Akromegalia (łac. acromegalia) to rzadka choroba przewlekła, której podłożem jest nadmierne stężenie hormonu wzrostu w organizmie. W 99% przypadków wiąże się to z obecnością gruczolaka somatotropowego przysadki mózgowej, produkującego wspomniany hormon. Diagnostyką i leczeniem akromegalii zajmuje się lekarz endokrynolog.
Spis treści
Akromegalia – przyczyny
Najczęstszą przyczyną akromegalii (u 99% pacjentów) jest łagodny gruczolak somatotropowy. W chwili rozpoznania choroby jego średnica przeważnie przekracza już 10 mm, zalicza się go więc do makrogruczolaków, mogących prowadzić do ograniczenia pola widzenia oraz innych zaburzeń endokrynnych. Znacznie rzadziej akromegalia może być wywołana nadmiernym wydzielaniem somatoliberyny (GHRH) lub hormonu wzrostu produkowanego ektopowo przez rakowiaka oskrzeli, nowotwory złośliwe płuc, trzustki, piersi czy przewodu pokarmowego.
Akromegalię diagnozuje się z podobną częstością u obu płci, przeważnie w 4.-5. dekadzie życia. Rozpoznanie choroby następuje średnio dopiero po 5-10 latach od pojawienia się pierwszych objawów. Szacuje się, że w Polsce na akromegalię cierpi około 2000 osób.
Akromegalia – objawy
Większość objawów akromegalii i jej powikłań wiąże się z nadmiernym działaniem na tkanki insulinopodobnego czynnika wzrostu 1, stymulowanego przez zwiększone wydzielanie hormonu wzrostu. Objawy dzieli się na kilka grup w zależności od układu, którego dotyczą:
- objawy ogólne – powiększenie rąk i stóp, pogrubienie rysów twarzy, powiększenie narządów wewnętrznych, przyrost masy ciała, nadpotliwość ciała, nadmierne owłosienie, zmiana barwy głosu;
- objawy ze strony układu krążenia – nadciśnienie tętnicze, duszności, zaburzenia rytmu serca;
- objawy ze strony układu oddechowego – bezdech senny, chrapanie, zaburzenie drożności górnych dróg oddechowych;
- objawy ze strony układu hormonalnego – wole tarczycy, cukrzyca, nietolerancja glutenu, zaburzenia czynności tarczycy;
- objawy ze strony układu pokarmowego – zaparcia, poszerzenie jelita grubego, krew w kale, bóle brzucha;
- objawy ze strony układu moczowo-płciowego – spadek libido, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia erekcji, niepłodność, kolka nerkowa;
- objawy ze strony układu nerwowego – bóle głowy, zaburzenia widzenia, parestezje, niedowłady;
- objawy ze strony układu ruchu – bóle i deformacje kości, bóle stawów, ograniczenie ruchomości stawów.
Najbardziej charakterystycznym objawem jest jednak wydłużenie palców dłoni i nadmierny wzrost, przez co potocznie nazywa się takich pacjentów ludźmi-pająkami. Obraz kliniczny u poszczególnych chorych może nieco się różnić. Nieleczona lub źle leczona akromegalia skutkuje licznymi powikłaniami ze strony każdego układu organizmu.
Akromegalia – diagnistyka
Rozpoznanie czynnej akromegalii opiera się na obecności objawów klinicznych, a więc na wywiadzie zdrowotnym oraz analizie wyglądu pacjenta, a także na wykazaniu zwiększonego wydzielania IGF-1 i GH. Oznaczenie poziomu IGF-1 i GH odbywa się na podstawie badania krwi. W przypadku uzyskania wartości podwyższonych rekomenduje się przeprowadzenie testu hamowania wydzielania GH po doustnym podaniu 75 g glukozy. W przebiegu choroby wykonuje się natomiast systematycznie badania mające na celu profilaktykę i monitorowanie ewentualnych powikłań, m.in. EKG, EKG wysiłkowe, ECHO serca czy USG tarczycy.
Akromegalia – leczenie
W leczeniu akromegalii najważniejszym aspektem jest normalizacja wydzielania hormonu wzrostu. Dąży się do tego za pomocą odpowiednio dobranej farmakoterapii. Jednocześnie należy usunąć czynnik sprawczy, jeśli tylko jest to możliwe. Guz u niektórych pacjentów można usunąć za pomocą leków, u innych zaś konieczna jest operacja neurochirurgiczna. W miarę możliwości zabiegowe usunięcie guza odbywa się z dojścia przez zatokę klinową, z zachowaniem czynności hormonalnej pozostałej części przysadki mózgowej.
Przewidywana długość życia chorych z nieleczoną akromegalią skraca się średnio o 10 lat, dlatego tak ważne jest podjęcie odpowiednich działań. Do najczęstszych przyczyn zgonu w pierwszej dekadzie od rozpoznania akromegalii należą choroby sercowo‑naczyniowe (44-60%), choroby układu oddechowego (około 25%) oraz choroby nowotworowe (28%).
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Jurek A., Krzesiński P., Gielerak G., Uziębło Życzkowska B., Witek P., Zieliński G., Kazimierczak A., Wierzbowski R., Akromegalia a choroby układu sercowo naczyniowego i oddechowego – problem interdyscyplinarny, Lekarz Wojskowy, 2/2021.
- Zawada N., Kunert-Radek J., Akromegalia jako problem interdyscyplinarny, Folia Medica Lodziensia, 2011, 38/2:285-317.
Zostaw komentarz