Jelito grube

Aktualizacja: 20 maja 2022

Jelito grube (łac. intestinum crassum) to część układu pokarmowego, stanowiąca jego ostatni odcinek. Rozciąga się od jelita cienkiego aż do odbytu. Odpowiada przede wszystkim za wchłanianie wody i soli mineralnych z pożywienia, a dzięki temu za zagęszczanie resztek pokarmowych i przygotowywanie ich do defekacji. Diagnostyką i leczeniem chorób jelita grubego zajmuje się lekarz gastroenterolog, zaś badaniem umożliwiającym bezpośrednie oględziny wnętrza jelita grubego jest kolonoskopia.

Jelito grube – budowa

Jelito grube osiąga długość od 120 cm do 150 cm, w zależności od wielkości organizmu i wieku. Dzielimy je na:

• jelito ślepe wraz z wyrostkiem robaczkowym;
• okrężnicę;
• odbytnicę.

Okrężnica składa się zaś z części wstępującej, poprzecznej oraz zstępującej, która na poziomie grzebienia biodrowego przechodzi w okrężnicę esowatą.

Zobacz również: Oczyszczanie jelita grubego.

Jelito ślepe

Jelito ślepe zwane jest również kątnicą, stanowi początkowy odcinek jelita grubego zlokalizowany zwykle w prawym dole biodrowym. Jego długość wynosi zaledwie 8 cm, przy czym uchodzi z niego dodatkowy twór ślepo zakończony, zwany wyrostkiem robaczkowym. Między jelitem cienkim a jelitem ślepym znajduje się zastawka krętniczo-kątnicza, która chroni przed cofaniem się treści pokarmowej nawet w pozycjach antygrawitacyjnych.

Za unaczynienie jelita ślepego i wyrostka robaczkowego odpowiada tętnica krętniczo-okrężnicza dzieląca się aż na 5 gałęzi, które także dochodzą do jelita ślepego. Są to gałęzie:

• przednia;
• tylna;
• wyrostka robaczkowego;
• krętnicza;
• okrężnicza.

Z kolei unerwienie jelita ślepego pochodzi z pnia współczulnego oraz włókien przywspółczulnych nerwu błędnego.

Okrężnica

Na szczególną uwagę w budowie okrężnicy zasługuje gruba mięśniówka odpowiedzialna za pofałdowanie ścian tego odcinka przewodu pokarmowego. Posiada tzw. taśmy – 3 podłużne pasma utworzone z gęsto skupionej warstwy podłużnej błony mięśniowej o szerokości do 1 cm. Każdy odcinek okrężnicy zbudowany jest podobnie, różni się jednak położeniem i długością:

• okrężnica wstępująca – ma długość 15-20 cm i przebieg mniej więcej pionowy. Do jej przyśrodkowej powierzchni przylega częściowo mięsień lędźwiowy większy. Posiada zagięcie wątrobowe dla wątroby;
• okrężnica poprzeczna – ma średnią długość 50-60 cm, rozpoczyna się w okolicy podżebrowej prawej tuż pod wątrobą. Jej ruchomość zależy od krezki, na której jest zawieszona. Posiada zagięcie śledzionowe dla śledziony;
• okrężnica zstępująca – ma długość około 20 cm i biegnie po lewej stronie brzucha. Powierzchnia tylna przylega do mięśnia czworobocznego lędźwi, przyśrodkowa zaś ma kontakt z mięśniem lędźwiowym większym;
• okrężnica esowata – zwana dawniej esicą, posiada średnią długość 40 cm, choć wartość ta jest osobniczo różna (może osiągać nawet 90 cm). Posiada kształt odwróconej litery „S”.

Za unaczynienie okrężnicy odpowiadają tętnice krezkowe – górna i dolna. Nerwy natomiast pochodzą z układu współczulnego i układu przywspółczulnego (gałązki nerwu błędnego). Włókna czuciowe dochodzą do odcinków rdzenia kręgowego Th10-L1.

Odbytnica

Odbytnica to końcowy odcinek jelita grubego, kończący się poniżej kości guzicznej. Odbytnicę dzielimy na część miedniczną i część odbytową. U zdrowych osób odbytnica jest pusta, nie zawiera kału i służy jedynie do przejścia oraz jego wydalenia. Część miedniczna jest uwypuklona i z tego względu nazywa się ją bańką odbytnicy. Właściwy kanał odbytu ma długość około 3 cm, jest przy tym mocno rozciągliwy.

Odbytnicę zaopatrują w krew głównie 3 tętnice odbytnicze (górną, dolną i środkową) posiadające liczne gałęzie splatające się ze sobą. Unerwienie przywspółczulne pochodzi z części krzyżowej autonomicznego układu nerwowego, z kolei nerwy współczulne pochodzą od splotu krezkowego dolnego i splotów odbytniczych.

Zobacz również: Uchyłki jelita grubego – leczenie naturalne.

Jelito grube – funkcje

Treść pokarmowa przedostająca się z jelita cienkiego trafia właśnie do jelita grubego. Jest pozbawiona większości składników pokarmowych, które uległy wchłonięciu w jelicie cienkim. W obrębie jelita grubego następuje gnicie resztek, zagęszczanie ich wskutek wchłaniania wody oraz formowanie mas kałowych. Gruczoły zlokalizowane w ścianach jelita grubego wydzielają śluz, dzięki któremu możliwe jest sprawne przesuwanie się kału.

Niewchłonięte i niestrawione resztki są rozkładane przez niezwykle bogatą mikroflorę bakteryjną jelita grubego. Głównymi jej mikroorganizmami są bakterie Escherichia Coli. Ich obecność w innych częściach ciała jest jednak niebezpieczna, dlatego wszelkie operacje przebiegające z otwarciem jelita grubego wymagają dużego doświadczenia i zachowania wszelkich zasad higieny.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.