Biotyna

Aktualizacja: 12 września 2023

Stan zdrowia można ocenić na podstawie wyglądu ciała. Skóra, włosy, paznokcie potrafią dużo powiedzieć o samopoczuciu naszych komórek. Jeśli paznokcie są łamliwe i rosną nieprawidłowo, a pozbawione blasku włosy wypadają, to najprawdopodobniej komórki naszego ciała są niedożywione. Witaminy z grupy B wpływają korzystnie na wiele procesów zachodzących w naszym organizmie. Do witamin z grupy B należy też biotyna (B7), czyli witamina H. Nazwa witaminy „H” pochodzi od niemieckiego słowa Haut – skóra.

Co to jest biotyna?

Od momentu, w którym odkryto biotynę, nadawano jej wiele różnych nazw. Problem z nazewnictwem tej cennej substancji wiązał się z tym, że naukowcy do końca nie mogli się zdecydować czy jest ona witaminą czy enzymem. Obecnie biotyna znana nam jest również jako witamina H i należy do grupy witamin B. Dobrze rozpuszcza się w wodzie.

Biotyna jest substancją bardzo niestabilną, wrażliwą na zmiany temperatury, podgrzewanie, promienie UV, długotrwały kontakt z wodą, tlenem i związkami zasadowymi. Ma formę białego, krystalicznego proszku rozpuszczalnego w wodzie i alkoholu, o charakterze kwasowym. Biotyna jest związkiem zawierającym siarkę, który człowiekowi i wielu gatunkom zwierząt musi być dostarczany z pokarmem. I to pomimo, że pewne ilości są syntezowane w przewodzie pokarmowym przez występujące tam bakterie jelitowe.

Funkcje biotyny

Biotyna ma istotne znaczenie dla funkcjonowania komórek całego naszego organizmu. Przede wszystkim:

• jest magazynowana w wątrobie;
• pełni rolę przenośnika dwutlenku węgla w różnych procesach przemiany materii;
• bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów, a także uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych;
• pomaga w procesie wchłaniania witaminy C;
• współdziała w przemianie aminokwasów i cukrów jak również uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny – białka odpowiedzialnego za prawidłowe krzepnięcie krwi;
• wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry oraz włosów, zapobiega siwieniu włosów oraz łysieniu;
• w suchej postaci jest dość trwała, ale w silnie kwaśnych i alkalicznych roztworach traci swoją aktywność biologiczną, szczególnie w podwyższonej temperaturze.

Biotyna znana jest przede wszystkim z tego, że wspiera stan i wygląd włosów, skóry oraz paznokci. Należy jednak mieć na uwadze, że jej niedobory manifestują się nie tylko pogorszeniem kondycji wspomnianych tkanek, ale i czynności wielu innych układów. Przykładowo, jej niedobory często manifestują się objawami neurologicznymi, jak zapalenia stawów, mięśni czy drżeniem rąk. Biotyna współdziała ze składnikami, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie mięśni i stawów i znacznie poprawia stany chorobowe. Poziom biotyny obniża się stopniowo u kobiet w ciąży. Przypuszcza się nawet, że niedobory biotyny u kobiet w ciąży powodują mniejszą wagę płodu. Ponadto uzupełnienie witaminy H w czasie ciąży poprawia stan psychiczny kobiet.

Zdrowa skóra, włosy i paznokcie

Biotyna zawiera cząsteczki siarki chroniącej naszą skórę i włosy. Tak, więc docierając do odpowiednich komórek dostarcza tego cennego organizmowi pierwiastka. Uczestniczy w syntezie cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, co wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry, włosów i paznokci. Dlatego też suplementy z biotyną zalecane są przede wszystkim na problemy ze słabymi, wypadającymi włosami oraz łamliwymi, słabymi paznokciami, jak również na łuszczącą się skórę. Biotyna stanowi pomoc w leczeniu trądziku młodzieńczego, gdyż zapobiega łojotokowi oraz wzmożonej aktywności gruczołów łojowych. Warto wiedzieć, że najbardziej wymagające pod względem długości terapii biotyną są paznokcie ze względu na ich wolny wzrost – przeciętnie 3 – 4 mm miesięcznie. Aby więc odbudować całą płytkę paznokcia potrzeba nam ok. 6 miesięcy regularnej suplementacji.

Zobacz również: Biotyna na włosy.

Prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego

Biotyna współdziała także z aminokwasami, takimi jak walina, leucyna lub izoleucyna, które są substancjami białkowymi aktywnymi w mięśniach. Powoduje to, że ma duże znaczenie dla zaopatrzenia nerwów w energię. Odpowiednia ilość witaminy B7 w organizmie ma ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie systemu nerwowego, na witalność, dobre samopoczucie, a także odczuwanie bólu oraz wrażliwość czuciową.

Poprawa przemiany glukozy

Liczne badania wykazały, że biotyna pobudza również proces przemiany glukozy powstającej w wątrobie, w której witamina ta jest magazynowana oraz stabilizuje poziom glukozy we krwi. Oddziaływanie tych dwóch substancji jest więc istotne szczególnie dla osób chorych na cukrzycę, u których dodatkowe dawki witaminy B7 mogą poprawić przemianę glukozy.

Główne źródła biotyny

Biotyna znajduje się niestety tylko w drobnych ilościach we wszystkich żywych komórkach roślinnych i zwierzęcych. W produktach spożywczych występuje głównie w postaci związanej jako estry lub amidy biotyny. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę H jest stosunkowo niewielkie i wynosi 0,02 mg. Natomiast pacjenci leczeni antybiotykami lub sulfonamidami wymagają większego spożycia biotyny w dawce dziennej – przynajmniej 2 mg. Surowe białko jaja ogranicza przyswajanie biotyny przez organizm. W nieugotowanym białku jaja występuje bowiem białko zwane awidyną o masie cząsteczkowej 45000, które wiąże biotynę i uniemożliwia jej przyswajanie. Na szczęście podczas gotowania jaj następuje denaturacja awidyny, dzięki czemu biotyna staje się w pełni przyswajalna przez nasz organizm.

Zobacz również: Biotyna w jedzeniu.

Niekorzystnie na biotynę działa także woda, sulfonamidy, estrogeny, przetworzona żywność i alkohol. Biotyna jest także niszczona w procesach konserwowania żywności, jak również podczas wędzenia produktów. Biotyna obecna jest w niewielkich ilościach w większości produktów spożywczych. Do produktów w nią bogatych należą drożdże piwne, wątróbka, ugotowane żółtko jaja, ryby morskie, masło, sery, mleko, orzechy włoskie, zielony groszek, soczewica, ziarna soi, słonecznika, płatki zbożowe, kalafior, mięso, pasztety i ziarna zbóż.

Niedobór biotyny

Niedobór biotyny u dorosłych ludzi zdarza się rzadko. Jedną z przyczyn może być np. długotrwała kuracja antybiotykami, która może znacznie obniżyć ilość biotyny w organizmie. Poza tym zapotrzebowanie na biotynę nie jest dokładnie określone. Jeśli jednak mamy niedobór biotyny, niewątpliwie podstawowym sygnałem będzie łuszczenie się skóry, kolejnym symptomem może być łojotokowe zapalenie skóry głowy i wypadanie włosów. Możemy także odczuwać osłabienie i zauważyć objawy szybkiego męczenia się. Niedobór witaminy B7 powoduje min. wzmożoną nerwowość, depresję, apatię, senność, a nawet halucynacje. Często możemy doznawać także uczucie lęku i cierpnięcie dłoni. Badania pokazują także, że niedobór biotyny powoduje powiększenie wątroby oraz zwiększa się poziom cholesterolu we krwi.

U niemowląt niedobór biotyny może doprowadzić do łojotokowego zapalenia skóry lub wystąpienia ciemieniuchy charakteryzującej się nadmiernym złuszczaniem się owłosionej skóry głowy. Jednakże podawanie biotyny i innych suplementów multiwitaminowych w przypadku małych dzieci, wymaga konsultacji ze specjalistą.

Do tej pory nie stwierdzono skutków negatywnych, jakie wywołuje nadmiar biotyny w naszym organizmie. Biotyna sprawia, że błona śluzowa rozwija się prawidłowo, a jelita działają sprawniej i są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne. W dużej mierze niedobór witaminy B7 powoduje groźną dla naszego zdrowia awitaminozę. Wszystko to wykazuje, że niezmiernie ważne jest spożywanie biotyny dla prawidłowego funkcjonowania naszego ciała.

Zobacz również: Przedawkowanie biotyny.

Biotyna na skórę, włosy i paznokcie
Na problemy z włosami przede wszystkim skutecznie działa biotyna. Aby jednak w pełni wykorzystać jej właściwości, należy dostarczyć ją w najbardziej biologicznie aktywnej formie - D-biotynie. Właśnie taka znajduje się w kapsułkach regenerujących.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Strunz U., Witaminy – czy i dlaczego pomagają, Wydawnictwo Vital, Białystok 2019.
2. Zając M., Witaminy i mikroelementy, Wydawnictwo Kontekst, Poznań 2000.
3. Paul-Samojedny M., Wpływ biotyny na wygląd skóry i jej przydatków, Dermatologia.
4. Gryszczyńska A., Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii, 4/2009.