Chiazma

Aktualizacja: 8 lipca 2023

Chiazma to pojęcie wykorzystywane w genetyce, czyli dziedzinie biologii zajmującej się prawami dziedziczenia oraz zjawiskiem zmienności organizmów. Dotyczy miejsca, w którym 2 homologiczne chromosomy mogą wymieniać się między sobą odcinkami. Jest to więc swego rodzaju skrzyżowanie chromosomów, mające spore znaczenie w podziałach komórkowych.

Chiazma – czym jest?

Mianem chiazmy nazywamy połączenie zlokalizowane w miejscu, w którym doszło do wymiany odcinków chromatyd pomiędzy chromosomami homologicznymi. Aby zwizualizować zjawisko, warto znać definicję obu tych pojęć:

• chromatyda – ramię chromosomu (jego połowa) widoczne w fazach bezpośrednio poprzedzających podział komórki. Dwie chromatydy łączą się ze sobą centromerem i nazywają chromatydami siostrzanymi. Powstają w fazie S cyklu komórkowego;
• chromosomy homologiczne – chromosomy o takim samym kształcie i identycznej wielkości, zawierające również podobną informację genetyczną. Prawidłowo zbudowana ludzka komórka somatyczna posiada 46 chromosomów, w tym 22 homologiczne pary autosomalne i 1 parę chromosomów płci.

Chiazma to inaczej punkt skrzyżowania po wymianie odcinków chromatyd. Stanowi obszar cytologiczny, powstający w konsekwencji crossing over (proces wymiany materiału genetycznego). Dotyczy odcinków dwóch chromatyd należących do różnych chromosomów homologicznych jednej pary. Warto wiedzieć, że crossing over zachodzi podczas podziału mejotycznego, a dokładniej w profazie I. W kolejnej fazie następuje częściowe skracanie się i rozchodzenie chromosomów. To moment, w którym można najintensywniej, najdokładniej uwidocznić chiazmy.

Jeszcze później, w diakinezie, następuje całkowite skrócenie i zgrubienie chromosomów w biwalentach oraz tzw. terminalizacja chiazm. Przesuwają się one ku końcom chromosomów. Biwalentami nazywamy natomiast parę chromosomów homologicznych połączonych ze sobą chiazmami.

Chiazma – inne definicje

Chociaż chiazma najczęściej stanowi wyżej opisane zjawisko obserwowane w genetyce, mianem tym określa się także inne kwestie. Chiazma to również:

• skrzyżowanie nerwów wzrokowych w międzymózgowiu;
• odmiana inwersji, układ dwóch zdań zestawionych ze sobą tak, że kolejność poszczególnych części jednego zdania stanowi odwrócenie kolejności części zdania drugiego.

Definicje te stosowane są jednak rzadziej.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Słownik tematyczny: biologia, cz. 1. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
2. Mizgajska-Wiktor H., Jarosz W., Fogt-Wyrwas R., Podstawy biologii człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022.
3. Fletcher H., Hickey I., Krótkie wykłady, Genetyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.