Chlebek świętojański

Aktualizacja: 11 grudnia 2020

Chlebek świętojański (karob) to drzewiasta roślina okrytozalążkowa z rodziny bobowatych. Stanowi doskonały zamiennik kakao, jest przy tym niezwykle bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Współcześnie wykorzystuje się ją w przemyśle gastronomicznym, a pierwsze wzmianki o tej roślinie można znaleźć w Biblii.

Charakterystyka botaniczna karobu

Drzewo karobowe jest wiecznie zielonym drzewem rosnącym głównie na terenach krajów śródziemnomorskich. Niezwykle istotną zaletą tej rośliny jest wysoka odporność na susze i unikalne cechy organoleptyczne. Może dorastać aż do 15 metrów, a samo drzewo, ze względu na swoją dużą wytrzymałość, może przetrwać nawet 200 lat.

Owoce karobu stanowią płaskie i jadalne strąki o długości około 25 cm. Mają barwę brązowofioletową i zwie się je potocznie chlebkiem świętojańskim. Zbiory z jednego sezonu mogą dochodzić nawet do 1 tony owoców, zaś w pojedynczym strąku znajduje się średnio 15 nasion. Karob wykorzystuje się głównie w formie proszku, który zwie się mączką chleba świętojańskiego. Mączka stanowi dodatek do żywności oznaczany współcześnie symbolem E410.

Co zawiera chlebek świętojański?

Chlebek świętojański składa się przede wszystkim z węglowodanów, których zawartość może dochodzić nawet do 60% wszystkich składników produktu. Najwięcej jest sacharozy, mniej zaś glukozy i fruktozy. Do pozostałych składników zalicza się:

• błonnik pokarmowy;
• polifenole;
• białko, zawierające albuminy i globuliny;
• popiół;
• witaminy – głównie A, B2, B3 i D;
• składniki mineralne – głównie wapń, fosfor, potas, magnez, żelazo, w mniejszym stopniu zaś mangan, miedź i nikiel;
• śladowe ilości tłuszczu (do 0,8%).

W składzie chlebka świętojańskiego należy wyróżnić związki o działaniu antyoksydacyjnym, ponieważ stanowią one aż do 20% całego składu i obejmują między innymi kwas galusowy, katechiny czy glikozydy kwercetyny. W dużej mierze to właśnie antyoksydanty odpowiadają za korzystne właściwości rośliny.

Właściwości zdrowotne chlebka świętojańskiego

Spożywanie wyrobów z chlebka świętojańskiego jest bezpieczne i zdrowe. Produkt dostarcza cennych składników odżywczych wymienionych wyżej. Do korzystnych efektów wynikających ze spożywania karobu zalicza się:

• poprawę trawienia;
• zmniejszanie objawów zaburzeń jelitowych;
• profilaktykę astmy;
• zmniejszanie objawów alergicznych;
• wzmocnienie odporności;
• działanie antyoksydacyjne;
• zmniejszanie nasilenia kaszlu i grypy;
• obniżanie poziomu cholesterolu LDL.

Ze względu na urozmaicony skład i swoje korzystne właściwości chlebek świętojański może być stosowany przez osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi. Szczególnie w odniesieniu do nadciśnienia tętniczego i miażdżycy.

Zastosowanie karobu w gastronomii

Mączka chleba świętojańskiego bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie o temperaturze powyżej 80 stopni Celsjusza. Wykorzystuje się to do produkcji napojów na bazie mączki, choć praktyka ta nie jest szczególnie popularna w Polsce. Natomiast sok wyciskany ze strąków służy w wielu krajach do produkcji alkoholu, natomiast z miąższu uzyskuje się mąkę do wypieku ciast, ciastek i pieczywa.

W Polsce mączkę chleba świętojańskiego wykorzystuje się głównie jako zagęstnik, stabilizator i substancję żelującą. Jest dodatkiem do lodów, sosów, zup oraz wypieków. Stosuje się również gumę karobową, która jest nietoksyczna i łatwo ulega biodegradacji. Chlebek świętojański stanowi współczesny substytut kakao. Tym samym może stanowić alternatywę dla osób z alergią na kakao.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kłobukowski F., Śmiechowska M., Skotnicka M., Możliwości wykorzystania karobu w sektorze żywnościowym i żywieniowym, Problemy Rolnictwa Światowego, 2/2018.
2. Manolas S., Superfood, czyli jak leczyć się jedzeniem, Wydawnictwo Buchmann, Warszawa 2017.