Migdałki

Aktualizacja: 4 października 2022

Migdałki podniebienne, gardłowy, językowy, pasma boczne i grudki na tylnej ścianie gardła oraz migdałki trąbkowe, które są obwodowymi narządami limfatycznymi wchodzą w skład pierścienia Waldeyera. W błonie śluzowej gardła występują skupienia tkanki limfatycznej o różnym kształcie i wielkości. Największym takim skupiskiem jest migdałek gardłowy, mniejsze lokalizuje się natomiast na wale trąbkowym, przez co nosi nazwę migdałka trąbkowego.

Migdałek gardłowy – budowa

Migdałek gardłowy (łac. tonsilla pharyngea) zwie się również migdałkiem trzecim. Leży w okolicy pośrodkowej, a dokładniej w przejściu sklepienia gardła w jego ścianę tylną. Jest bardzo zmienny pod względem budowy i kształtu, jednak najczęściej posiada około 20-25 mm przekroju. Pokrywająca go błona śluzowa nie wytwarza głębokich wpukleń w postaci zatok migdałkowych, lecz powiększa swą powierzchnię tworząc liczne fałdy poprzedzielane niewielkimi bruzdami. Migdałek gardłowy pokrywa nabłonek migawkowy, tak jak ma to miejsce w przypadku części nosowej gardła.

W swoim tylnym odcinku migdałek gardłowy nierzadko posiada małe zagłębienie błony śluzowej, zwane kaletką gardłową. Może ona sięgać aż do części podstawnej kości potylicznej. Wokół migdałka gardłowego można ponadto zauważyć rozsiane, drobne skupienia chłonne. Narząd ten ulega stopniowemu zanikowi, dlatego u 20-letnich osób obserwuje się jedynie jego resztki, zaś w wieku późniejszym nie stwierdza się go wcale.

Funkcje migdałka gardłowego

Podstawowymi i najistotniejszymi funkcjami migdałka gardłowego są:

• zapewnianie kontrolowanego kontaktu z antygenami otoczenia;
• produkcja swoistych limfocytów oraz tzw. „komórek pamięci”;
• uruchamianie produkcji odpowiednich przeciwciał wskutek pobudzania specyficznych limfocytów B.

Migdałek gardłowy ma więc spore znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego.

Przerośnięty migdałek gardłowy

Istnieje wiele możliwych przyczyn powodujących przerost migdałka gardłowego. Najczęściej są to nawrotowe infekcje górnych dróg oddechowych. Jego obecność powoduje zmianę toru oddechowego, przejściowe stany niedotlenienia, zaburzenia w ogólnym rozwoju dziecka. U podstaw patologii związanej z przerostem migdałka gardłowego leży jego stan zapalny. Podłożem tego jest natomiast zaleganie treści w kryptach. Należy wspomnieć, że przerost dotyczy nie tylko migdałka gardłowego, ale również migdałków podniebiennych. Metodą leczniczą z wyboru jest adenotomia lub tonsillotomia.

Zobacz również: Zapalenie migdałków – przyczyny, objawy, leczenie.

Migdałek trąbkowy – charakterystyka

W warunkach prawidłowych migdałek trąbkowy (łac. tonsilla tubaria) nie powinien łączyć się z migdałkiem gardłowym. Jest on parzystym narządem, ulokowanym w ujściu trąbki słuchowej do gardła. Migdałek trąbkowy wraz z migdałkiem gardłowym obejmują drogę oddechową półkolem górnym, tworząc tym samym istotną część tzw. pierścienia Waldeyera (pierścień gardłowy chłonny).

Migdałek podniebienny – charakterystyka

Migdałek podniebienny (łac. tonsilla palatina) to parzysty narząd zlokalizowany w obrębie cieśni gardzieli, a dokładniej na jej bocznych ścianach. Te skupiska tkanki limfatycznej posiadają około 2 cm długości i 1 cm szerokości.

Migdałki podniebienne, podobnie jak migdałek gardłowy, stanowią pierwszą barierę chroniącą układ oddechowy przed chorobotwórczymi patogenami. Ze względu na swoją charakterystyczną lokalizację, ich podstawowym zadaniem jest przeciwdziałanie rozprzestrzeniania się zarazków oraz rozwojowi choroby. W przypadku infekcji, migdałki podniebienne produkują znacznie więcej antygenów niż w warunkach fizjologicznych, wskutek czego ulegają powiększeniu. Po zwalczeniu choroby powracają do swoich normalnych rozmiarów.

Migdałek językowy – charakterystyka

Migdałek językowy (łac. tonsilla lingualis) lokalizuje się na nasadzie języka. Zbudowany jest z licznych mieszków językowych, przy czym pojedynczy mieszek posiada owalny kształt i około 1-4 mm wielkości. Na swoim szczycie posiada otwór prowadzący do ślepo zakończonej zatoki migdałkowej. Pojedynczy mieszek językowi posiada na swoim przekroju liczne grudki chłonne, tworzące jego wyniosłość. Pokrywa je nabłonek wielowarstwowy płaski. Choć migdałek językowy pełni ważne funkcje obronne, może być także miejscem rozwoju nowotworów złośliwych, choćby takich jak chłoniak. Przy jego powiększeniu pojawia się dysfagia.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gryczyńska D., Migdałki – stały dylemat laryngologów i pediatrów, Medycyna Biologiczna, 4/2009.
2. Mrówka-Kata K., Namysłowska G., Mazur-Zielińska H., Banert K., Lisowska G., Wskazania do usunięcia migdałków podniebiennych, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2009.
3. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.