuszczalnością. Ciekawostką jest, że spośród licznych, spotykanych w świecie roślin pochodnych puryny (np. guanina, kwas moczowy), jedynie wybrane uznaje się za alkaloidy. Są to głównie teobromina, teofilina i kofeina.
Alkaloidy purynowe – jak rozpoznać?
Specyficzną dla alkaloidów purynowych reakcją jest próba mureksydowa, powszechnie wykorzystywana w chemii. Mureksyd to fioletowo zabarwione sole amonowe kwasu purpurowego. Związek tworzy się w trakcie utleniania pochodnych puryny przebiegającego z rozpadem, przy czym tworzą się pochodne alloksanu i uramilu. Podczas kolejnej reakcji powstają pochodne kwasu purpurowego, które w połączeniu z amoniakiem wybarwiają się na fioletowo.
Alkaloidy purynowe – właściwości
Poniżej znajduje się charakterystyka 3 kluczowych alkaloidów purynowych:
- kofeina – w największych ilościach znajduje się w nasionach krzewu kawowego (stanowiąc aż do 2% ich całego składu). W nieco mniejszych ilościach znaleźć ją można także w liściach herbaty, Yerba Mate czy guarany. Kofeina pobudza ośrodkowy układ nerwowy, stymuluje korę mózgową. Rozszerza naczynia wieńcowe i mózgowe, poprawia koncentrację, pobudza, stymuluje produkcję soków żołądkowych, wspomaga trawienie i działa moczopędnie. Badania nie wykazały szkodliwego działania rakotwórczego i teratogennego kofeiny. Jest związkiem bezpiecznym;
- teofilina – znajduje się głównie w liściach herbaty, zarodkach orzechów cola oraz nasionach kawy. Wykazuje działanie podobne, lecz słabsze, jak kofeina. Jest więc psychoanaleptykiem. W medycynie znajduje zastosowanie jako lek moczopędny i przeciwskurczowy w astmie oskrzelowej, chorobie wieńcowej i przy nadciśnieniu tętniczym;
- teobromina – naturalnie w największych ilościach występuje w nasionach kakaowca, ale również w herbacie. Pobudza czynność serca, rozszerza naczynia krwionośne, obniża ciśnienie tętnicze, działa przeciwkaszlowo. Wykazuje ponadto bardzo słabe właściwości diuretyczne.
Alkaloidy purynowe są więc powszechnym składnikiem diety człowieka. W odpowiednich ilościach mogą poprawiać stan zdrowia i samopoczucie. Wykorzystywane są do produkcji leków i suplementów diety używanych na całym świecie.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Kiełczewska U., Synteza analogów alkaloidów steroidowych, Białystok 2020.
- Kania-Dobrowolska M., Baraniak J., Kujawski R., Ożarowski M., Alkaloidy pirolizydynowe – źródła i zagrożenie dla zdrowia ludzi, Postępy Fitoterapii, 19/2018.
- Anikiel S., Zastosowanie spektrofotometrii UV-VIS oraz chromatografii cienkowarstwowej w analizie wybranych związków fenolowych i alkaloidów purynowych o właściwościach redukujących, 2006.
Zostaw komentarz