Żelazo

Aktualizacja: 26 czerwca 2023

Żelazo jest bardzo ważnym minerałem niezbędnym przy produkcji hemoglobiny, biorącej udział w transporcie tlenu z płuc do tkanek organizmu. Hemoglobina nadaje krwinkom czerwonym barwę, a jej głównym składnikiem jest właśnie żelazo, które magazynuje. Żelazo jest również zlokalizowane w naszych tkankach mięśniowych, które zaopatruje w tlen potrzebny do ich właściwego funkcjonowania.

Żelazo i jego rola w organizmie

Chociaż żelazo jest pierwiastkiem śladowym, spełnia bardzo istotną rolę w naszym organizmie. Przede wszystkim wchodzi w skład licznych białek, w tym hemoglobiny i mioglobiny. Stanowi centrum aktywne wielu enzymów, dzięki czemu większość reakcji w organizmie może zachodzić w sposób prawidłowy. Dzięki hemoglobinie bierze udział w dostarczaniu tlenu do wszystkich komórek organizmu.

Żelazo jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju płodu, ponieważ warunkuje między innymi budowę układu nerwowego i ogólny rozwój dziecka. Z tego względu spożywanie pokarmów zawierających żelazo jest wskazane w przypadku planowania ciąży i kobietom w ciąży. Zbyt mała ilość tego pierwiastka może przyczynić się do niskiej masy urodzeniowej, a nawet do poronienia.

Na koniec warto wspomnieć, że żelazo wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne. Oznacza to, że eliminuje nadmiar wolnych rodników tlenowych i chroni organizm przed rozwojem wielu chorób. Dzięki temu równowaga wewnętrzna ustroju zostaje zachowana, a tkanki i narządy starzeją się w normalnym tempie.

Żelazo – dawkowanie dzienne

Rekomendowana zalecana dawka dzienna spożycia żelaza według RDA wynosi 18 miligramów dla mężczyzn w wieku 11-18 lat, a 10 miligramów mniej dla mężczyzn powyżej 19 lat. Kobiety w wieku 11-50 lat powinny przyjmować 18 miligramów na dobę, natomiast powyżej 50 lat o 10 miligramów mniej. Jednakże w ciąży dawkę żelaza należy zwiększyć, przy jednoczesnej konsultacji z lekarzem i wynosić powinna od około 30-60 miligramów na dobę.

Źródła żelaza

Najlepszym źródłem żelaza sa:

• szpinak;
• produkty i pieczywo pełnoziarniste;
• sok z suszonych śliwek;
• podroby;
• orzechy;
• żółtko jaja;
• ser cheddar;
• soczewica;
• ciecierzyca.

W pokarmach pochodzenia zwierzęcego żelazo występuje w łatwo przyswajalnej postaci hemowej. Jego przyswajalność z pokarmów roślinnych jest o wiele mniejsza. Przygotowywanie potraw w żeliwnych garnkach i patelniach, a szczególnie warzyw kwaśnych takich jak pomidory, wspomaga wchłanianie niehemowego żelaza. Proces przyspieszonego wchłaniania żelaza przyspiesza również witamina C, a warzywa duszone są lepszym źródłem żelaza niż surowe.

Na rynku istnieje wiele suplementów zawierających ten cenny pierwiastek. Te posiadające w swoim składzie węglan żelaza są najbardziej skuteczne. Innym wyborem mogą być preparaty z fumaranem żelaza, glukonianem żelaza, sulfonianem żelaza, a także dextranem żelaza podawanym w przypadku wstrzyknięć domięśniowych. Podczas przyjmowania żelaza kolor stolca zmienia się na czarny lub szary. Jest to normalny objaw pod warunkiem, że nie zaobserwujemy w nim śladów krwi. Wtedy musimy koniecznie zaprzestać stosowania suplementów i udać się do lekarza pierwszego kontaktu.

Niedobór żelaza

Nadmierna konsumpcja żywności, szczególnie wysoce przetworzonej, sprzyja niedoborom żelaza. Niedobór żelaza powoduje wiele niekorzystnych skutków zdrowotnych takich jak:

• spadek sprawności fizycznej;
• zaburzenia wzrostu i rozwoju u dzieci;
• anemia, której objawami są bladość cery, uczucie ciągłego zmęczenia, częste bóle i zawroty głowy, duszności, rozdrażnienie oraz płytki oddech.

Niedobór żelaza jest bardzo powszechnym zjawiskiem wśród ludności całego świata. Występuje szczególnie wśród małych dzieci oraz dziewcząt będących w okresie dojrzewania. Kobiety z reguły potrzebują go więcej, gdyż muszą rekompensować straty jakie ponoszą podczas menstruacji. Kobiety ciężarne oraz będące w okresie karmienia piersią powinny zażywać dwa razy więcej żelaza niż zalecana dawka dzienna. Zapobiega to ewentualnym przedwczesnym porodom. Ekstra dawek żelaza potrzebują także sportowcy, aby dostarczyć sercu i mięśniom zdecydowanie więcej tlenu niezbędnego przy wzmożonym wysiłku fizycznym.

Nadmiar żelaza w organizmie

Nadmiar żelaza w organizmie zdarza się znacznie rzadziej. Jednak jest on niezmiernie groźny i może być dla nas bardzo toksyczny. Szczególnie dla tych, którzy chorują na hemochromatozę – chorobę wywołaną nadmiernym wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego. Hemochromatoza powoduje uszkodzenia trzustki, wątroby, serca i stawów. Z reguły nie występuje u osób poniżej 50 roku życia, natomiast osoby po pięćdziesiątce, szczególnie mężczyźni powinni unikać dodatkowej suplementacji żelazem. Pierwszymi objawami przedawkowania są nudności, osłabienie, przyspieszone bicie serca, bóle brzucha, biegunka i wymioty. Natomiast w przypadku ciężkich zatruć mogą wystąpić także drgawki oraz śpiączka.

Spirulina + Żelazo - naturalne wsparcie krwi
Naturalny produkt Spirulina + żelazo od bioalgi jest czysto roślinnym źródłem żelaza, wyprodukowanym wyłącznie przez Matkę Naturę. Jego biodostępność jest dzięki temu na wysokim poziomie co pozwala m.in. na uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kuras M., Zielińska-Pisklak M., Perz K., Szeleszczuk Ł., Żelazo i cynk – główne mikroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, Lek w Polsce, 5/2015.
2. Kiełbik P., Godlewski M., Niedobory i strategie suplementacji żelaza we wczesnym okresie postnatalnym, Życie Weterynaryjne, 2/2017.
3. Artym J., Udział laktoferryny w gospodarce żelazem w organizmie. Część I. Wpływ laktoferryny na wchłanianie, transport i magazynowanie żelaza, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 62/2008.
4. Jopp A., Minerały niezbędne w codziennej diecie, Wydawnictwo Vital, Białystok 2018.