Koenzymy

Aktualizacja: 2 września 2024

Koenzymy to drobnocząsteczkowe związki organiczne pochodzenia niebiałkowego, będące ważnym elementem centrum aktywnego enzymów. Uczestniczą w licznych reakcjach na poziomie komórkowym, jak również są dostępne w formie suplementów diety. Najpopularniejszym jest koenzym Q10, znany ze swoich właściwości antyoksydacyjnych i dodających energii.

Koenzymy – czym są?

Na samym początku warto się dowiedzieć, czym w ogóle są enzymy, aby zrozumieć znaczenie koenzymów. Enzymy to inaczej katalizatory, a więc substancje odpowiedzialne za przyspieszanie reakcji chemicznych zachodzących w komórkach. Są związkami organicznymi zwykle zaliczanymi do białek (choć warto wiedzieć, że i niektóre cząsteczki RNA wykazują właściwości katalityczne). Enzymy wyróżniają się specyficznością w stosunku do substratu i typu katalizowanej reakcji. Część białkowa enzymu zwie się apoenzymem, służy do specyficznego wiązania się z substratem.

Koenzymy natomiast są rodzajem kofaktorów, czyli związków chemicznych niezbędnych enzymom do katalizowania konkretnych reakcji chemicznych. W przeciwieństwie do grup prostetycznych są nietrwale (niekowalencyjnie), luźno związane z białkami. Ich cechą wyróżniającą jest to, że w trakcie reakcji mogą się przyłączać do różnych cząsteczek enzymu lub od nich odłączać. Koenzymami są m.in. witaminy, choć do ich grona zalicza się też NAD+ czy askorbinian. Najważniejszymi koenzymami w organizmie człowieka są:

• koenzym A;
• S-adenozylometionina;
• pirofosforan tiaminy;
• fosforan pirydoksalu i fosforan pirydoksaminy;
• biotyna;
• koenzymy nikotynoamidoadeninowe (NAD+ i NADP+);
• nukleotydy flawinowe (FAD i FMN);
• tetrahydrofolian;
• kobalaminy;
• sirohem;
• kwas liponowy;
• chinony;
• kwas askorbinowy;
• pochodne hemu.

Ponadto koenzymy mogą mieć charakter organiczny (np. nukleotydy i ich pochodne) lub nieorganiczny (np. jony metali).

Koenzymy – funkcje

Koenzymy biorą udział bezpośrednio w reakcjach enzymatycznych, działając jako przenośniki elektronów, atomów lub grup funkcyjnych. Są ważne dla właściwego przebiegu reakcji elementarnych przemian substratu w produkt i zazwyczaj pozostają w niezmienionej formie po zakończeniu reakcji. Poszczególne właściwości zależą jednak od konkretnego rodzaju koenzymu. Przykładowo tiamina zaliczana do grona witamin z grupy B jest kofaktorem karboksylazy, biorącej udział w przemianach węglowodanów do aldehydu octowego i dwutlenku węgla. Natomiast witamina B5 (kwas pantotenowy) jest składnikiem koenzymu A – nośnika grup acylowych w trakcie trwania cyklu kwasu cytrynowego.

Koenzym Q10

Ostatnimi czasy rosnącą popularnością wśród suplementów diety cieszy się koenzym Q10. Jest on kluczowym ogniwem łańcucha oddechowego. Odpowiada za przemiany energetyczne zachodzące w każdej żywej komórce, jak również czynnie uczestniczy w przenoszeniu elektronów. Stanowi niebiałkowy przenośnik odpowiedzialny zarówno za transfer elektronów z kompleksu I lub II na kompleks III, jak i za przenoszenie protonów, które transportowane w poprzek błony tworzą tzw. gradient protonomotoryczny. To właśnie koenzym Q10 jest niezbędny w tworzeniu cząsteczek ATP – wysokoenergetycznego związku fosforowego, niezbędnego wszystkim komórkom organizmu.

Jako suplement diety koenzym Q10 wykorzystywany jest przy przewlekłym zmęczeniu, senności, ospałości, braku energii, ale również przy różnych chorobach sercowo-naczyniowych czy niepłodności. Został nawet uznany jako lek II rzutu w leczeniu męskiej niepłodności.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Rodwell V., Bender D., Botham K., Weil P., Kennelly P., Biochemia Harpera, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
2. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
3. Gałka U., Ogonowski J., Koenzym Q – powstawanie, właściwości i zastosowanie w preparatach kosmetycznych, LAB, 5/2015.