Utrata masy ciała

Aktualizacja: 27 kwietnia 2025

Utrata masy ciała może być zarówno planowana, jak i całkowicie niekontrolowana, przebiegająca z pogorszeniem stanu zdrowia i mająca podłoże chorobowe. Dlatego warto okresowo się ważyć, aby wykryć ewentualne nieprawidłowości, których nie powinno być. Przy nagłej, niekontrolowanej utracie masy ciała należy udać się do lekarza rodzinnego celem wykonania bardziej szczegółowych badań.

Utrata masy ciała – przyczyny

Utrata masy ciała bardzo często jest zaplanowana i człowiek podejmuje wiele działań, aby do niej dążyć. Mowa głównie o osobach aktywnych fizycznie będących na redukcji, a także o osobach z nadwagą i otyłością, które chcą zrzucić nadmierną tkankę tłuszczową i tym samym zadbać o swoje zdrowie.

Przyczyny niechorobowe utraty masy ciała mogą być również następujące:

• silny stres w życiu;
• długotrwałe, silne emocje, które prowadzą do utraty apetytu;
• przyjmowanie niektórych leków jako ich skutek uboczny (np. chemioterapeutyków lub antybiotyków).

Jednak utrata masy ciała może pojawiać się w przebiegu chorób, najczęściej takich jak:

• choroby układu pokarmowego – celiakia, zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, alergie pokarmowe, dysbiozy jelitowe;
• nowotwory oraz każdego rodzaju leczenie onkologiczne;
• zaburzenia psychiczne, np. takie jak depresja, anoreksja, bulimia czy inne zaburzenia odżywiania;
• choroby endokrynologiczne, np. nadczynność tarczycy, niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki mózgowej, endometrioza;
• przewlekłe infekcje, choroby przebiegające z okresami zaostrzeń i remisji, choroby przewlekłe ze stanami zapalnymi;
• niedożywienie, nieodpowiednia dieta;
• zakażenia pasożytnicze i choroby pasożytnicze.

Spadek masy ciała jest też obserwowany u osób starszych w związku z kilkoma czynnikami. Osoby w podeszłym wieku mają mniejszy apetyt w związku ze spowolnieniem metabolizmu, wielolekowością, utratą naturalnych zębów, zmniejszeniem masy mięśniowej (i tym samym mniejszym zapotrzebowaniem energetycznym), problemami z połykaniem.

Zobacz również: Utrata apetytu.

Utrata masy ciała – objawy i konsekwencje

Utrata masy ciała objawia się przede wszystkim spadkiem liczy kilogramów na wyświetlaczu wagi. Stan ten często można zauważyć po zmniejszeniu masy tłuszczowej, a jeśli utrata masy ciała jest kontrolowana i zaplanowana, także po lepszym samopoczuciu, zwiększeniu poziomu energii oraz przyspieszeniu metabolizmu.

Jeśli utrata masy ciała ma podłoże chorobowe, ewentualnie występujące dolegliwości dodatkowe będą wiązać się raczej z chorobą pierwotną, a nie z samym faktem redukcji wagi. W takich sytuacjach konsekwencje mogą być następujące:

• niedobory pokarmowe;
• zaburzenie czynności mikroflory jelitowej (a więc problemy skórne, spadek odporności, wahania nastroju, stany depresyjne);
• problemy z sercem;
• zaburzenia hormonalne (w tym spadek libido, niepłodność, zaburzenia miesiączkowania u kobiet).

Przy nagłym spadku masy ciała typowe są też problemy emocjonalne, choć nie do końca wiadomo, z czym może się to wiązać. Prawdopodobnie z upośledzeniem mikroflory jelitowej, choć niezbędne są dalsze badania.

Diagnostyka utraty masy ciała

Przy utracie masy ciała warto wykonać podstawowe badania krwi, w tym morfologię krwi, ocenę poziomu witamin (witamina B9, witamina B12, witamina D) i minerałów (cynk, żelazo, magnez), ferrytynę, panel tarczycowy (FT3, FT4, TSH, anty-TPO, anty-TG), lipidogram, glukozę, insulinę, kortyzol, hormony płciowe. Dalsze badania dobierane są już w zależności od tego, jak wyszły te poprzednie. Nierzadko wykonuje się też gastroskopię, kolonoskopię, USG, jeśli istnieją ku temu wskazania.

Utrata masy ciała – leczenie

Leczenie utraty masy ciała musi być dwukierunkowe. Przede wszystkim leczy się chorobę podstawową, czyli tą, która spowodowała spadek wagi. Tutaj terapia dobierana jest mocno indywidualnie. Przykładowo jeśli przyczyną jest rak żołądka, należy jak najszybciej rozpocząć chemioterapię, radioterapię, a niekiedy wdraża się leczenie chirurgiczne. Z kolei jeśli przyczyną jest nadczynność tarczycy, za pomocą farmakoterapii i zdrowego trybu życia dąży się do ustabilizowania poziomu hormonów.

Drugi kierunek leczenia utraty masy ciała jest już objawowy i obejmuje zdrową, zbilansowaną dietę. Najlepiej, aby była ona skomponowana przez doświadczonego dietetyka klinicznego. Tym samym będzie zarówno zdrowa, jak i smaczna, uzupełni wszystkie niedobory pokarmowe i zapobiegnie tworzeniu się nowych. Dodatkowo będzie zawierać takie produkty spożywcze, które mogą modulować przebieg choroby podstawowej. Dietetyk zadba też o dobór odpowiedniej suplementacji.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu …
Zobacz tutaj ...

Chlorella i młody jęczmień – oczyszczanie i odchudzanie
Chlorella i młody jęczmień w postaci sproszkowanego soku to w 100% naturalne produkty wysokiej jakości premium. W połączeniu uzupełniają składniki odżywcze i wspomagają oczyszczanie organizmu z zalegających toksyn …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Kłósek P., Ocena procesu redukcji masy ciała pod kontrolą dietetyka u osób z nadwagą lub otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 3, 117–127.