Trzustka

Trzustka (łac. pancreas) to gruczoł wydzielania zewnętrznego, a więc narząd zaliczany do układu endokrynnego. Produkuje m.in. sok trzustkowy, niezbędny do trawienia białek i tłuszczów. Diagnostyką i leczeniem chorób trzustki zajmuje się lekarz endokrynolog, niekiedy także lekarz gastroenterolog.

Gdzie znajduje się trzustka?

Trzustka leży w jamie brzusznej, do przodu od kręgosłupa i ku tyłowi od żołądka, pomiędzy śledzioną a pętlą dwunastnicy. W odniesieniu do kręgosłupa leży na wysokości I i II kręgu lędźwiowego, nieco niżej u kobiet niż u mężczyzn. Kształt tego narządu przypomina nieco haczyk.

Trzustka – budowa

W budowie trzustki wyróżnia się 3 części:

• trzon;
• głowę;
• ogon.

Trzon bez wyraźnej granicy przechodzi w ogon, a pomiędzy nimi znajduje się tzw. szyjka (lub inaczej: cieśń). Głowę trzustki obejmuje pętla dwunastnicy, zwłaszcza jej część zstępująca. Trzon z kolei przybiera kształt trójściennego graniastosłupa, na którym wyróżnić można powierzchnię tylną, dolną i przednią. Nieco poniżej brzegu górnego lokalizuje się bruzda dla tętnicy śledzionowej, a nieco wyżej i równolegle – bruzda dla żyły śledzionowej.

Trzustka posiada 2 ważne przewody, które odprowadzają sok trzustkowy do części zstępującej dwunastnicy. Są to: przewód trzustkowy i przewód trzustkowy dodatkowy. Ten pierwszy ma swój początek w obrębie ogona, przebijając ścianę dwunastnicy, odpowiada za wyprowadzanie swojej wydzieliny. Z kolei przewód trzustkowy dodatkowy ma długość około 5 cm i przebiega przez głowę trzustki. Najczęściej ma dwa ujścia – do głównego przewodu oraz do dwunastnicy na brodawce mniejszej. Znaczenie przewodu dodatkowego jest szczególnie ważne, gdy z różnych przyczyn patologicznych dojdzie do zahamowania odpływu soku trzustkowego z przewodu głównego.

Trzustka – funkcje

Trzustka odpowiada za wydzielanie do dwunastnicy licznych, istotnych enzymów trawiennych, spośród których najważniejsze są:

• trypsyna – bierze udział w trawieniu białek;
• amylaza trzustkowa – rozszczepia cukry złożone (węglowodany złożone) na cukry proste;
• lipaza – rozkłada tłuszcze na kwasy tłuszczowe, umożliwiając ich trawienie w przewodzie pokarmowym.

Należy wiedzieć, że komórki pęcherzyków trzustki wydzielają te związki w formie nieczynnej, czyli jako proenzymy. Dopiero w dwunastnicy ulegają one aktywacji.

Trzustka (a dokładniej wyspy trzustkowe) odpowiada ponadto za produkcję insuliny, czyli ważnego hormonu przedostającego się do krwi i regulującego stężenie glukozy. Pod jej wpływem glukoza jest wycofywana z krwi i odkładana w komórkach wątroby w postaci glikogenu. Zaburzenia w obrębie czynności trzustki i wydzielania insuliny wiążą się z rozwojem cukrzycy – poważnej choroby metabolicznej, będącej w dzisiejszych czasach jedną z najczęstszych przyczyn poważnych powikłań zdrowotnych. Trzustka syntezuje też glukagon o działaniu odmiennym do insuliny. Pod jego wpływem glukoza jest uwalniana do krwiobiegu w sytuacjach zapotrzebowania. W ten sposób trzustka reguluje przemiany węglowodanowe ustroju.

Trzustka – unaczynienie

Za unaczynienie trzustki odpowiadają następujące naczynia krwionośne:

• tętnica trzustkowo-dwunastnicza górna, przednia oraz tylna;
• gałęzie tętnicy żołądkowo-dwunastniczej (odchodzące od tętnicy wątrobowej wspólnej);
• gałąź przednia i tylna tętnicy trzustkowo-dwunastniczej dolnej;
• gałęzie tętnicy trzustkowej, odchodzącej od tętnicy śledzionowej.

Trzustka posiada ponadto bogatą sieć żył i naczyń chłonnych.

Trzustka – unerwienie

Nerwy zaopatrujące trzustkę to przede wszystkim struktury współczulne pochodzące od splotu trzewnego, a także struktury przywspółczulne nerwu błędnego. Nerwy czuciowe trzustki kierują się do 8. segmentu piersiowego rdzenia kręgowego.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.