Hipokalcemia

Hipokalcemia to zmniejszenie stężenia wapnia całkowitego w surowicy do wartości poniżej 2,25 mmol/l i/lub wapnia zjonizowanego poniżej 0,95 mmol/l. Najczęstszymi przyczynami hipokalcemii są upośledzone wchłanianie wapnia oraz niedobór parathormonu (PTH). Schorzenie może mieć poważne konsekwencje długoterminowe, dlatego tak ważne jest wczesne podjęcie leczenia.

Hipokalcemia – przyczyny

Podstawowymi mechanizmami prowadzącymi do wystąpienia hipokalcemii są:

• niedostateczna podaż wapnia wraz z dietą;
• choroby utrudniające wchłanianie wapnia, np. bulimia, anoreksja i inne zaburzenia odżywiania;
• upośledzone wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego – np. w efekcie niedoboru witaminy D czy zespołu upośledzonego wchłaniania lub trawienia;
• nadmierne odkładanie się wapnia w tkankach miękkich lub w kościach – np. w efekcie ostrego zapalenia trzustki lub stosowania bisfosfonianów;
• nadmierna utrata wapnia wraz z moczem – w przebiegu kwasicy cewkowej lub stosowania diuretyków pętlowych;
• niedobór witaminy D;
• niedoczynność przytarczyc.

W Polsce obserwuje się niewystarczające spożycie wapnia w przypadku większości populacji. Nierzadką sytuacją jest także spożywanie produktów bogatych jednocześnie w wapń i fosfor – pierwiastki te reagują ze sobą, tworząc źle wchłaniany fosforan wapnia. W efekcie tego oba nie mogą być przyswojone przez organizm.

Hipokalcemia – objawy

W przebiegu hipokalcemii rozwija się nadpobudliwość nerwowo-mięśniowa i tężyczka. Manifestuje się to pod postacią skurczów mięśni, drętwienia ust, skurczu krtani, drgawek czy różnego stopnia zaburzeń psychicznymi. Wśród zmian psychicznych najbardziej charakterystyczne są: nerwowość, depresja, psychozy. W przypadku ostrej hipokalcemii mogą pojawić się zaburzenia kardiologiczne, takie jak zaburzenia rytmu serca, niewydolność mięśnia serca czy bloki przewodzenia. Przewlekła hipokalcemia przejawia się zaćmą, łysieniem, zaburzeniami układu nerwowego oraz zmianami troficznymi skóry. Typowa jest też nadmierna łamliwość paznokci.

Typowym objawem tężyczki hipokalcemicznej jest tzw. objaw Chvostka (po uderzeniu w nerw twarzowy, około 2 cm do przodu od małżowiny usznej następuje gwałtowne pociąganie kącika ust) oraz objaw Trousseau (założenie na ramię mankietu do mierzenia ciśnienia tętniczego, a następnie ucisk przez około 3-5 minut powoduje ułożenie palców dłoni w kształcie tak zwanej „ręki położnika”).

Diagnostyka hipokalcemii

Podstawą diagnostyki hipokalcemii są badania biochemiczne krwi. Uwzględnia się w nich stężenie wapnia, fosforanów i magnezu, kreatyniny, fosfatazy alkalicznej, parathormonu, 25(OH)D3. Uzupełniająco wykonuje się szczegółowe badanie moczu, analizując stosunek stężenia wapnia i kreatyniny, dobowe wydalanie wapnia i fosforu wraz z moczem.

Nieprawidłowości w zakresie jonogramu lub gazometrii krwi mogą wskazywać na zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej jako przyczynę tężyczki (postacie niehipokalcemiczne). Zdiagnozowanie hipokalcemii nie jest trudne. Jeśli jednak stan ten trwa dłuższy czas i ma w związku z tym charakter przewlekły, wielu specjalistów rekomenduje wykonanie RTG kości, aby ocenić, czy nie doszło do trwałych zaburzeń w obrębie kośćca.

Hipokalcemia – leczenie

Napad tężyczki należy niezwłocznie przerwać, podając dożylnie chlorek lub glukonian wapnia. Należy przy tym zachować szczególną ostrożność, ponieważ podanie stężonego roztworu chlorku wapnia poza żyłę może spowodować martwicę tkanek. Leczenie uzupełnia się o suplementację wapnia i witaminy D lub jej aktywnych metabolitów. W leczeniu niedoborów wapnia stosuje się także tiazydowe leki moczopędne (np. hydrochlorotiazyd lub chlortalidon). Poprzez hamowanie hiperkalciurii leki te obniżają ryzyko rozwoju kamicy nerkowej. Jeśli tylko jest to możliwe, należy dążyć do wyleczenia choroby podstawowej, która spowodowała hipokalcemię. Tutaj postępowanie różni się w zależności od rodzaju tej choroby.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Krakowska A., Hilczer M., Tkaczyk M., Hipokalcemia z towarzyszącymi łagodnymi zaburzeniami odporności i zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym – opis przypadku pierwotnej niedoczynności przytarczyc, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7/2011.
3. Kluj P., Dąbrowski M., Dąbrowska A., Piotrowski A., Gaszyński T., Postępowanie przedszpitalne i wczesnoszpitalne w stanach nagłych chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego. Część IV. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, Anestezjologia i Ratownictwo, 6/2012.
4. Jakubas-Kwiatkowska W., Błachowicz A., Franek E., Hipokalcemia w praktyce klinicznej – przyczyny, objawy i leczenie, Choroby Serca i Naczyń, 4/2005.