Gruczoł krokowy

Aktualizacja: 16 września 2024

Gruczoł krokowy (łac. prostata) nazywany jest również prostatą lub sterczem. To nieparzysty narząd zlokalizowany na wysokości początku cewki moczowej męskiej, do którego można dostać się najszybciej przez odbyt mężczyzny. Prostata nie występuje u kobiet.

Budowa gruczołu krokowego

Gruczoł krokowy stanowi ważną część układu moczowego, choć fizjologicznie zalicza się go również do układu płciowego. Znajduje się głęboko w miednicy mniejszej, poniżej pęcherza moczowego i powyżej przepony moczowo-płciowej, wyłącznie u mężczyzn. Pod względem lokalizacyjnym leży niezwykle blisko opuszki prącia oraz gruczołów opuszkowo-cewkowych. Swoją wielkością i kształtem przypomina jadalnego kasztana. W budowie anatomicznej gruczołu krokowego wyróżnić można wierzchołek i podstawę, a także powierzchnię przednią i tylną oraz dwie powierzchnie boczne.

Gruczoł krokowy przyjmuje barwę szaro-różową, a jego konsystencja powinna być sprężysta i jędrna. Ma około 3 cm wysokości i około 4 cm szerokości. W znacznej większości składa się z miąższu gruczołowego, który przenikają pasma mięśniówki gładkiej. Na gruczoł krokowy składają się ponadto 4 odrębne strefy:

• przejściowa – otaczająca cewkę moczową i to właśnie w jej obrębie może dojść do rozwoju łagodnego rozrostu prostaty, którego następstwem bywa nietrzymanie moczu;
• centralna – otacza nasieniowody;
• obwodowa – można ją wyczuć przez odbyt, otacza strefę przejściową i centralną. Jest to również miejsce, w którym może dojść do rozwoju raka prostaty;
• zrąb mięśniowo-łącznotkankowy – otacza wierzchołek gruczołu.

Miąższ gruczołu krokowego nie jest jednolity, składa się z niewielkich, nieregularnych jednostek, czyli mocno rozgałęzionych gruczołów cewkowo-pęcherzykowych. Jest ich 30-50 i układają się one promieniście, dokoła wzgórka nasiennego, sięgając aż do torebki gruczołu krokowego. Przewodziki gruczołu krokowego uchodzą ostatecznie do cewki moczowej.

Gruczoł krokowy – funkcje

Gruczoł krokowy wydziela substancję mętną, białawą, o charakterystycznym zapachu. Stanowi nawet do 30% nasienia, który wytryskiwany jest podczas ejakulacji. Zawiera spore ilości kwaśnej fosfatazy oraz wiele innych enzymów. Naciskając gruczoł krokowy przez odbytnicę, można wycisnąć przez cewkę moczową nieco tej wydzieliny, jednak są to śladowe ilości. Wydzielina ta stanowi nośnik plemników i pełni dla nich funkcję odżywczą. Dzięki niej są mocne, odpowiednio odżywione i ruchliwe, mogą więc bez przeszkód zapładniać żeńską komórkę jajową.

Gruczoł krokowy – unerwienie

Gruczoł krokowy unerwiany jest ruchowo i wydzielniczo przez struktury nerwowe układu autonomicznego, a także przez włókna czuciowe ze splotu sterczowego i splotu miednicznego.

Gruczoł krokowy – unaczynienie

Unaczynienie gruczołu krokowego pochodzi od tętnic pęcherzowych dolnych oraz tętnicy odbytniczej dolnej. Z kolei krew żylna uchodzi do splotu sterczowego, żył przestrzeni odbytniczo-sterczowej, a także do splotów odbytnicy i pęcherzyków nasiennych.

Przerost gruczołu krokowego

Łagodny rozrost gruczołu krokowego jest uznawany za najczęstszą chorobą układu moczowo-płciowego u mężczyzn powyżej 50. roku życia. Polega na zwiększeniu liczby komórek zrębu i frakcji gruczołowej, a dotyczy najczęściej strefy przejściowej stercza. Rozrost w tym obszarze prowadzi do powstania struktury określanej mianem gruczolaka. Gruczoł krokowy jest narządem hormonozależnym i podlega wpływowi hormonów płciowych – rozwój i rozrost frakcji gruczołowej stymulują androgeny, przy czym estrogeny wywierają wpływ na zrąb stercza. Najczęstszymi objawami rozrostu gruczołu krokowego są:

• częstomocz;
• zwężenie strumienia moczu;
• częste i gwałtowne parcie na mocz;
• wydłużenie czasu mikcji;
• konieczność oddawania moczu w nocy.

Dokładne przyczyny problemu nie są znane. Diagnostyka opiera się na badaniu per rectum, badaniach laboratoryjnych (morfologia krwi, badanie ogólne moczu, PSA) oraz USG. Stosuje się leczenie farmakologiczne, którego celem jest złagodzenie dolegliwości mikcyjnych, a ostatnimi czasy rosnącą popularnością cieszy się fizjoterapia urologiczna.

Spirulina + Selen 100% naturalny
Spirulina z organicznie związanym, naturalnie pozyskanym selenem, w znacznym stopniu uzupełnia niedobory tego pierwiastka w organizmie. Pomaga on zachować zdrowe włosy i paznokcie, wspomaga prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Szopiński T., Dobruch J., Chłosta P., Borówka A., Leczenie farmakologiczne łagodnego rozrostu stercza (BPH), Postępy Nauk Medycznych, t. XXV, nr 4, 2012.