Cukrzyca (łac. diabetes mellitus) to nie jedna jednostka chorobowa, lecz grupa chorób metabolicznych cechujących się hiperglikemią, czego przyczyną jest defekt wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy prowadzi do uszkodzenia, zaburzenia czynności i niewydolności różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
Spis treści
Rodzaje cukrzycy
W medycynie wyróżnia się 4 podstawowe typy cukrzycy i są to:
- cukrzyca typu 1 – insulinozależna;
- cukrzyca typu 2 – insulinoniezależna;
- cukrzyca ciążowa;
- cukrzyca o innych, znanych przyczynach.
Warto zauważyć, że cukrzyca typu 1 i typu 2 są najbardziej powszechne, a ich różnice leżą w mechanizmach, które prowadzą do zaburzenia regulacji poziomu cukru we krwi.
Przyczyny cukrzycy
Cukrzyca typu 1 jest spowodowana zniszczeniem komórek B trzustki, zwykle wiodącym do bezwzględnego niedoboru insuliny. Może zostać wywołana procesem immunologicznym lub być idiopatyczna. Pacjent nie ma wpływu na wystąpienie tego typu cukrzycy, jak to jest w przypadku cukrzycy typu 2. W przebiegu cukrzycy typu 1 dochodzi do zniszczenia komórek trzustki syntezujących insulinę, w efekcie czego organizm nie produkuje jej dostatecznych ilości.
Natomiast cukrzyca typu 2 jest przeważnie nabyta. Komórki trzustki syntezują insulinę, jednak komórki organizmu nie są na nią wrażliwe. To z kolei prowadzi do niedostatecznego wykorzystania insuliny. Cukrzyca typu 2 najczęściej wynika z nieprawidłowego stylu życia. Jej czynnikami ryzyka są: otyłość brzuszna czy brak aktywności fizycznej. Należy wiedzieć, że cukrzyca może rozwinąć się również w przebiegu chorób takich jak:
- zespół Cushinga;
- akromegalia;
- guz chromochłonny lub guz somatostatynowy;
- nadczynność tarczycy;
- mukowiscydoza;
- zapalenie trzustki;
- zespół Downa;
- zespół Turnera.
Do innych przyczyn zalicza się przewlekłe stosowanie niektórych leków, przede wszystkim glikokortykosteroidów, fenytoiny, hormonów tarczycy czy interferonu alfa. Nie do końca wyjaśniono, na jakiej podstawie rozwija się cukrzyca ciężarnych. Udowodniono jednak, że w grupie ryzyka znajdują się kobiety po 35. roku życia, będące kolejny raz w ciąży, cierpiące na nadwagę oraz nadciśnienie tętnicze.
Cukrzyca typu I – objawy
Objawy cukrzycy typu I należą do najbardziej charakterystycznych. Należy do nich m.in. wzmożone pragnienie czyli tzw. polidypsja. Oznacza to, że osoby, u których cukrzyca posiada charakter rozwojowy są w stanie wypić kilka litrów wody w ciągu dnia, mimo to wciąż odczuwając pragnienie. Do innych objawów zwiastujących rozwój cukrzycy typu I jest wielomocz (poliuria). Chory bardzo często oddaje mocz w dużych ilościach, również w nocy. W przypadku rozwoju choroby u dzieci bardzo często zauważa się spadek masy ciała, który następuje w krótkim przedziale czasu.
Często pojawiającym się objawem cukrzycy typu I jest również nasilona senność oraz zmęczenie, które może wynikać z odwodnienia organizmu. W przebiegu choroby może pojawiać się ropne zapalenie skóry. W przypadku osób z cukrzycą często dochodzi do infekcji skórnych, których proces gojenia jest mocno utrudniony. Często towarzyszy temu zjawisko ich nawracania. U osób chorych na cukrzycę często zdarza się, że skóra posiada zmniejszoną elastyczność, zaś błony śluzowe mogą być nadmiernie wysuszone.
Cukrzycy typu II – objawy
Cukrzycę typu II można wykryć w sposób przypadkowy, podczas wykonywania tzw. badań kontrolnych. Jednak do najwcześniej pojawiających się symptomów należy suchość w ustach, wzmożone pragnienie oraz jego konsekwencja, którą jest częste oddawanie moczu. Dodatkowo zauważa się również nadmierny apetyt. Przy cukrzycy typu II, gdzie występuje niedostateczna ilość insuliny, glukoza nie może być transportowana do tkanek. Organizm ludzki odpowiada na niskie stężenie glukozy w tkankach nadmiernym apetytem. Dlatego też, błędne jest dostarczanie większych ilości cukrów do organizmu, ponieważ brakuje w nim hormonu, który umożliwia przedostanie ich z krwiobiegu do narządów wewnętrznych. Objawy cukrzycy typu II przyczyniają się do chorób układu moczowego, chorób pochwy oraz chorób skóry.
Długo utrzymujące się wyżej wymienione objawy cukrzycy powodują uszkodzenia naczyń tętniczych (mogą one dotyczyć również naczyń gałki ocznej, prowadząc do pogorszenia wzroku). Ponadto podwyższony poziom cukru we krwi trwający latami, negatywnie wpływa na układ nerwowy, który określa się mianem neuropatii cukrzycowej. W związku z tym chory odczuwa mrowienie kończyn, zanik czucia powierzchownego oraz głębokiego, skurcze i osłabienie siły mięśniowej.
Czy cukrzyca jest groźna?
Cukrzyca, jako choroba metaboliczna, powoduje szereg skutków, takich jak przewlekłe uszkodzenie, dysfunkcję, a nawet niewydolność wielu narządów. Objawia się między innymi:
- wzmożonym pragnieniem;
- wielomoczem;
- zaburzeniami widzenia (zazwyczaj dotyczącymi ostrości);
- nagłą utratą wagi.
Wszystkie te objawy przyczyniają się w dużym stopniu do pogorszenia jakości życia codziennego. Ponadto ciężkie przypadki choroby mogą prowadzić do rozwoju kwasicy ketonowej, śpiączki, a nawet śmierci. Długotrwała, niekontrolowana cukrzyca wiąże się z poważnymi skutkami ubocznymi, w tym: stopą cukrzycową, nefropatią czy retinopatią cukrzycową.
Diagnostyka cukrzycy
Omawiana choroba dłuższy czas może przebiegać całkowicie bezobjawowo, a rozpoznanie (zwłaszcza cukrzycy typu drugiego) najczęściej jest dokonywane przypadkowo w trakcie wizyt kontrolnych, podczas pobytu w szpitalu czy też z innych przyczyn. Z tego względu zaleca się badania kontrolne szczególnie wśród osób po 45. roku życia (zaleca się badanie raz na trzy lata), a także bez względu na wiek osób z grup ryzyka (pacjenci z nadwagą lub otyłością, cukrzycą w wywiadzie rodzinnym itd.).
Podstawowym badaniem diagnozującym cukrzycę jest ocena glikemii, czyli stężenia glukozy we krwi żylnej. Prawidłowo stężenie to powinno znajdować się w przedziale 60-99 mg/dl. To również badanie, które pacjent może wykonywać samodzielnie w domu, celem kontrolowania rozpoznanej już cukrzycy.
Leczenie cukrzycy
Leczenie cukrzycy zależy przede wszystkim od jej rodzaju. Jeśli wiąże się z obecnością innych chorób ogólnoustrojowych, w razie możliwości warto podjąć leczenie przyczynowe tej choroby. Podstawowy schemat leczenia cukrzycy polega na:
- zastosowaniu odpowiedniego leku przeciwcukrzycowego w zależności od typu cukrzycy (insuliny lub doustnego leku przeciwcukrzycowego);
- wprowadzeniu diety (zarówno ilościowy, jak i jakościowy rozkład posiłków w ciągu dnia);
- kontrolowaniu wysiłku fizycznego i emocji.
Należy zauważyć, że w leczeniu cukrzycy szczególnie ważną rolę odgrywa terapia niefarmakologiczna. W wielu przypadkach, przy początkowych stadiach cukrzycy typu drugiego, celem kontroli glikemii wystarczająca jest modyfikacja diety i regularna aktywność fizyczna. Nie ma wówczas konieczności przyjmowania doustnych leków przeciwcukrzycowych oraz insuliny.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Korzeniowska K., Jabłecka A., Cukrzyca (część I), Farmacja Współczesna, 1/2008.
- Górska-Ciebiada M., Loba M., Barylski M., Ciebiada M., Rozpoznawanie i leczenie cukrzycy – co nowego w wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego?, Geriatria, 10/2016.
- Drągowski P., Czyżewska U., Cekała E., Lange P., Zadykowicz R., Sójka A., Brzezińska J., Cukrzyca jako problem społeczny i ekonomiczny, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 1/2014.
Zostaw komentarz