Receptory dopaminergiczne

Receptory dopaminergiczne to grupa receptorów sprzężonych z białkiem G. W największych ilościach znaleźć je można w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Receptory te aktywują różne efektory nie tylko poprzez sprzężenie z białkiem G, ale również sygnalizację drogą rozmaitych interakcji białkowych. Kluczowym neuroprzekaźnikiem dla tych receptorów jest dopamina, stąd wzięła się ich nazwa.

Receptory dopaminergiczne – charakterystyka

Receptory dopaminergiczne zalicza się do grona receptorów metabotropowych, oddziałujących za pośrednictwem białek G. Składają się z 7 przezbłonowych domen i posiadają 3 pętle międzysegmentalne zewnątrzkomórkowe oraz 3 pętle wewnątrzkomórkowe. W fizjologii wyróżnia się aż 5 głównych typów receptorów dopaminergicznych, jednak ze względu na podobieństwo strukturalne, właściwości farmakologiczne i mechanizm transdukcji sygnału podzielono je wszystkie na dwie podstawowe grupy: typu D1/D5 oraz typu D2/D3/D4.

Receptory dopaminergiczne – lokalizacja

Receptory dopaminergiczne mają różną lokalizację w ośrodkowym układzie nerwowym. D1 umiejscawiają się w największych ilościach w:

• prążkowiu;
• jądrze półleżącym;
• układzie limbicznym;
• wzgórzu;
• podwzgórzu;
• korze przedruchowej i przedczołowej.

D5 są mniej liczne w ośrodkowym układzie nerwowym, jednak znaleźć je można głównie w:

• hipokampie;
• prążkowiu;
• istocie czarnej;
• wzgórzu;
• korze przedczołowej.

Receptory typu D2 znajdują się zwłaszcza w:

• prążkowiu;
• guzkach węchowych;
• jądrze półleżącym;
• istocie czarnej części zbitej;
• hipokampie;
• korze przedczołowej.

Receptory dopaminergiczne typu D3 znajdują się w:

• układzie limbicznym;
• jądrze półleżącym;
• istocie czarnej;
• móżdżku w komórkach Purkinje’go.

Ostatnia grupa, a więc receptory typu D4, znaleźć można w niewielkiej ilości w jądrach podstawy, w dużych skupiskach zaś – w korze przedczołowej w warstwie V w neuronach piramidowych oraz w neuronach układu limbicznego hipokampa, ciała migdałowatego i podwzgórza.

Dzięki temu mogą one zapewniać maksymalne działanie dopaminy, jeśli jest to potrzebne. Aktywacja receptorów dopaminergicznych modyfikuje właściwości potencjało-zależnych kanałów jonowych wapniowych.

Co to jest dopamina?

Dopamina jest podstawowym neuroprzekaźnikiem oddziałującym na receptory dopaminergiczne. Należy do katecholamin, podobnie jak adrenalina i noradrenalina. Jest ona syntezowana w pewnych ilościach nerkach, a dokładniej w cewce bliższej, na drodze dekarboksylacji DOPA, która jest pobierana z krwi. W większych ilościach zaś na zakończeniach nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Dopamina tworzy się w organizmie człowieka z aminokwasu tyrozyny, po czym za pośrednictwem swoistych receptorów oddziałuje na układ nerwowy. Wspomniane receptory umiejscawiają się w błonach pre- i postsynaptycznych.

Dopamina odpowiada za regulację funkcji ruchowych i koordynację czy napięcie mięśniowe. Ma kluczowe znaczenie w procesie przyswajania wiedzy i emocje, gdyż wpływa na układ brzeżny (limbiczny). Uczestniczy w produkcji niektórych hormonów, np. prolaktyny, a także w reakcjach organizmu na karę czy nagrodę.

Receptory dopaminergiczne w medycynie

Znajomość receptorów dopaminergicznych jest bardzo ważna w neurologii i neurochirurgii. Ostatnimi czasy zainteresowano się nimi szczególnie w diagnostyce i terapii choroby Alzheimera, choroby Parkinsona i schizofrenii. Przykładowo w schizofrenii leczenie opiera się na podawaniu choremu leków będących antagonistami receptorów dopaminergicznych D2. Z kolei choroba Parkinsona wiąże się z brakiem wystarczającej ilości dopaminy, w efekcie czego komórki nerwowe odpowiadające za kontrolę czynności mięśni, przestają prawidłowo funkcjonować. Oddziałując na receptory dopaminergiczne i poziom dopaminy można regulować przebieg choroby, nad czym wciąż trwają intensywne badania kliniczne.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Januszewicz W., Pęczkowska M., Michel-Rowicka K., Prejbisz A., Januszewicz A., Dopamina – aspekty patofizjologiczne i kliniczne, nadciśnienie tętnicze rok 2011, Tom 15, nr
2. Gryz M., Lehner M., Wisłowska-Stanek A., Płaźnik A., Funkcjonowanie układu dopaminergicznego w warunkach stresu – poszukiwanie podstaw różnic indywidualnych, badania przedkliniczne, Psychiatr. Pol. 2018; 52(3): 459-470.
3. Rola R., Szulczyk P., Modulacja potencjało-zależnych kanałów jonowych Ca++ przez receptory dopaminergiczne.