Tętno

Aktualizacja: 16 września 2022

Tętno (inaczej puls) odnosi się do rytmicznych skurczów naczyń krwionośnych (tętnic) pod wpływem pracy skurczowej i rozkurczowej serca. Pomiaru tętna najczęściej dokonuje się na tętnicy promieniowej (w okolicy nadgarstka), ale także na tętnicach: skroniowej, kątowej, twarzowej, szyjnej, pachowej, ramiennej, udowej, podkolanowej czy grzbietowej stopy. Prawidłowe tętno dla zdrowej osoby dorosłej wynosi 60-100 uderzeń serca na minutę.

Co to jest tętno spoczynkowe?

Bardzo duże znaczenie kliniczne ma tętno spoczynkowe, czyli mierzone podczas spoczynku. To najniższe tętno jakie osiągamy w ciągu dnia, pojawiające się podczas spokojnego siedzenia lub leżenia. Jest o około 20 uderzeń niższe od tzw. tętna dziennego, czyli pojawiającego się podczas wykonywania zwykłych czynności. Przeciętna wartość tętna spoczynkowego u osób prowadzących siedzący tryb życia waha się w granicach 60-80 uderzeń na minutę. Im organizm bardziej wytrenowany, tym wysokość tętna spoczynkowego powinna być niższa.

Zobacz również: Jak obniżyć ciśnienie krwi?

Jak mierzyć tętno?

Najlepiej i najwygodniej mierzyć tętno na tętnicy promieniowej przebiegającej w okolicy nadgarstka lub na tętnicy szyjnej. Należy przyłożyć dwa palce do wybranej tętnicy, pamiętając, aby nie używać do pomiaru kciuka. Następnie, na zegarku lub stoperze odmierzamy czas 60 sekund i w tym czasie liczymy ilość uderzeń. Dawniej praktykowano odmierzenie 15 sekund, policzenie w tym czasie ilości uderzeń, a następnie pomnożenie wyniku razy 4, aby tym samym zaoszczędzić czas. Jest to jednak błędne podejście, ponieważ przy wszelkich arytmiach serce przez pierwsze 15 sekund może pracować prawidłowo, a dopiero później zwalniać lub przyspieszać, co wpływa na ostateczny wynik.

Tętno mierzymy w spokojnym otoczeniu, najlepiej w pozycji siedzącej. Przez około 30 minut wcześniej nie należy uprawiać intensywnych aktywności fizycznych. Podczas pomiaru należy pozostać w bezruchu i najlepiej powstrzymać się także od rozmowy.

Tętno – normy

Dla osoby dorosłej prawidłowe tętno wynosi 60-100 uderzeń na minutę, średnio jednak powinno to być 70-90 uderzeń na minutę. Pozostałe normy prezentują się następująco:

• 110-150 uderzeń na minutę – u płodu;
• 130 uderzeń na minutę – u niemowlęcia;
• 100 uderzeń na minutę – u dziecka;
• 85 uderzeń na minutę – u nastolatka;
• 60 uderzeń na minutę – u osoby starszej.

Tętno zmienia się w zależności od aktywności fizycznej, spożytych pokarmów czy stanu emocjonalnego. Wzrasta np. po wypiciu kawy czy przy strachu, gniewie lub radości.

Wysokie tętno

Wysokie tętno, powyżej 100 uderzeń na minutę, zwane jest tachykardią. Wynik ten nie może jednak wiązać się z aktywnością fizyczną, spożytą kawą czy skrajnymi emocjami. Musi odnosić się do pomiaru spoczynkowego. Tachykardii na co dzień mogą towarzyszyć objawy takie jak uczucie kołatania serca, omdlenia czy zawroty głowy. Do możliwych przyczyn wysokiego tętna spoczynkowego zaliczamy:

• nadciśnienie tętnicze;
• chorobę wieńcową;
• niewydolność mięśnia sercowego;
• nadczynność tarczycy;
• przebyty zawał serca;
• przyjmowanie niektórych leków;
• przeziębienie i grypa;
• zatrucia pokarmowe;
• hipoglikemię;
• udar cieplny;
• nerwicę, stany lękowe.

Należy pamiętać, że wysokie tętno może wynikać z zupełnie błahych powodów, takich jak nadmiar stresu w życiu codziennym. Mimo tego należy dążyć do spowolnienia akcji serca. Najlepiej skonsultować się z lekarzem kardiologiem, który wykluczy ewentualne przyczyny patologiczne.

Zobacz również: Jak obniżyć tętno?

Niskie tętno

Niskie tętno, spadające poniżej 60 uderzeń na minutę w spoczynku, zwane jest również bradykardią. Możliwymi przyczynami tego stanu są:

• zaburzenia elektrolitowe w organizmie;
• niedoczynność tarczycy;
• przyjmowanie niektórych leków, np. antagonistów wapnia czy beta-adrenolityków;
• choroba niedokrwienna serca;
• niewydolność węzła zatokowego;
• wzmożone napięcie nerwu błędnego;
• hipotermia;
• przebyty zawał serca;
• zatrucie narkotykami lub alkoholem.

Bradykardia wiąże się z wystąpieniem objawów takich jak omdlenia, zmęczenie, osłabienie organizmu, spowolniona reakcja na bodźce bądź przyspieszona męczliwość podczas aktywności fizycznych. Dolegliwości te wynikają z niewystarczającej ilości tlenu dopływającej do mięśnia sercowego.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Straburzyńska-Migaj E., Lesiak M., Kardiologia w gabinecie lekarza POZ, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
2. Opolski G., Kardiologia – kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.