Keratozy

Keratozy to obszerna grupa schorzeń charakteryzujących się występowaniem nadmiernego złuszczania naskórka. Do najczęściej diagnozowanych należą: łupież suchy i łupież tłusty, łojotokowe zapalenie skóry oraz łuszczyca, choć jest ich znacznie więcej. Przeważnie mają przewlekły przebieg, choć dzięki odpowiedniemu postępowaniu można łagodzić lub długotrwale wyciszać ich objawy.

Keratozy – czym są?

Keratozy to grupa zmian skórnych, związanych z nadmiernym rogowaceniem skóry, które mogą występować w różnych formach. Choć zazwyczaj są niegroźne, niektóre typy mogą prowadzić do poważniejszych schorzeń. Dlatego ważne jest ich leczenie i regularne monitorowanie. Keratozy można zwalczać, ale ich usunięcie może wymagać interwencji medycznej. Poniżej przedstawione są popularne keratozy.

Łupież

W etiologii łupieżu rozważa się możliwość zakażenia grzybem drożdżopodobnym Malassezia spp., pojawienia się zaburzeń hormonalnych, uczestnictwa licznych czynników egzogennych (wpływ klimatu, nieodpowiednia pielęgnacja włosów) oraz nieprawidłowego procesu odnowy komórek naskórka. Nieprawidłowy proces rogowacenia odgrywa jedną z zasadniczych ról w powstawaniu łupieżu. Proces ten jest znacznie przyśpieszony w porównaniu z fizjologicznie przebiegającym procesem odnawiania komórek warstwy rogowej (prawidłowo trwa około 28 dni). Łupież charakteryzuje się obfitym, drobnopłatowym złuszczaniem naskórka skóry owłosionej, przy czym wyróżnia się kilka podtypów łupieżu. Najczęściej jednak rozpoznawane są 2 odmiany:

• łupież zwykły (inaczej: łupież suchy);
• łupież tłusty.

Łupież zwykły przeważnie lokalizuje się w obrębie skóry owłosionej głowy, w rzadkich przypadkach może obejmować także rzęsy i brwi.

W leczeniu łupieżu stosuje się głównie działanie miejscowe – szampony, odżywki, serum do skóry głowy, wcierki do włosów. W zależności od składu i właściwości tych preparatów można wyróżnić kilka grup leków stosowanych w leczeniu łupieżu. Są nimi środki cytostatyczne, keratolityczne oraz przeciwgrzybicze. Powinny być dobrane przez trychologa. Uzupełnieniem leczenia jest naświetlanie skóry głowy, modyfikacja diety, suplementacja.

Łuszczyca

Jest to niezakaźna choroba, grudkowo-złuszczająca, która dotyczy do 5% populacji europejskiej, w równym stopniu kobiet i mężczyzn. Przyczyna łuszczycy pozostaje nieznana. Wyróżnia się 2 typy łuszczycy:

• typ I (dziedziczny, z początkiem choroby przed 40 rokiem życia, wyraźnie wiąże się z antygenami zgodności tkankowej i ma ciężki przebieg);
• typ II (łuszczyca dorosłych, z pierwszymi objawami po 40 roku życia, ujemnym wywiadem rodzinnym i słabym związkiem z HLA).

Łuszczycę charakteryzują 3 główne patomechanizmy: nadmierna proliferacja keratynocytów, ich nieprawidłowe różnicowanie oraz stan zapalny, co prowadzi aż do 8-krotnego skrócenia cyklu komórkowego. Pierwotnym wykwitem jest czerwona grudka pokryta srebrzystą łuską. Mogą one lokalizować się w każdej okolicy ciała.

Ze względu na uwarunkowania genetyczne łuszczycy, nie jest możliwe całkowite i trwałe jej wyleczenie, a nawroty choroby są regułą. Postępowanie lecznicze obejmuje terapię miejscową, ogólną i fototerapię, w zależności od stopnia nasilenia zmian skórnych oraz przebiegu choroby i częstości nawrotów.

Łojotokowe zapalenie skóry

W patogenezie łojotokowego zapalenia skóry kluczową rolę odgrywa wzmożona aktywność gruczołów łojowych, niektóre zjawiska immunologiczne, nadmierna kolonizacja skóry grzybami Malassezia spp. oraz działanie licznych czynników egzogennych. Dokładne przyczyny wciąż nie są jednak znane. Choroba ma przewlekły i nawrotowy przebieg, któremu towarzyszą stany zapalne. Zwykle lokalizuje się w obrębie skóry owłosionej głowy i miejscach o dużej liczbie gruczołów łojowych. Przebiega z pojawieniem się delikatnego rumienia z towarzyszącym złuszczaniem (często dość silnym) naskórka. Złuszczanie ma charakter otrębiasty. U niektórych pacjentów obserwuje się tworzenie strupów.

W terapii łojotokowego zapalenia skóry wykorzystuje się (podobnie jak w leczeniu łupieżu) preparaty o działaniu keratolitycznym, cytostatycznym i przeciwgrzybiczym. Spore znaczenie ma jednak fototerapia, a w przypadku zaawansowanej i rozległej choroby – leczenie ogólne. Można zastosować retinoidy, antybiotyki, pochodne imidazolowe oraz w szczególnych sytuacjach steroidy.

Rogowacenie słoneczne

Rogowacenie słoneczne jest chorobą, która od wieków budzi zainteresowanie dermatologów. Uznaje się je za jednostkę chorobową wywołaną przewlekłą ekspozycją na promieniowanie słoneczne. Promieniowanie ultrafioletowe typu B (UVB) jest najlepiej przebadanym czynnikiem sprawczym w tej chorobie. Udowodniono, że powoduje uszkodzenie łańcucha DNA w komórkach naskórka, immunosupresję oraz mutację w genie p53. Rogowacenie słoneczne jest bardzo powszechne i szacuje się, że dotyczy nawet 50% populacji na świecie. Schorzenie objawia się drobnymi ogniskami, przykrytymi żółtoszarawą, nierówną warstwą rogową, ściśle związaną z podłożem. Próba oddzielenia tego nawarstwienia kończy się niezbyt nasilonym krwawieniem i odsłania wilgotną powierzchnię. Zmiany mogą występować w skupieniach, przeważnie na odsłoniętych okolicach skóry, takich jak skronie, nos, czoło, szyja lub grzbiet ręki. Mają one bowiem największy kontakt z promieniowaniem słonecznym.

Leczenie może odbywać się na wiele sposobów. Spośród metod zachowawczych do zmian pojedynczych aplikuje się imikwimod 5% lub 5-fluorouracyl w maści. Z kolei na zmiany bardziej rozległe lub wieloogniskowe stosuje się peelingi, miejscowe retinoidy, kremy z kwasem glikolowym, miejscowe preparaty diklofenaku z pochodnymi kwasu hialuronowego. Spośród metod zabiegowych techniką stosowaną od wielu lat jest chirurgiczne usunięcie zmian skórnych. Polega na stycznym do poziomu skóry ścięciu ogniska chorobowego.

Rogowacenie łojotokowe

Rogowacenie łojotokowe określane jest powszechnie jako brodawki starcze, ponieważ stanowi przypadłość głównie seniorów. Pojawia się z podobną częstotliwością u kobiet i u mężczyzn. Medycznie kwalifikowana jest do nowotworów o łagodnym charakterze, nie prowadzi do złośliwego raka skóry. Przyczyny dolegliwości nie są do końca znane. Objawia się ona licznymi plamami skórnymi zlokalizowanymi głównie na tułowiu, ale często również w okolicy twarzy, na granicy włosów, na szyi i w górnych partiach ramion i nóg. Część pacjentów zmaga się nawet z kilkudziesięcioma takimi zmianami. Początkowo są beżowe, jednak w miarę upływu czasu ciemnieją i przyjmują kolor ciemnobrązowy. Mogą także zwiększać swoją średnicę.
Znaczna większość brodawek łojotokowych kwalifikuje się do zabiegowego usunięcia. Zwłaszcza jeśli są duże lub znajdują się w miejscach, w których zaburzają estetykę wyglądu. Najprostszym sposobem jest łyżeczkowanie zmiany, choć pacjent może zdecydować się także na krioterapię lub zastosowanie silnych peelingów chemicznych.

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Placek W., Markiewicz A., Zając N., Bzdawski M., Rogowacenie słoneczne – definicja, etiopatogeneza i możliwości terapeutyczne, Przegląd Dermatologiczny, 100/2013.
2. Brzezińska-Wcisło L., Wcisło-Dziadecka D., Lis-Święty A., Trzmiel D., Łupież i łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy – patogeneza, obraz kliniczny oraz aspekty terapeutyczne, Post Dermatol Alergol, 2/2007.
3. Romańska-Gocka K., Farmakoterapia łuszczycy, Farmakologia Polska, 65/2009.