Cystyna

Aktualizacja: 20 września 2024

Cystyna (skrót: Cys lub C) to aminokwas, który powstaje wskutek połączenia dwóch cząsteczek cysteiny dzięki obecności mostka dwusiarczkowego. Wraz z wiązaniami wodorowymi oraz siłami van der Waalsa stabilizuje trzeciorzędową strukturę białek. Działanie cystyny jest niemal identyczne jak cysteiny – związek ten odpowiada bowiem za oczyszczanie organizmu z toksyn, wspieranie odporności czy wzmacnianie skóry, włosów i paznokci.

Cystyna – charakterystyka

Cystyna stanowi pochodną metioniny – aminokwasu egzogennego zawierającego w swojej budowie siarkę. Przede wszystkim nie należy zamiennie stosować pojęć „cystyna” i „cysteina”. To dwa zupełnie różne związki, choć w pewien sposób łączą się one ze sobą. Cystyna powstaje bowiem w wyniku połączenia dwóch cząsteczek cysteiny dzięki mostkom dwusiarczkowym. Jest więc jej dimerem, a więc efektem dimeryzacji. Tym samym cystynę uznaje się za związek stabilniejszy.

Po raz pierwszy cystynę wykryto w usuniętych z pęcherza moczowego kamieniach. Omawiając właściwości chemiczne i fizyczne tego związku, można opisać go jako biały lub krystaliczny proszek. Nie posiada charakterystycznego zapachu i słabo rozpuszcza się w wodzie.

Funkcje cystyny

Jak wspomniano wcześniej, cystyna pełni podobne funkcje do cysteiny. A więc:

• odpowiada za oczyszczanie organizmu z toksyn;
• odtruwa i wspomaga funkcjonowanie wątroby;
• jest kluczowa dla produkcji witaminy B6, która z kolei bierze udział w produkcji serotoniny;
• stymuluje odporność;
• wpływa pozytywnie na kondycję i czynność układu sercowo-naczyniowego;
• działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, likwidując nadmiar wolnych rodników tlenowych w organizmie;
• przyspiesza gojenie się ran i uszkodzeń, zwłaszcza w obrębie skóry;
• wspiera prawidłową kondycję skóry, włosów i paznokci;
• zmniejsza ryzyko powstawania nowotworów.

Ze względu na tak wszechstronne działanie, cystynę znajdziemy w wielu różnych kosmetykach. Zwłaszcza tych przeznaczonych do pielęgnacji skóry dojrzałej, zapobiegając tworzeniu się zmarszczek i poprawiając jędrność skóry. Jako że cystyna stymuluje fizjologiczną syntezę kolagenu i elastyny, świetnie sprawdza się w połączeniu z witaminą E i witaminą C w kremach i maskach odżywczych. Omawiany związek stanowi ważny składnik leków stosowanych w przypadku zatruć alkoholem, metalami ciężkimi lub lekami.

W odniesieniu do kosmetyków do pielęgnacji włosów, cystyna jest składnikiem wcierek do skóry głowy, masek, odżywek, a nawet szamponów. Chroni przed nadmiernym wypadaniem włosów, wzmacnia je (co sprawdza się szczególnie przy częstym farbowaniu i stylizacjach osłabiających strukturę włosa), jak również wpływa na ich nawilżenie.

Cystyna – źródła

Organizm człowieka może syntezować cystynę z metioniny, jednak w pewnych ilościach omawiany związek znajdziemy również w produktach spożywczych, po które sięgamy każdego dnia. Są to zarówno produkty pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, w związku z czym niedobory obserwuje się stosunkowo rzadko. Dobrymi źródłami cystyny są między innymi:

• białko serwatkowe;
• fasola;
• jajka;
• cebula;
• zarodki pszenne;
• nasiona lnu, sezamu i słonecznika;
• czosnek;
• mleko;
• kukurydza;
• soja;
• orzechy – zwłaszcza włoskie, pistacjowe i ziemne;
• mięso wieprzowe i drobiowe.

Cystynę można także suplementować, jednak konieczność suplementacji ma miejsce rzadko. Jako suplement diety cystyna ma formę tabletek.

Niedobór cystyny

Niedobór cystyny pojawia się stosunkowo rzadko. Miejsce może mieć jednak zwiększone wydalanie cystyny wraz z moczem, co zwie się medycznie cystynurią. To choroba uwarunkowana genetycznie, dziedziczona w sposób autosomalny recesywny. Bezpośrednią przyczyną cystynurii jest mutacja genu SLC3A1 lub SLC7A9. Konsekwencją choroby są: powstawanie w układzie moczowym kamieni zawierających w składzie cystynę, krwiomocz oraz częste infekcje dróg moczowych.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Ferrier D., Biochemia, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2018.
2. Rodwell V., Bender D., Botham K., Weil P., Kennelly P., Biochemia Harpera ilustrowana, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.