Zaburzenia psychiczne

Aktualizacja: 26 kwietnia 2025

Zaburzenia psychiczne jeszcze do niedawna były tematem tabu, dziś jednak mówi się o nich coraz częściej. Słusznie, ponieważ wysoce negatywnie wpływają na jakość życia codziennego, jak również na życie społeczne. Niestety są w dzisiejszych czasach coraz częstsze. Diagnostyką i leczeniem zaburzeń psychicznych zajmują się głównie lekarz psychiatra oraz psychoterapeuta.

Zaburzenia psychiczne

Do najczęstszych zaburzeń psychicznych XXI wieku zalicza się:

• zaburzenia odżywiania;
• psychozy;
• zaburzenia osobowości;
• zaburzenia nerwicowe;
• depresja.

Zaburzenia odżywiania

Zaburzenia odżywiania to grupa schorzeń psychicznych, które wpływają na sposób myślenia o jedzeniu, zachowania związane z jedzeniem oraz postrzeganie własnego ciała. Podstawowymi jednostkami tej grupy są:

• anoreksja – zwana także jadłowstrętem psychicznym, wyróżnia się restrykcyjnym ograniczaniem spożywanych dziennie pokarmów, aż do całkowitego zaprzestania jedzenia. Wynika to z chorobliwej obawy przed zwiększeniem masy ciała, nawet jeśli jest ona skrajanie niska. Konsekwencjami są znacznego stopnia niedobory pokarmowe, niedokrwistość, inne zaburzenia psychiczne, osłabienie kości i mięśni, niepłodność, zaburzenia miesiączkowania, a nawet zatrzymanie w przypadku kobiet;
• bulimia – polega na występowaniu epizodów kompulsywnego objadania się, po których następuje oczyszczanie organizmu, np. przez wymioty lub stosowanie środków przeczyszczających. Prowadzi to do poważnych konsekwencji przede wszystkim ze strony układu pokarmowego, takich jak np. wrzody żołądka i dwunastnicy, refluks czy kwasowa erozja szkliwa;
• ortoreksja – nadmierna obsesja na punkcie zdrowego odżywiania się, która może prowadzić do niedoborów składników odżywczych.

Wszelkie stany przebiegające ze wzmożonym, zwiększonym spożywaniem pokarmów bądź z obniżonym spożywaniem pokarmów mogą wskazywać na zaburzenia odżywiania. Ma to zwłaszcza miejsce jeśli tendencja utrzymuje się długotrwale.

Psychozy

Psychozy charakteryzują się poważnym zaburzeniem postrzegania rzeczywistości, myślenia i zachowania. Takie osoby mogą mieć trudności z odróżnieniem tego, co jest realne, od tego, co jest wytworem ich umysłu. Objawy mogą obejmować między innymi urojenia, halucynacje, dezorganizację myślenia oraz brak krytycyzmu wobec własnych przeżyć. Przykładami psychoz są:

• schizofrenia;
• zaburzenia schizoafektywne;
• psychozy reaktywne;
• choroba afektywna dwubiegunowa.

Objawy mogą być na tyle zbliżone, że trudno jest samodzielnie się diagnozować. Tym bardziej że osoby dotknięte psychozą w zdecydowanej większości nie zauważają u siebie żadnego problemu.

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości to trwałe wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które odbiegają od norm kulturowych i przyczyniają się do występowania trudności w funkcjonowaniu społecznym, zawodowym lub osobistym. Takie osoby nierzadko mają problemy z relacjami interpersonalnymi, kontrolą emocji oraz adaptacją do różnych sytuacji. Podobnie jak przy wielu innych zaburzeniach psychicznych. Nie widzą u siebie problemu, w związku z czym nie szukają pomocy. Przykładami popularnych zaburzeń zachowania są:

• osobowość paranoiczna – nadmierna podejrzliwość i brak zaufania do innych;
• osobowość borderline – niestabilność emocjonalna, impulsywność i trudności w relacjach;
• osobowość narcystyczna – przesadne poczucie własnej wartości i potrzeba podziwu;
• osobowość unikająca – wyraźny lęk przed odrzuceniem i unikanie kontaktów społecznych;
• osobowość obsesyjno-kompulsyjna – skrajny perfekcjonizm i potrzeba kontroli.

Takich osobowości jest jednak znacznie więcej. Zadaniem lekarza jest odpowiednie przyjrzenie się pacjentowi. Niekiedy też ważna okazuje się rozmowa z jego bliskimi oraz przeprowadzenie wielu rozmów z pacjentem, które pomogą ustalić prawidłowe rozpoznanie.

Zaburzenia nerwicowe

Kolejną grupą zaburzeń psychicznych są zaburzenia nerwicowe, manifestujące się przewlekłym lękiem, napięciem emocjonalnym oraz trudnościami w codziennym funkcjonowaniu. Pacjenci często odczuwają silny niepokój, który może być irracjonalny i trudny do kontrolowania. Objawy mogą obejmować zarówno aspekty psychiczne, jak i fizyczne, takie jak kołatanie serca, duszności, bóle głowy czy problemy ze snem.

Depresja

Depresja to poważna i często diagnozowana choroba psychiczna, która może przybierać rozmaitą postać (m.in. depresji poporodowej, depresji nerwicowej, depresji lękowej i innych).

Zobacz również: Rodzaje depresji.

Niektóre objawy depresji są dość niespecyficzne, dlatego pacjenci zgłaszają się z nimi do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W obrazie klinicznym tej choroby zauważyć można:

• obniżenie nastroju;
• wahania nastroju;
• przygnębienie;
• utratę radości z życia;
• spadek motywacji do działania.

W skrajnych przypadkach mogą pojawiać się nawet myśli i próby samobójcze. Depresja jest „cichą” chorobą, ponieważ często bywa tak, że pacjenci są weseli i radości wśród innych, przeżywając swoje traumy dopiero w zaciszu własnego domu, w samotności.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gaebel W., Zielasek J., Reed G., Zaburzenia psychiczne i behawioralne w ICD-11: koncepcje, metodologie oraz obecny status, Psychiatr. Pol. 2017; 51(2): 169–195.
2. Zawadzka A., Czarkowska L., Grajewska-Kulda M., Charakterystyka wybranych zaburzeń psychicznych – praktyczny przewodnik dla coachów, Coaching review, 1/2017.
3. Gałecki P., Szulc A., Psychiatria, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2023.