Akson

Aktualizacja: 29 września 2022

Akson (inaczej: neuryt) to wypustka nerwowa wychodząca z ciała komórki nerwowej, czyli neuronu. Odpowiada głównie za przewodzenie sygnałów i bodźców nerwowych pochodzących z wnętrza komórki, kierując je na jej obwód. Bez niego niemożliwe byłoby utrzymanie właściwego przewodnictwa nerwowego.

Co to neuron?

Neuron jest podstawową komórką układu nerwowego, będącą jego jednostką anatomiczno-czynnościową. W jego budowie wyróżnia się ciało komórki nerwowej wraz z wypustkami, zwanymi także włóknami nerwowymi. Szacuje się, że każdy człowiek posiada aż do 20 miliardów neuronów, jest to jednak kwestia indywidualna. Ciało komórki nerwowej odpowiada za jej odżywienie, znajduje się tu również jądro i bogate w chromatynę jąderko. Neurony są więc jednocześnie nośnikiem materiału genetycznego. Z kolei wypustki nerwowe są dwóch rodzajów:

• aksony – przewodzą impulsy bioelektryczne od ciała komórki na obwód, a więc w kierunku odśrodkowym (odkomórkowym);
• dendryty – przewodzą impulsy bioelektryczne z obwodu do ciała komórki, a więc w kierunku dośrodkowym (dokomórkowym).

Podsumowując, każdy neuron posiada 2 bieguny – wykonawczy i odbiorczy, choć sporadycznie spotkać można również neurony wielobiegunowe.

Akson – budowa

Akson rozpoczyna się zazwyczaj tzw. wzgórkiem aksonu. Może być krótki lub długi, w zależności od specyfikacji i lokalizacji komórek nerwowych. Najdłuższe aksony odchodzą od ciał komórek nerwowych zlokalizowanych w rogach przednich rdzenia kręgowego, zwłaszcza w jego części lędźwiowej. Znajdują się tam jądra ruchowe nerwów rdzeniowych. Ich długość może sięgać aż 120 cm. Aksony mogą się rozgałęziać, a gałązki te zwie się wówczas paraaksonami. Co ciekawe, w organizmie człowieka spotkać można również neurony bez aksonów, np. w siatkówce oka.

Aksony mogą posiadać osłonkę mielinową lub są jej całkowicie pozbawione. W zależności od posiadania osłonki wyróżnia się włókna nerwowe rdzenne oraz bezrdzenne. Oba rodzaje wykazują nieco inną fizjologię i mechanizm działania. W organizmie człowieka spotyka się zarówno aksony z mielinowe, jak i bezmielinowe.

Akson – funkcje

Impulsy nerwowe przewodzone są zawsze od ciała komórki przez akson na zewnątrz, nigdy odwrotnie. Aksony stanowią więc bieguny wykonawcze komórki, to właśnie one odpowiadają za rozpoczęcie przewodzenia całego impulsu. W przypadku aksonu bezmielinowego, lokalne pobudzenie nadprogowe aktywuje potencjał czynnościowy. Powstaje miejscowa depolaryzacja i to właśnie ona przewodzona jest wzdłuż aksonu, aktywując kanały sodowe. Depolaryzacja kolejno umiejscowionych rejonów odbywa się wzdłużnie i ma charakter jednokierunkowy. Rozchodzi się jedynie w kierunku obszarów, które dotychczas nie uległy depolaryzacji.

Natomiast w przypadku aksonów mielinowych właściwości transmisyjne są znacznie lepsze. Wszystko dzięki obecności osłonki Schwanna posiadającej przewężenia Ranviera, w których znajdują się napięciozależne kanały sodowe. Impuls nerwowy „przeskakuje” między kolejnymi przewężeniami, dlatego przemieszcza się znacznie szybciej.

Warto wiedzieć, że w ciele komórek nerwowych powstają substancje zwane neuroprzekaźnikami lub neurotransmitterami. Pobudzają one komórki, z którymi aksony pozostają w kontakcie, np. inny neuron czy włókno mięśniowe. To one aktywują przewodnictwo nerwowe lub je hamują, warunkując tym samym pracę wypustek nerwowych.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gołąb B., Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.