Szczaw

Aktualizacja: 28 maja 2024

Szczaw polny (łac. Rumex acetosella) to roślina zielna, która często jest używana w kuchni do przygotowywania zup i sałatek ze względu na swój charakterystyczny, kwaskowaty smak. Jedni uwielbiają szpinak ze względu na jego wartości odżywcze, inni z kolei traktują jak zwykły chwast. Jakie właściwości wykazuje to warzywo i czy faktycznie powinno być obecne w naszej diecie?

Szczaw – charakterystyka

Szczaw należy do grupy roślin rdestowatych, do których należy również rabarbar czy gryka. Obecnie występuje jej aż 200 odmian. Szczaw można uprawiać w ogródku lub spotkać dziko rosnący np. na łąkach lub wzdłuż brzegu rzeki. Posiada charakterystycznie podłużne liście i małe delikatnie czerwone kwiatki.

Szczaw – właściwości

Szczaw to źródło m.in. beta-karotenu, kwasu foliowego, a także witaminy C, witaminy E oraz witamin z grupy B. Ponadto zawiera w swoim składzie związki mineralne takie jak magnez, wapń, krzem, żelazo, garbniki oraz cenny dla nas błonnik pokarmowy. Dzięki zawartości błonnika szczaw reguluje procesy trawienne, pobudza apetyt, a także chroni serce i wątrobę. Poprzez obecność garbników szczaw działa przeciwbiegunkowo. To właśnie te związki wpływają ściągająco na błony śluzowe jelita grubego zmniejszając tym nasilenie biegunki.

W niektórych odmianach szczawiu np. zwyczajnym, tępolistnym czy kędzierzawym, wykryto związki o działaniu bakteriobójczym i przeciwgrzybiczym. W ziołolecznictwie liście tej rośliny zalecane są na obrzęki lub stłuczenia. Natomiast odwar ze szczawiu wykorzystywany jest do okładów, a także przemywań skóry np. w przypadku oparzeń czy owrzodzeń.

Dzięki zawartości żelaza szczaw zapobiega niedokrwistości oraz zwiększa syntezę erytrocytów (krwinek czerwonych). Zawarty w tym warzywie potas rozszerza naczynia krwionośne oraz reguluje gospodarkę wodną organizmu. Wszystko to wpływa na poprawną pracę układu sercowo-naczyniowego. Poprzez zawartość witaminy C, spożywanie szczawiu wzmacnia ogólną odporność organizmu, zwiększając ilość białych krwinek (leukocytów) i chroniąc nas przed różnego rodzaju patogenami. Witamina A zawarta w szczawiu wpływa na kondycję oczu, a także bierze udział w zmniejszaniu procesów degeneracyjnych plamki żółtej.

Kwas szczawiowy

Mimo wielu cennych składników odżywczych, znajdujących się w szczawiu, należy go spożywać z rozsądkiem. Wynika to z faktu, że w swoim składzie zawiera również kwas szczawiowy. Kiedy substancja ta przyjmowana jest w dużych ilościach może zaszkodzić naszemu zdrowiu. Dzieje się tak, ponieważ kwas szczawiowy potrafi wiązać się z wapniem, w wyniku czego powstaje nierozpuszczalny związek, który organizm nie potrafi przyswoić. Może on odkładać się w drogach moczowych, co z kolei może doprowadzić do kamicy nerkowej. Należy jednak wiedzieć, że większym źródłem szczawianów są warzywa takie jak szpinak czy rabarbar. Mimo to warto jeść szczaw jednak z rozsądkiem i umiarem.

Co zrobić ze szczawiu?

W polskiej kuchni szczaw znalazł głównie zastosowanie jako składnik zup. Z kolei sos szczawiowy bardzo popularny jest we Francji. Przygotowywany się go podobnie jak zupa szczawiowa. Posiada charakterystyczny, lekko kwaśny smak, który bardzo dobrze komponuje się z letnio-wiosennymi warzywnymi oraz z daniami na bazie ryb.

Szczaw – jaki wybrać?

Kiedy decydujemy się na zakup szczawiu należy szczególną uwagę zwrócić na jego liście. Powinny być jędrne i posiadać równomierny koloryt. Przed spożyciem szczaw należy dokładnie umyć i obciąć jego końce. Podczas przygotowywania potraw na bazie szczawiu należy pamiętać, aby wzbogacić je o produkty bogate w wapń np. jajka, jogurt naturalny czy maślankę, które skutecznie hamują szkodliwe działanie kwasu szczawiowego.

Szczaw – przeciwwskazania

Ze spożywania szczawiu powinny zrezygnować osoby zmagające się z chorobami nerek, osteoporozą oraz reumatyzmem. Z kolei osoby z chorobami pęcherzyka żółciowego powinny ograniczyć włączanie go do swojej diety.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Wegiera M., Smolarz D., Właściwości lecznicze szczawi, Postępy Fitoterapii, 4/2005.
2. Drobnik J., Bacler B., Rośliny lecznicze w osiemnastowiecznym polskim poradniku medycznym, Annales Academiae Medicae Silesiensis.