Terapia jadem pszczelim

Aktualizacja: 11 marca 2022

Terapia jadem pszczelim znajduje zastosowanie głównie w medycynie i kosmetologii. Substancja ta stanowi truciznę wydzielaną przez pszczoły celem obrony przed drapieżnikami. Po użądleniu człowieka pszczoła ginie, ponieważ nie jest w stanie wyciągnąć żądła z ludzkiej skóry, natomiast użądlenie innego owada nie powoduje u niej żadnej szkody. Jednak odpowiednio zastosowany jad wykazuje liczne korzyści zdrowotne.

Czym jest jad pszczeli?

Jad pszczeli (inaczej apitoksyna) jest syntetyzowany oraz wydzielany przez gruczoł jadowy obecny w jamie brzusznej pszczoły robotnicy lub matki pszczelej. Stanowi niezwykle złożoną mieszaninę zawierającą wiele biologicznie aktywnych składników posiadających szeroki wachlarz właściwości farmakologicznych. Przyjmuje się, że w skład jadu pszczelego wchodzi ponad 300 związków, wśród których spory odsetek stanowią:

• związki peptydowe (m.in. melityna, apamina, peptyd degranulujący komórki tuczne, prokamina;
• enzymy (m.in. fosfolipaza, hialuronidaza, proteazy serynowe fosfataza);
• feromony;
• aminy biogenne (m.in. histamina oraz katecholaminy);
• węglowodany;
• aminokwasy;
• fosfolipidy;
• biopierwiastki.

Głównym składnikiem jadu pszczelego jest melityna. Jest to polipeptyd złożony z 26 aminokwasów stanowiący ponad połowę suchej masy jadu pszczelego (50% – 70%). Wiele składników jadu pszczelego to związki farmakologicznie czynne, a złożony skład tego surowca powoduje, że wywiera on wielokierunkowe działanie.

Jad wytwarzany jest przez gruczoł na końcu odwłoka, a jego wydzielanie odbywa się przy pomocy aparatu żądłowego. Urządzenie posiada standardowe rozmiary ramki, tak by można je było łatwo umieścić w ulu. Jest to szklana płytka w specjalnej obudowie, która emituje prąd o bardzo niskim natężeniu, niewyczuwalnym dla ludzi, ale delikatnie drażniącym pszczoły. Owady kłują płytkę pozostawiając na niej jad, który szybko zastyga, a następnie jest z niej zeskrobywany. Pszczoła nie traci żądła, a po wyjęciu aparatu z ula, szybko wraca do zwykłej aktywności. Udowodniono, że taki sposób pobierania jadu nie wpływa na wydajność oraz zdrowie pszczół.

Zobacz również: Pyłek pszczeli – cenny dla zdrowia i urody.

Działanie jadu pszczelego

Najlepiej udokumentowane jest zastosowanie jadu pszczelego w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Lek do wstrzykiwań na bazie jadu pszczelego Apitox podaje się w celu złagodzenia bólu i obrzęku związanego z RZS, ale również przy zapaleniu ścięgien, kaletki stawowej oraz stwardnieniu rozsianym. Badania wskazują również, że melityna działa toksycznie na komórki nowotworowe i jest szczególnie skuteczna w przypadku raka płuc, ale również nerki, wątroby, prostaty, piersi i białaczce. Wykazano, że jad pszczeli:

• działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo;
• zwiększa przepuszczalność naczyń włosowatych i rozszerza naczynia krwionośne;
• obniża ciśnienie krwi;
• pobudza lub hamuje układ nerwowy.

Dodatkowo udowodniono, że składniki jadu pszczelego wpływają pozytywnie na proces uczenia się i zapamiętywania. Peptydy w nim zawarte działają neuroprotekcyjnie i mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera.

Zobacz również: Jak dbać o stawy?

Terapia jadem pszczelim w kosmetologii i dermatologii

Jad pszczeli coraz częściej wykorzystuje się w kosmetologii oraz dermatologii, ponieważ:

• wspiera leczenie trądziku, twardziny, łuszczycy i atopowego zapalenia skóry;
• redukuje widoczność zmarszczek i przebarwień;
• cofa efekty fotostarzenia się skóry;
• przyspiesza gojenie się ran.

Jad pszczeli posiada wiele więcej zalet. Należy wyróżnić jego bezpieczeństwo stosowania u osób niewykazujących uczulenia na składniki jadu pszczelego. Substancja ta stosowana miejscowo nie powoduje odczynu alergicznego, nie jest fototoksyczna ani fotouczulająca.

Zobacz również: Wosk pszczeli.

Terapia jadem pszczelim – przeciwwskazania

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do terapii jadem pszczelim jest uczulenie na składniki tej substancji. Ponadto, z terapii nie powinni korzystać osoby z:

• chorobami nerek, trzustki, wątroby;
• cukrzycą;
• miażdżycą;
• problemami psychicznymi;
• poważnymi chorobami kobiecymi.

Dodatkowo terapia jadem pszczelim zawsze powinna przebiegać pod okiem lekarza, który kontroluje jej każdy etap.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Żak N., Przybyłowski P., Apiterapia wśród konsumentów XXI wieku – badania wstępne, Marketing i Zarządzanie, 3/2018.
2. Matysiak J., Matysiak J., Kokot Z., Właściwości farmakologiczne jadu pszczelego, Nowiny Lekarskie, 7/2008.
3. Łukasiewicz A., Zastosowanie jadu pszczelego w kosmetologii, Aesthetic Cosmetology and Medicine, 1/2021.
4. Matysiak J., Kokot Z., Matysiak J., Alergia na jad pszczeli u pszczelarzy, Alergia Astma Immunologia, 1/2017.