Alergia a uczulenie

Aktualizacja: 25 października 2024

Alergia a uczulenie to dwa pojęcia bardzo często stosowane zamiennie. Czy słusznie? W dzisiejszych czasach problemy z nadmierną aktywnością układu immunologicznego są poważnym zagrożeniem. Warto zatem znać podstawowe pojęcia medyczne z tego zakresu. Alergia i uczulenie są jednymi z nich.

Alergia a uczulenie

Zarówno pojęcie „alergia”, jak i „uczulenie”, odnoszą się do tego samego problemu zdrowotnego. Mogą więc być stosowane zamiennie. Opisują identyczne schorzenie związane z nieprawidłową, nadmierną reakcją układu odpornościowego na obce cząsteczki (tzw. alergeny), które przedostają się do organizmu różnymi drogami. U zdrowego człowieka alergeny są dla ustroju obojętne – nawet jeśli do niego przenikną, nie wywołują żadnych dolegliwości. Jednak u osób predysponowanych pojawia się szereg objawów związanych z alergią (uczuleniem) w momencie przeniknięcia alergenu.

Przyczyny alergii

Połączenie przeciwciał IgE z antygenami alergenów uwalnia z mastocytów zawartą w nich histaminę i inne hormony (lub białka) powodujące stan zapalny. Stan zapalny z kolei aktywuje kaskadę reakcji układu immunologicznego, a co się z tym wiąże – prowadzi do wystąpienia licznych dolegliwości alergicznych. Dokładne przyczyny choroby nie są znane, wciąż nie wiadomo, dlaczego niektóre osoby doświadczają tego problemu, a inne nie. Na przestrzeni lat udało się wyszczególnić najważniejsze czynniki ryzyka i są to:

• wszechobecne zanieczyszczenie środowiska;
• palenie papierosów;
• częste przyjmowanie antybiotyków;
• niezdrowa, wysokoprzetworzona dieta;
• nadmiernie higieniczny tryb życia, w którym eliminowane są wszelkie zarazki i patogeny, w związku z czym organizm nie jest w stanie wytworzyć odpowiedniej odporności na nie.

Czynniki te mówią jednak o tym, dlaczego alergie są tak częste w XXI wieku, że zaliczono je do grona chorób cywilizacyjnych. Nie wskazują natomiast na to, dlaczego poszczególne przypadki rozwijają się u konkretnych pacjentów. Uważa się, że ważną rolę w patogenezie uczuleń odgrywają predyspozycje genetyczne.

Objawy alergii

Obraz kliniczny alergii zależy w dużej mierze od rodzaju uczulenia. W przebiegu alergii pokarmowej charakterystyczne są:

• bóle brzucha;
• niestrawność;
• biegunki lub zaparcia;
• uczucie ciężkości w brzuchu;
• odbijanie.

Objawami typowymi dla alergii wziewnej są:

• kichanie i kaszel (zwykle suchy, duszący kaszel), czemu towarzyszy uczucie drapania w gardle;
• łzawienie oczu, zaczerwienienie oczu;
• alergiczny nieżyt nosa;
• wodnisty katar (tzw. katar sienny).

Z kolei w przebiegu alergii kontaktowej zaobserwować można m.in. zaczerwienienie skóry, jej obrzęk i świąd w miejscu kontaktu alergenu z naskórkiem. Towarzyszy temu zazwyczaj pokrzywka lub wysypka. Dodatkowo w każdym typie uczulenia pojawić się może osłabienie, zmęczenie, a nawet stan podgorączkowy. W niektórych najbardziej zaawansowanych przypadkach rozwija się wstrząs anafilaktyczny, który jest już bezpośrednim zagrożeniem życia.

Diagnostyka alergii

Diagnostyką i leczeniem alergii zajmuje się lekarz alergolog. W pierwszej kolejności wykonuje on testy alergiczne, spośród których najczęściej wybiera się:

• płatkowe testy skórne;
• badanie krwi przeciwko IgE;
• testy śródskórne;
• testy punktowe naskórkowe.

Zobacz również: Co najbardziej uczula?

Leczenie alergii

Alergikom rekomenduje się unikanie czynników wyzwalających nadmierną reakcję alergiczną, jeśli tylko jest to możliwe. Osoba uczulona na roztocza kurzu domowego powinna więc zadbać o szczególne porządki w domu (codzienne ścieranie kurzy, wietrzenie pomieszczeń, częste pranie dywanów, zasłon i pościeli), z kolei osoba uczulona na jabłka powinna całkowicie wykluczyć je ze swojej diety. Metodą leczenia przyczynowego niektórych rodzajów uczulenia jest immunoterapia swoista, nazywana potocznie odczulaniem. Metoda ta polega na systematycznym podawaniu pacjentowi rosnących dawek antygenu wywołującego alergię. W pewnym momencie organizm przyzwyczai się do alergenu i przestanie nadmiernie na niego reagować. Wymaga to jednak kilku lat pracy, co wiąże się z kosztami.

Zobacz również: Alergia na roztocza.

Doraźnie (objawowo) stosuje się natomiast farmakoterapię. W momencie wystąpienia dolegliwości pacjent może otrzymać od lekarza leki przeciwhistaminowe lub donosowe glikokortykosteroidy, których celem jest zmniejszanie miejscowych objawów. Nie są one jednak przeznaczone do stosowania długoterminowego. Ostatnimi czasy sporo mówi się też o przeciwzapalnym i przeciwalergicznym działaniu czarnuszki siewnej. Warto zatem rozważyć jej systematyczną suplementację w postaci oleju z czarnuszki.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Napiórkowska-Baran K., Tykwińska M., Kołodziejczyk-Pyrzyk J., Bąkowska-Kocik N., Zacniewski R., Bartuzi Z., Trudności diagnostyczne w rozpoznawaniu chorób alergicznych, Alergia Astma Immunologia, 2/2018.
2. Czernecki T., Targoński Z., Alergeny i alergie pokarmowe, Żywność, 1/2002.
3. Wąsik M., Nazimek K., Bryniarski K., Reakcje alergiczne na mleko krowie: patomechanizm, strategie diagnostyczne i terapeutyczne, możliwości indukcji tolerancji pokarmowej, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 72/2018.