Infekcja układu moczowego

Aktualizacja: 18 kwietnia 2025

Infekcja układu moczowego to stan zapalny dotyczący jednej lub więcej struktur zaliczanych do układu moczowego. Zwykle daje nieprzyjemne dolegliwości, które znacznie utrudniają codzienne życie. Diagnostyką i leczeniem takiej choroby zajmuje się najczęściej lekarz urolog. Jeśli problem nie ma charakteru nawracającego lub przewlekłego, równie dobrze może leczyć lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Infekcja układu moczowego – przyczyny

Zakażenie układu moczowego może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Jednak w przypadku kobiet jest to znacznie częstszy problem w związku z krótszą cewką moczową. Czynnikiem sprawczym są zwykle bakterie, choć rzadko infekcję wywołać mogą wirusy, grzyby chorobotwórcze lub pasożyty. Do stanu zapalnego dochodzi w momencie, w którym patogeny przedostają się do układu moczowego najczęściej przez cewkę moczową. Rzadziej ma to miejsce w związku z zakażeniami wewnątrzustrojowymi (np. gdy bakterie przenoszą drogą krwi z zakażonych okolicznych narządów wewnętrznych do nerek). Czynnikami ryzyka infekcji dróg moczowych są:

• niedostateczna lub niewłaściwa higiena narządów płciowych;
• noszenie brudnej bielizny osobistej;
• niewłaściwa higiena po oddaniu moczu w przypadku kobiet;
• długotrwałe przetrzymywanie moczu w pęcherzu moczowym, czyli długie wstrzymywanie moczu pomimo chęci skorzystania z toalety;
• zaleganie moczu w pęcherzu moczowym po mikcji, a więc niepełne wypróżnianie się;
• przerost prostaty w przypadku mężczyzn;
• stale założony cewnik do pęcherza moczowego;
• zabiegi operacyjne w obrębie układu moczowego lub moczowo-płciowego;
• poród siłami natury i połóg;
• nietrzymanie moczu i/lub stolca;
• cukrzyca;
• niepełnosprawność;
• wysoka aktywność seksualna lub aktywność seksualna przy braku zasad higieny.

Zobacz również: Parcie na mocz.

Szacuje się, że do 3. miesiąca życia częściej chorują chłopcy niż dziewczęta, co wiąże się z częstszym występowaniem wad wrodzonych układu moczowego u płci męskiej. Od około 8. miesiąca życia zakażenia układu moczowego przeważają u dziewczynek, a tendencja ta utrzymuje się już przez resztę życia.

Objawy infekcji układu moczowego

Infekcja układu moczowego może przebiegać bezobjawowo, jak również jako zakażenie górnych bądź dolnych dróg moczowych. W przypadku zakażenia górnych dróg moczowych problemem objęte są nerki (najczęściej zapada się na odmiedniczkowe zapalenie nerek). Z kolei przy zakażeniu dolnych dróg moczowych stan zapalny dotyczy pęcherza moczowego, moczowodów lub cewki moczowej.

Obraz kliniczny może być wysoce zróżnicowany. Infekcja może bowiem przebiegać całkowicie bezobjawowo, jak i przybierać postać ciężkiej urosepsy.

Jeśli dojdzie do zakażenia dolnych dróg moczowych, najczęściej zaobserwować można:

• dysurię – bolesne i utrudnione oddawanie moczu;
• częstomocz;
• nykturię – wzmożoną częstotliwość oddawania moczu w nocy;
• mimowolne oddawanie moczu i nietrzymanie moczu;
• uczucie pieczenia podczas oddawania moczu, jak również subiektywne uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego;
• obniżenie narządu rodnego, zwłaszcza u kobiet w starszym wieku.

Z kolei przy infekcji górnych dróg moczowych pojawić się mogą objawy bardziej nasilone, w tym te ogólnoustrojowe takie jak:

• gorączka;
• osłabienie organizmu;
• dreszcze;
• bóle brzucha i okolicy lędźwiowej kręgosłupa.

Towarzyszą temu nierzadko dolegliwości występujące przy zakażeniu dolnych dróg moczowych, wymienione wyżej.

Zobacz również: Domowe sposoby na zapalenie pęcherza moczowego.

Diagnostyka infekcji układu moczowego

W diagnostyce infekcji układu moczowego podstawą jest ogólne badanie moczu, które pomaga wykryć obecność leukocytów, erytrocytów, białka czy bakterii w moczu, co wskazuje na zakażenie. Wykonuje się też posiew moczu, pozwalający na dokładną identyfikację konkretnego szczepu bakterii i analizę ich wrażliwości na antybiotyki. Przy poważniejszych problemach diagnostykę uzupełnia się o badania krwi oraz badania obrazowe, np. USG jamy brzusznej.

Infekcja układu moczowego – leczenie

W leczeniu empirycznym, polegającym na podaniu antybiotyku lub chemioterapeutyku, należy uwzględnić lokalne analizy mikrobiologiczne (najczęstsze patogeny, ich lekowrażliwość). Następnie terapia powinna być modyfikowana zależnie od wyniku antybiogramu. Takie leczenie ma jednak zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy zakażenie zostało spowodowane bakteriami. Jeśli natomiast czynnikiem sprawczym były grzyby chorobotwórcze, antybiotyki zamienia się na odpowiednio dobrane leki przeciwgrzybicze. Ważne jest też działanie przyczynowe. W przypadku gdy infekcja została spowodowana przerostem gruczołu krokowego, należy rozważyć zabieg. Jeśli natomiast przyczyną jest nietrzymanie moczu, warto zgłosić się po pomoc do fizjoterapeuty uroginekologicznego.

Do naturalnych metod wspomagania leczenia infekcji układu moczowego należą:

• dbanie o wysoką higienę osobistą;
• unikanie noszenia wkładek higienicznych lub bielizny ze sztucznych materiałów;
• bezpieczna aktywność seksualna;
• picie co najmniej 1,5 l wody dziennie;
• picie soków żurawinowych;
• suplementacja witaminy C.

Takie działania stanowią jednak uzupełnienie leczenia podstawowego, a nie jego zamiennik.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kiliś-Pstrusińska K., Zakażenia układu moczowego u dzieci i młodzieży w praktyce lekarza POZ, Lekarz POZ, 1/2016.
2. Gorząd A., Zakażenie dróg moczowych – zapobieganie, Częstochowa 2018.