Białko tau

Aktualizacja: 13 października 2022

Białko tau to specyficzny rodzaj białka występującego w organizmie człowieka niemal wyłącznie w układzie nerwowym. Ściśle wiąże się z mikrotubulami i odpowiada przede wszystkim za ich stabilizację oraz wiązanie z neurofilamentami czy organellami komórkowymi. Podwyższone stężenie białka tau w organizmie prowadzi do rozwoju schorzeń zaliczanych do tzw. tauopatii, czyli chorób neurodegeneracyjnych związanych z zaburzeniami poznawczymi i behawioralnymi.

Białko tau – charakterystyka

Białko tau występujące w organizmie człowieka kodowane jest przez gen MAPT zlokalizowany na chromosomie 17. Znajduje się w układzie nerwowym, głównie na aksonach neuronów ośrodkowego układu nerwowego. Wyróżnia się kilka form białka tau, jednak wszystkie ona posiadają kilka stałych elementów budowy. Są to następujące regiony:

• domena projekcyjna;
• region bogaty w prolinę;
• domena wiążąca mikrotubule .

Dwa ostatnie regiony posiadają ładunek dodatni, zaś domena projekcyjna jest naładowana ujemnie. Białko tau jest białkiem cytoplazmatycznym, rozpuszczalnym, które w warunkach fizjologicznych przyłącza się do mikrotubul. Białko tau ulega fosforylacji najczęściej w miejscach występowania aminokwasów seryny i treoniny. Stopień fosforylacji zmienia się wraz z rozwojem – wysoki poziom ma miejsce u płodu, po czym spada wraz z wiekiem. Z kolei defosforylacja białka tau regulowana jest przez endogenne fosfatazy.

Nieustrukturyzowany charakter białek tau wynika głównie ze znacznej liczby zasadowych reszt aminokwasowych w łańcuchu polipeptydowym tego białka, jak również ze stosunkowo niewielkiej zawartości aminokwasów w niepolarnych łańcuchach bocznych.

Białko tau – funkcje

Najlepiej poznaną i podstawową funkcją białka tau jest stabilizacja mikrotubul, przeprowadzanie procesów polimeryzacji tubuliny oraz warunkowanie odległości mikrotubul między sobą, w zależności od stopnia fosforylacji białka tau. Ponadto może ono brać udział w plastyczności synaptycznej, procesach mielinizacji (czyli tworzeniu się osłonek mielinowych wokół wypustek nerwowych) oraz w niektórych szlakach sygnałowych. Jego odpowiednie stężenie jest więc niezbędne, aby cały układ nerwowy mógł prawidłowo funkcjonować.

Tauopatie – zaburzenia związane z białkiem tau

Fizjologiczna funkcja białka tau ulega zaburzeniu w przebiegu wielu chorób neurodegeneracyjnych zwanych ogólnie tauopatiami. W ich patogenezie wspomniane białko ulega amyloidogenezie lub fibrylizacji. Dochodzi do akumulacji amyloidu białka tau. Jego podwyższone stężenie obserwuje się między innymi w przebiegu następujących chorób:

• otępienie czołowo-skroniowe;
• postępujące porażenie nadjądrowe;
• przewlekła urazowa encefalopatia;
• choroba Picka;
• ostry udar mózgu;
• urazowe uszkodzenie mózgu;
• choroba Creutzfeldta-Jakoba;
• choroba Alzheimera;
• zespół Downa.

Patologiczne agregaty Tau mogą odkładać się nie tylko w komórkach nerwowych, ale także w komórkach glejowych. Dokładne przyczyny tauopatii nie zostały poznane. W diagnostyce tego typu chorób duże znaczenie ma badanie białka tau w płynie mózgowo-rdzeniowym. Próbkę pobiera się z nakłucia lędźwiowego wykonywanego pod kontrolą aparatów obrazowych w warunkach szpitalnych.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Baksalerska-Pazera M., Niewiadomska G., Budowa i rola białka tau, Postępy Biochemii, 4/2002.
2. Niżyński B., Pamięć konformacyjna i jej rola w indukcji wariantów polimorficznych amyloidu białka Tau, Warszawa 2020.