Biodostępność

Biodostępność (inaczej dostępność biologiczna) to zgodnie z oficjalną definicją: ułamek (procent) danej dawki substancji czy składnika, który osiąga krwiobieg, czyli krążenie ogólne.

Biodostępność – charakterystyka

Objaśniając, biodostępność jest procentem np. danej substancji pokarmowej, która po spożyciu przedostanie się do krwiobiegu. Natomiast pozostała jej część ulegnie wydaleniu nie wpływając w szczególny sposób na organizm człowieka.

To część substancji czynnej, która z podanej dawki przedostaje się do krążenia, przy czym zwraca się uwagę na szybkość wchłaniania danej substancji. W rezultacie środek podany dożylnie wykazuje 100% biodostępności, ponieważ od razu zostaje umieszczony w krwiobiegu. Z kolei środki podane doustnie wykazują mniejszą biodostępność. Dzieje się tak, ponieważ wiele substancji wykazuje szybszy rozkład niż wchłanianie. Ponadto organizm za pomocą barier (skóra, błony śluzowe) ogranicza wchłanianie danej substancji.

Ograniczenie biodostępności

Biodostępność może ulec ograniczeniu np. przez obecność niektórych włókien pokarmowych czy związków posiadających zdolność wiązania jonów metali. Takimi substancjami są: pektyny, związki polifenolowe, taniny, fityniany czy szczawiany. Dzieje się tak, ponieważ substancje te posiadają zdolność chelatowania. Pojęcie to określa zdolność wiązania jonów metali i przekształcania ich w kompleksy trudne do rozpuszczenia. W efekcie cenne substancje ulegają wydaleniu z organizmu, zamiast ulec wchłonięciu.

Obecność wyżej wymienionych substancji ograniczających biodostępność nie zawsze jednak jest negatywnym zjawiskiem. Niekiedy związki te mogą chelatować jony metali ciężkich, zmniejszając tym samym toksyczność pokarmów.

Przykładowo, spożywając żywność wzbogaconą w błonnik pokarmowy i jednocześnie bogatą w niezbędne mikroelementy i makroelementy, ograniczona zostaje biodostępność tych elementów w związku z obecnością pektyny. Można zatem wywnioskować, że błonnik pokarmowy zmniejsza biodostępność poszczególnych składników pokarmowych. Dodatkowo, zawartość i biodostępność względna poszczególnych składników mineralnych w produktach pochodzenia roślinnego zależy od rodzaju użytego surowca, stopnia jego oczyszczenia oraz rodzaju obróbki technologicznej czy kulinarnej.

Biodostępność – rodzaje

Wyróżnia się 2 rodzaje biodostępności:

• biodostępność względną;
• biodostępność bezwzględną.

Biodostępność względna określa stosunek biodostępności dwóch środków, które zawierają identyczną substancję leczniczą i które podaje się drogą pozanaczyniową. Zjawisko wykorzystuje się podczas badań 2 leków o takim samym składzie. W efekcie stanowi cel badań biorównoważności.

Natomiast biodostępność bezwzględna, określana także mianem całkowitej, to stosunek biodostępności dwóch leków. Przy czym jeden podany jest dożylnie, natomiast drugi drogą pozanaczyniową.

Biodostępność – od czego jest zależna?

Biodostępność może zależeć od wielu czynników, między innymi od:

• sposób podania np. doustnie, dożylnie, przez skórę;
• interakcje z jedzeniem – niektóre substancje mogą być lepiej wchłaniane przez pusty żołądek, podczas gdy inne wymagają jedzenia, aby zostać skutecznie wchłonięte;
• rozpuszczalność – substancje o większej rozpuszczalności w cieczach ustrojowych mogą być lepiej wchłaniane, natomiast składniki o niskiej rozpuszczalności mogą mieć ograniczoną biodostępność;
• metabolizm;
• czynniki genetyczne oraz indywidualne cechy pacjenta, takie jak: wiek, płeć, ogólny stan zdrowia;
• interakcje z innymi lekami;
• forma farmaceutyczna, czyli w jaki sposób substancja jest dostarczana do organizmu, np. tabletki, kapsułki, zawiesiny;

W związku z powyższymi czynnikami, biodostępność może być różna dla różnych substancji i może być modyfikowana w celu osiągnięcia pożądanych efektów terapeutycznych.

Biodostępność – podsumowanie

Podsumowując, biodostępność to stopień, w jakim substancje odżywcze czy substancje lecznicze ulegają przekształceniu w formę przyswajalną przez organizm człowieka. Dąży się do tego, aby cenne, zdrowotne składniki odżywcze posiadały jak największą biodostępność.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Haznar-Garbacz D., Polak S., Czynniki fizjologiczne wpływające na biodostępność substancji leczniczej, Praktyczna Fizjoterapia, 7/2011.
2. Krejpcio Z., Suliburska J., Staniek H., Król E., Wójciak R., Marcinek K., Grochowicz A., Ocena zawartości i potencjalnej biodostępności składników mineralnych z wybranych produktów wysokobłonnikowych, Problemy Higieny i Epidemiologii, 4/2015.
3. Krejpcio Z., Suliburska J., Hyżyk A., Dyba S., Grochowicz A., Ocena zawartości i potencjalnej biodostępności składników mineralnych z żywności dla diabetyków, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3/2012.