Zatrucie

Aktualizacja: 11 kwietnia 2024

Zatrucie to inaczej zespół objawów wywołanych działaniem na organizm substancji trującej podanej w szkodliwej dla niego dawce. Może zostać ona połknięta, wstrzyknięta, wchłonięta w układzie pokarmowym, jak również może przedostać się do dróg oddechowych wraz z wdychanym powietrzem. Mówi się, że każda substancja może być trująca, jeśli zażyje się jej zbyt dużo.

Przyczyny zatrucia

W Polsce najczęściej dochodzi do zatruć pokarmowych, np. wskutek spożycia niedozwolonych, trujących grzybów, zepsutego jedzenia lub żywności, na której znajdowały się bakterie chorobotwórcze. Najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych są pałeczki Salmonella. Dominują zatrucia wywołane S. enteritidis, zaś znacznie rzadziej wywoływane są przez S. typhimurium, S. agona, S. heidelberg i rzadko przez S. virchow, S. newport, S. thompson. Wśród innych należy wymienić patogenne typy Escherichia coli, niektóre gatunki Camphylobacter, laseczki Clostridium perfringens, Yersinia enterocolitica. U dzieci sprawcami są często rotawirusy i wirus Norwalk.

Do zatrucia może dojść także wskutek prób samobójstwa. Dawniej najsłynniejszą trucizną był arszenik – objawy zatrucia arszenikiem są zbliżone do typowego zatrucia pokarmowego przebiegającego z biegunką, wymiotami i silnymi bólami brzucha. Mogą wystąpić również zatrucia endogenne metabolitami przemian ustrojowych np. śpiączka mocznicowa oraz śpiączka cukrzycowa. Do zatrucia przez drogi oddechowe dochodzi wskutek wdychania gazów lub oparów. Dawniej popularne było zatrucie tlenkiem węgla (czadem), czego przyczyną była wadliwie działająca wentylacja w pomieszczeniach.

Objawy zatrucia

Charakterystyczne objawy zatrucia to przede wszystkim:

• pobudzenie;
• zwężenie źrenic;
• ślinotok;
• zaczerwienienie skóry;
• zaburzenia widzenia;
• skurcz oskrzeli, wzmożona sekrecja śluzu w drzewie oskrzelowym i związane z tym zaburzenia oddychania;
• biegunka;
• bradykardia;
• mimowolne oddanie stolca i moczu;
• osłabienie i drżenie mięśni;
• silne bóle brzucha;
• nudności i wymioty;
• drgawki;
• zaburzenia rytmu serca;
• nadciśnienie tętnicze;
• poszerzenie źrenic;
• suchość w ustach;
• halucynacje;
• omdlenia.

Objawy te mogą występować w różnej konfiguracji, a ich intensywność w dużej mierze zależy od podanej dawki i czasu trwania ekspozycji na nią. W przebiegu zatrucia dość charakterystyczny jest zespół sympatykomimetyczny, powstały w konsekwencji pobudzenia przez określone substancje (np. kokaina, amfetamina i jej pochodne, grzyby halucynogenne, LSD, gałka muszkatołowa) układu współczulnego. Objawy kliniczne obejmują głównie niepokój, agresję, gonitwę myśli, drgawki, hipertermię, utratę przytomności, zaś wartości ciśnienia tętniczego wynoszą nawet powyżej 200/100 mmHg.

Leczenie zatrucia

Podstawową czynnością ratunkową w przypadku zatruć jest przerwanie narażenia chorego na kontakt z trującą substancją. Jeśli zatem przyczyną było wdychanie czadu, poszkodowaną osobę należy jak najszybciej wynieść na świeże powietrze. Z kolei przy zatruciach pokarmowych można wywołać wymioty. Kolejnym etapem jest podtrzymanie czynności życiowych aż do momentu zjawienia się profesjonalnej pomocy. Gdy przyjedzie już ratownictwo medyczne, pacjentowi podaje się wówczas tlen drogą intubacji (jeśli jest to konieczne). Jeśli oddycha samodzielnie, zawozi się go do szpitala.

W warunkach szpitalnych istotne jest wyrównywanie kwasicy metabolicznej przez podawanie NaHCO3 oraz usunięcie toksyny z organizmu, co może odbywać się różnymi sposobami np. przez płukanie żołądka.

Zdarzają się zatrucia niewymagające wizyty szpitalnej. Dotyczy to głównie lekkich zatruć pokarmowych. W tym czasie taka osoba powinna sprowokować wymioty (jeśli to możliwe), a następnie wypić napar z kopru włoskiego i zażyć węgiel aktywny, który skutecznie wiąże toksyny. Przez najbliższe dni należy pić dużo wody oraz stosować dietę lekkostrawną. Dobrze sprawdzić się mogą naturalne probiotyki. Należy zaznaczyć, że wspomniane prowokowanie wymiotów nie sprawdzi się przy zatruciach chemikaliami, wówczas wzrasta ryzyko znacznego uszkodzenia przełyku przy ich ponownym przechodzeniu przez drogi pokarmowe.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Adamek J., Zatrucia pokarmowe, Przewodnik Lekarza, 3/2002.
2. Tomaszek L., Seń M., Zelek M., Foryś Z., Przyczyny występowania zatruć u pacjentów leczonych na oddziale toksykologii, Państwo i Społeczeństwo, 1/2022.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2008.