Stres oksydacyjny

Stres oksydacyjny, zgodnie z powszechną definicją, odnosi się do braku równowagi pomiędzy generacją reaktywnych form tlenu a zdolnościami antyoksydacyjnymi organizmu.

Czym charakteryzuje się stres oksydacyjny?

W warunkach prawidłowego funkcjonowania organizmu istnieje równowaga pomiędzy powstawaniem wolnych rodników tlenowych a ich usuwaniem, czyli tak zwanym wymiataniem. Wzrost syntezy wolnych rodników, zmniejszenie ilości substancji je usuwających oraz aktywności systemów enzymatycznych wspierających ten proces powoduje, że nie są one skutecznie eliminowane przez mechanizmy obronne organizmu. Dochodzi do zachwiania równowagi w kierunku reakcji utleniania, co określa się mianem stresu oksydacyjnego. Innymi słowy, o stresie oksydacyjnym można mówić wówczas, gdy organizm produkuje większą ilość wolnych rodników tlenowych niż jest w stanie zneutralizować.

Powstawanie wolnych rodników tlenowych ma miejsce także w warunkach fizjologicznych, ponieważ związki te w niewielkich ilościach odgrywają ważne funkcje w organizmie, np. uczestniczą w przenoszeniu sygnałów czy wzrost i rozwój wielu komórek. Dopiero ich nadmiar szkodzi organizmowi, prowadząc do poważnych konsekwencji. Procesy syntezy wolnych rodników tlenowych znajdują się pod ścisłą kontrolą ustroju.

Powstawanie wolnych rodników tlenowych

Zdecydowana większość krążących po organizmie człowieka wolnych rodników tlenowych pochodzi z mitochondriów, w których za sprawą metabolizmu tlenowego następuje redukcja tlenu do wody. To właśnie ta reakcja powoduje powstawanie reaktywnych form tlenu. Istnieje wiele sytuacji i czynników, które przyspieszają i zwiększają intensywność powstawania reaktywnych form tlenu. Zaliczamy do nich głównie:

• ekspozycję na zanieczyszczenia powietrza i promieniowanie ultrafioletowe;
• nadmierne spożycie alkoholu;
• palenie papierosów;
• nieprawidłową dietę – przede wszystkim bogatą w cukry proste i tłuszcze trans, a ubogą w związki o działaniu antyoksydacyjnym;
• przewlekłe choroby i długotrwałe przyjmowane leki;
• chemioterapię i radioterapię;
• nadmierny stres;
• małą ilość snu.

Jak zatem widać, organizm człowieka codziennie atakowany jest przez wolne rodniki, w związku z czym ich ilość w organizmie sukcesywnie wzrasta.

Jak zmniejszyć stres oksydacyjny?

Główną rolę w zmniejszaniu stresu oksydacyjnego i poziomu wolnych rodników tlenowych odgrywa zmiana stylu życia, przede wszystkim wprowadzenie zdrowej i zbilansowanej diety. Warto zrezygnować z używek i unikać czynników prowokujących powstawanie reaktywnych form tlenu, jednak w niektórych przypadkach nie jest to możliwe. Natomiast zdrową dietę, bogatą w antyoksydanty, może wprowadzić każdy.

Do najpopularniejszych antyoksydantów zaliczamy:

• witaminy – głównie witamina A, witamina E i witamina C;
• koenzym Q10;
• karotenoidy;
• flawonoidy;
• antocyjany;
• likopen;
• melatoninę;
• glutation;
• luteinę.

Przykładowo, witamina C przekształca krążące po organizmie wolne rodniki tlenowe w związki o mniejszej toksyczności. Dodatkowo chroni DNA, proteiny i inne cząsteczki przed reakcjami wolnorodnikowymi. Z klei witamina E zmniejsza oksydację cholesterolu LDL i skutecznie neutralizuje wolne rodniki tlenowe. Dobrym rozwiązaniem jest spożywanie dużej ilości produktów bogatych w wyżej wymienione związki – są to głównie warzywa i owoce. Można również suplementować witaminy, koenzym Q10 czy spirulinę bogatą w wiele cennych składników odżywczych oraz przeciwutleniające barwniki.

Rola mechanizmów obronnych

Należy wspomnieć, że nie tylko czynnikami zewnętrznymi można zmniejszyć poziom reaktywnych form tlenu. Organizm człowieka działa jak sprawnie naoliwiona maszyna, w efekcie czego wytworzył liczne mechanizmy obronne przed stresem oksydacyjnym. Podzielono je na 4 podstawowe grupy, którymi są:

• reakcje z udziałem wspomnianych wcześniej substancji o działaniu przeciwutleniającym;
• mechanizmy nieenzymatyczne, np. w obecności jonów metali przejściowych;
• mechanizmy enzymatyczne – np. w obecności dysmutazy ponadtlenkowej;
• reakcje z udziałem białek szoku cieplnego.

Jak zatem widać, organizm człowieka potrafi bronić się przed patologicznymi zjawiskami zachodzącymi w jego środowisku wewnętrznym. Procesy te można jednak wspierać metodami wspomnianymi wcześniej.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Czajka A., Wolne rodniki tlenowe a mechanizmy obronne organizmu, Nowiny Lekarskie, 6/2006.
2. Jopkiewicz S., Stres oksydacyjny. Część II. Profilaktyka powstawania uszkodzeń wolnorodnikowych, Medycyna Środowiskowa, 2/2018.
3. Kulbacka J., Saczko J., Chwiłkowska A., Stres oksydacyjny w procesach uszkodzenia komórek, Polski Merkuriusz Lekarski, 44/2009.
4. Matyska-Piekarska E., Łuszczewicz A., Łącki J., Wawer I., Rola stresu oksydacyjnego w etiopatogenezie reumatoidalnego zapalenia stawów, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 60/2006.