Mącznica lekarska

Mącznica lekarska to wiecznie zielona krzewinka o płożących pędach pokrytych łuszczącą się korą. Jej liście są bogate w cenne składniki odżywcze, w tym głównie w arbutynę i hydrochinon. Związki te działają silnie przeciwbakteryjnie w infekcjach dróg moczowych, stąd częste zastosowanie mącznicy w problemach urologicznych.

Co to jest mącznica lekarska?

Mącznica lekarska to krzewinka nie przekraczająca 10 cm wysokości. Posiada pędy długości do 1 metra, które kładą się wokół niej. Na terenie Polski rośnie głównie na obszarach nizinnych, przede wszystkim w północnej części kraju. Jest rośliną światłolubną, dlatego zasiedla widne i rzadkie lasy sosnowe, suche wrzosowiska czy wydmy. Należy pamiętać, że w Polsce mącznica lekarska objęta jest częściową ochroną.

W celach leczniczych stosuje się liście z górnych części pędów, które zbiera się pod koniec okresu wegetacji, na jesień i następnie suszy w naturalnych warunkach obejmujących odpowiednią ilość zacienienia i przewiewu.

Skład mącznicy lekarskiej

Liście mącznicy zawierają:

• do 12% glikozydów fenolowych;
• estry arbutyny;
• kwas galusowy;
• wolny hydrochinon;
• garbniki hydrolizujące;
• flawonoidy i kwasy polifenolowe;
• składniki mineralne.

Wymienione wyżej składniki działają silnie przeciwutleniająco.

Działanie mącznicy lekarskiej

Glikozydy fenolowe omawianej rośliny hydrolizują w moczu uwalniając hydrochinon, który hamuje wzrost i rozwój patogennych mikroorganizmów zalegających w drogach moczowych. Rozpad arbutyny następuje w alkalicznym środowisku moczu przy pH 7,5-8,0 i wówczas jest ona 100 razy aktywniejsza niż w moczu kwaśnym. Lecznicze działanie arbutyny odnosi się do wielu gatunków drobnoustrojów, w tym również do szczepów opornych na antybiotyki. Pozostałe składniki rośliny również działają antybakteryjnie, w związku z czym mącznica lekarska znana jest przede wszystkim właśnie z tego działania.

Wodne wyciągi mącznicy zawierają dużą ilość garbników. Podane doustnie działają ściągająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Garbniki tworzą połączenia z białkami i:

• zmniejszają przepuszczalność ścian jelit;
• unieczynniają drobnoustroje jelitowe i produkowane przez nie toksyny;
• działają przeciwbiegunkowo;
• hamują krwawienia z uszkodzonych drobnych naczyń krwionośnych.

W związku z takimi właściwościami rośliny, mącznicę stosuje się przede wszystkim przy zakażeniach bakteryjnych układu moczowego (np. zapalenie kłębuszków nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek). Szczególnie dobre wyniki uzyskuje się w przewlekłych i powracających zakażeniach układu moczowego u młodzieży i osób w wieku podeszłym. Liście mącznicy stosuje się pomocniczo jako środek moczopędny w kamicy moczowodowej.

To właśnie dzięki obecności arbutyny mącznicy lekarskiej przypisuje się działanie przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne, wybielające i przeciwzmarszczkowe. Potwierdzone wybielające działanie na skórę wyciągu z mącznicy lekarskiej, otwiera duże możliwości w zastosowaniu tego wyciągu w dermatologii i kosmetologii.

Objawy przedawkowania

Wyciąg z liści mącznicy przyjmowany w nadmiarze i podawany przez dłuższy okres czasu, może doprowadzić do wystąpienia objawów zatrucia hydrochinonem. Są to przede wszystkim:

• wymioty;
• stany pobudzenia i kurcze;
• niedokrwistość hemolityczna;
• uszkodzenie wątroby.

Właśnie z tego powodu zaleca się wyjątkową ostrożność przy stosowaniu mącznicy lekarskiej. Najlepiej, aby przed podjęciem tej czynności, skonsultować się z lekarzem i dietetykiem. Szczególnie, gdy występują różnego rodzaju schorzenia układowe czy ogólnoustrojowe. Mącznica lekarska jest przeciwwskazana w ciąży, ponieważ może powodować kurcze. Te z kolei zwiększają ryzyko poronienia.

Bibliografia

1. Bacler B., Zasoby gatunkowe cennych roślin leczniczych powiatu włoszczowskiego. Część 1 – mącznica lekarska, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 3/2009.
2. Zięba A., Nowe stanowisko mącznicy lekarskiej Arctostaphylos uva-ursi w Tatrach polskich, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 4/2014.
3. Piechota-Urbańska M., Zastosowanie ekstraktu z mącznicy lekarskiej w recepturze hydrożeli dermatologicznych wytworzonych na bazie carbopoli, Polimery w Medycynie, 3/2010.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...