Co wiemy o przeciwutleniaczach?

Aktualizacja: 21 kwietnia 2021

Przeciwutleniacze, zwane również antyoksydantami, to związki odpowiadające między innymi za oczyszczanie organizmu z toksyn i zmiatanie wolnych rodników tlenowych. Życie na ziemi jest skonstruowane dziwnie: żyjemy dzięki tlenowi, pierwiastkowi, który powoduje korozję nawet najtwardszej stali i kruszenie największych gór, bez którego nie dochodziłoby do pożarów, a który sam w sobie może wybuchnąć. Nic więc dziwnego, że obecność tlenu w organizmie, choć ze wszech miar niezbędna, niesie za sobą również poważne straty.

Spalanie w komórce

Żeby żyć, musimy jeść. Jednak to nie samo przyjmowanie pokarmu nas utrzymuje przy życiu, ale szereg mniej lub bardziej skomplikowanych przemian, dzięki którym przerabiamy wszystko, co się da, w cukry proste, które trafiają do każdej, nawet najmniejszej komórki organizmu, gdzie są spalane. Choć nikogo ogień od środka nie zżera, to dokładnie taka sama reakcja spalania, do jakiej dochodzi w piecu. Do tego potrzebny jest tlen.

Korozja w komórce

Ludzki organizm ze stali nie jest, ale też „rdzewieje”. Cząsteczki tlenu są wszędzie, są substratami wielu różnych reakcji chemicznych – nie zawsze pożądanych. Tak samo jak z mostami: nie można uniknąć ich rdzewienia, choćby pokryło się je najlepszą farbą. Ludzki organizm też ma mechanizmy obronne, ale tlen – albo w postaci cząsteczkowej, albo przekształcony w wolne rodniki, zawsze znajdzie gdzieś jakąś substancję, z którą przereaguje. Jeśli jest to glukoza, to dobrze, mamy więcej energii, ale jeśli DNA? Od tego możemy się tylko zestarzeć. A żeby życie jeszcze bardziej skomplikować, w jakiś sposób (nie znamy wszystkich sposobów oddziaływania tlenu) zwiększa to jeszcze prawdopodobieństwo zawału, chorób serca i układu krwionośnego.

Przeciwutleniacze w suplementach

Rynek suplementów diety to w dużej części właśnie segment przeciwutleniaczy reklamowanych jako genialny środek opóźniający starzenie. Jeśli wykreślimy słowo „genialny” to otrzymamy prawdę. Utlenianie to tylko jeden, choć bardzo istotny, czynnik powodujący objawy starzenia się.

Przyjmując przeciwutleniacze, takie jak witamina C, pomagamy naturalnym mechanizmom obronnym, zatrzymując utlenianie już na bardzo wczesnych etapach. Nigdy jednak nie da się zatrzymać go całkowicie, tym bardziej że przeciwutleniaczy jest mnóstwo: jedne są bardziej, inne mniej skuteczne. Jedne działają bezpośrednio, a inne przechodzą serię przemian i zamieniają się w zupełnie inne związki, często też o właściwościach antyoksydacyjnych. Nie znamy wszystkich sposobów oddziaływania tlenu na organizm, więc nie ochronimy się przed wszystkimi. Do najsilniejszych i najpopularniejszych antyoksydantów możemy zaliczyć między innymi:

• koenzym Q10;
• witaminę E;
• fikocyjaninę;
• karotenoidy;
• likopen;
• chlorofil;
• flawonoidy.

Właściwości przeciwutleniające wykazuje wiele witamin i minerałów. Wymienione związki występują powszechnie w produktach pochodzenia roślinnego, niekiedy także w produktach pochodzenia zwierzęcego. Często się je izoluje i wykorzystuje do produkcji suplementów diety.

Przeciwutleniacze w odchudzaniu

Skoro spalanie jest procesem utleniania, to może da się użyć przeciwutleniaczy do odchudzania? Może słyszeliście już takie teorie. Niestety, tego akurat zrobić się nie da. Powinowactwo tlenu do glukozy jest tak duże, że żaden przeciwutleniacz nie może się z nią równać. Tłumacząc to z języka biochemii: tak długo, jak długo da się w komórce spalać glukozę, tak długo przeciwutleniacze pozostaną nieaktywne, tym bardziej że do spalania glukozy dochodzi w ściśle określonych miejscach w komórce, które są specjalnie chronione przed dostępem antyoksydantów.  Ktoś złośliwy porównał to kiedyś do rodzinnego przyjęcia: jeśli goście zjadają twoje kanapki, to zjedz swoje już w kuchni – jeśli antyoksydanty mogłyby zużyć tlen potrzebny do spalania glukozy, to należy glukozę spalić tam, gdzie antyoksydantów w ogóle nie ma.

Każda komórka „wie”, dokąd skierować antyoksydanty – tutaj nie można podejmować żadnej decyzji. Zawsze określone związki będą przez organizm lokowane tam, gdzie są potrzebne. Nie można się odchudzić, połykając olbrzymie ilości przeciwutleniaczy, bo zostaną one usunięte z organizmu, kiedy ich ilość będzie za duża – zostaną potraktowane jako toksyny, a z takimi organizm potrafi sobie poradzić (głównie dzieje się to w wątrobie i nerkach, więc jeśli przesadzisz z ilością przyjmowanych suplementów, narządy te mogą odmówić posłuszeństwa, a ty i tak od tego nie schudniesz).

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Piszcz P., Wantusiak P., Głód B., Kubiak M., Antyoksydanty w produktach spożywczych, ich rola i właściwości, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2/2010.
2. Skotnicka M., Golan M., Szmukała N., Rola naturalnych przeciwutleniaczy pochodzenia roślinnego w profilaktyce nowotworowej, Annales Academiae Medicae Gedanensis, 47/2017.
3. Stolarzewicz I., Ciekot J., Fabiszewska A., Białecka-Florjańczyk E., Roślinne i mikrobiologiczne źródła przeciwutleniaczy, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 67/2013.
4. Nowak A., Zielonka J., Turek M., Klimowicz A., Wpływ przeciwutleniaczy zawartych w owocach na proces fotostarzenia się skóry, Postępy Fitoterapii, 2/2014.
5. Szajdek A., Borowska J., Właściwości przeciwutleniające żywności pochodzenia roślinnego, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2004.