Otyłość

Otyłość ze względu na narastające rozpowszechnienie stanowi poważny problem społeczny i zdrowotny. Ponadto dotyczy każdej grupy wiekowej, niezależnie od płci czy rasy. Zgodnie z definicją to stan patologiczny, polegający na zwiększeniu masy tkanki tłuszczowej, co prowadzi do upośledzenia czynności organizmu człowieka w wielu aspektach życia. Co za tym idzie – zwiększa ryzyko chorobowości i śmiertelności.

Otyłość – przyczyny

Główną przyczyną otyłości jest zmiana stylu życia związana z rozwojem cywilizacji, czyli zmniejszenie codziennej aktywności fizycznej oraz zmiana nawyków żywieniowych. Przyczyną mogą być także niektóre choroby, takie jak niedoczynność tarczycy, zespół Turnera, wady rozwojowe czy niedobór hormonu wzrostu.

Ze względu na etiopatogenezę wyróżnia się zatem otyłość:

• prostą – spowodowaną dodatnim bilansem energetycznym, czyli nadmiarem dostarczanych kalorii w stosunku do wydatków na poszczególne rodzaje metabolizmu;
• wtórną – występującą w przebiegu chorób lub wynikającą z przewlekłego stosowania niektórych leków.

Objawy otyłości

Otyłość objawia się przede wszystkim widocznym zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej. Na podstawie badań antropometrycznych wyodrębniono dwa typy otyłości różniące się ryzykiem rozwoju powikłań oraz zapadalnością na inne choroby cywilizacyjne.

Są to:

• otyłość brzuszna – cechuje się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej głównie w okolicy zaotrzewnowej. Wiąże się z większym ryzykiem rozwoju powikłań naczyniowo-sercowych oraz zespołu metabolicznego i niektórych nowotworów. Ten typ występuje przeważnie u mężczyzn;
• otyłość pośladkowo-udowa – z lokalizacją tkanki tłuszczowej w okolicach bioder i pośladków. Rozwija się najczęściej w populacji kobiecej już w okresie pokwitania.

Ponadto z otyłością wiążą się objawy takie jak pogorszenie stanu skóry, włosów i paznokci, a także osłabienie tkanki kostnej i mięśniowej.

Zobacz również: Biotyna i jej wpływ na funkcjonowanie organizmu.

Powikłania

Otyłość przyczynia się do zwiększenia zachorowań na choroby cywilizacyjne oraz śmiertelność.

Umieralność osób otyłych wynika głównie ze znacznie częstszego występowania w tej grupie społeczeństwa chorób sercowo-naczyniowych, takich jak:

• nadciśnienie tętnicze;
• niewydolność serca;
• choroba niedokrwienna serca;
• zatorowość płucna;
• udary mózgu;
• żylaki kończyn dolnych.

Dodatkowo otyłości zazwyczaj towarzyszą: cukrzyca, nowotwory, niektóre choroby układu pokarmowego, zaburzenia funkcjonowania układu rozrodczego lub zmiany skórne.

Znaczne zwiększenie masy ciała wpływa negatywnie na zdrowie psychiczne, mogąc powodować m.in. przewlekłą depresję.

Otyłość – diagnostyka

Podstawową metodą diagnostyczną jest wskaźnik BMI. U osób dorosłych rozpoznaje się otyłość:

• I stopnia – 30,0-34,9 kg/m2;
• II stopnia – 35,0-39,9 kg/m2;
• III stopnia – powyżej 40 kg/m2.

Ponadto otyłość brzuszną można zmierzyć za pomocą pomiaru obwodu talii, który mierzy się poziomo w połowie odległości między dolnym brzegiem łuku żebrowego, a górnym grzebieniem kości biodrowej.

Dla populacji Europejskiej otyłość brzuszna występuje przy obwodzie talii większym niż 94 cm u mężczyzn oraz większym niż 80 cm u nieciężarnych kobiet.

Jak leczyć otyłość?

Podstawą leczenia otyłości jest zmiana stylu życia. Najskuteczniejsze jest połączenie zdrowej diety z odpowiednim poziomem aktywności fizycznej.

W zależności od stopnia otyłości i chorób współwystępujących często stosuje się także farmakoterapię (głównie dotyczącą istniejących chorób, np. serca).

Warto wiedzieć, że w Polsce istnieją uzdrowiska o profilu leczenia otyłości. Stanowi to idealny wstęp do długotrwałego leczenia i umożliwi pacjentowi zapoznanie się z właściwościami tej choroby oraz wdroży prawidłowe nawyki.

Zbilansowana dieta

Do najczęściej stosowanych i opisywanych w literaturze należą:

• niskoenergetyczna;
• bardzo niskoenergetyczna;
• niskowęglowodanowa;
• wysokobiałkowa.

Dieta powinna być dobrana indywidualnie dla pacjenta, po konsultacji z lekarzem i doświadczonym dietetykiem.

Powinna wykluczać produkty zawierające tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, przetworzoną żywność, słodycze, fast-foody i węglowodany obecne np. w białym pieczywie.

Z kolei zawierać powinna owoce, warzywa, a także niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe w odpowiedniej ilości. Nie należy zapominać o nawodnieniu organizmu, ewentualnej suplementacji witamin oraz błonniku czy ziołach.

Niezwykle ważne jest, aby dieta była urozmaicona, gdyż niewłaściwy dobór produktów, podczas długotrwałego stosowania może wiązać się ze zmniejszonym spożyciem witamin i składników mineralnych.

Aktywność fizyczna

Zaleceniom dietetycznym powinien towarzyszyć wysiłek fizyczny w postaci marszu, pływania bądź jazdy na rowerze. Ten rodzaj aktywności zaleca się co najmniej 3 razy w tygodniu przez minimum 30 minut.

Zobacz również: Aktywność fizyczna – wpływ na zdrowie człowieka.

Edukacja pacjenta

Świadomość powagi choroby stanowi podstawę leczenia. Wspólnie z pacjentem należy omówić zagrożenia wynikające z tego patologicznego stanu oraz obrać cele leczenia, które powinny być:

• możliwe do osiągnięcia;
• długotrwałe;
• indywidualizowane.

Pacjent powinien sam chcieć zadbać o własne zdrowie, co zapewni korzystne wyniki leczenia.

Psychoterapia

Niekiedy skuteczne leczenie otyłości utrudniają zaburzenia psychiczne wynikające z obecności tej choroby oraz schorzeń współwystępujących. Bardzo często wśród pacjentów rozwija się depresja. Wówczas nieocenione jest rozpoczęcie psychoterapii,  wsparcie psychologa lub psychiatry.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Wąsowski M., Walicka M., Marcinowska-Suchowierska E., Otyłość – definicja, epidemiologia, patogeneza, Postępy Nauk Medycznych, 4/2013.
2. Jung A., Otyłość – choroba cywilizacyjna, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10/2014.
3. Tsigos C., Hainer V., Basdevant A., (i inni), Postępowanie w otyłości dorosłych: europejskie wytyczne dla praktyki klinicznej, Endokrynologia, 3/2009.
4. Przybylska D., Kurowska M., Przybylski P., Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej, Hygeia Public Health, 1/2012.
5. Kłosiewicz-Latoszek L., Otyłość jako problem społeczny, zdrowotny i leczniczy, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2010.