Diuretyki

Diuretyki (inaczej: leki moczopędne) stanowiące heterogenną grupę leków różniących się między sobą budową chemiczną, działaniem, profilem skutków ubocznych. Wyniki badań klinicznych potwierdzają ich wysoką skuteczność w farmakoterapii nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca czy przewlekłych chorobach nerek.

Co to są diuretyki?

Diuretyki to leki moczopędne, których głównym zadaniem jest zwiększanie diurezy (ilości dobowo wydalanego moczu). Wyróżnia się następujące grupy leków moczopędnych:

• tiazydy – bendroflumetiazyd, chlorotiazyd, hydroflumetiazyd, hydrochlorotiazyd, politiazyd, trichlormetiazyd;
• diuretyki tiazydopodobne – chlortalidon, indapamid, klopamid, metolazon;
• diuretyki pętlowe – bumetazon, furosemid, kwas etakrynowy, torasemid;
• diuretyki oszczędzające potas – amiloryd, eplerenon, spironolakton, triamteren;
• diuretyki o innych mechanizmach działania – acetazolamid, mannitol.

Stosowanie leków z grupy diuretyków prowadzi do utraty wody i sodu z organizmu przez modyfikowanie funkcji nerek. Definiując ściśle lek moczopędny, należałoby stwierdzić, że jest nim każdy preparat, który działając bezpośrednio na nerkę, potęguje diurezę.

Diuretyki – działanie

Mechanizm działania leków moczopędnych, z wyjątkiem diuretyków osmotycznych, polega na hamowaniu komórkowego transportu jonów sodowych i chlorkowych w poszczególnych częściach nefronu. Z kolei mechanizm działania hipotensyjnego diuretyków nie został jeszcze w pełni poznany. Działanie hipotensyjne leków moczopędnych ma charakter dwufazowy. Początkowo obserwuje się spadek objętości wewnątrznaczyniowej i pojemności minutowej serca, jak również umiarkowany wzrost oporu obwodowego. W dalszej kolejności pojawia się normalizacja objętości krwi krążącej i pojemności minutowej serca oraz obniżenie oporu obwodowego.

Dokładne działanie leku zależy głównie od jego rodzaju. Przykładowo diuretyki tiazydopodobne, których głównym przedstawicielem jest indapamid, oprócz działania moczopędnego charakteryzują się bezpośrednim efektem naczyniorozszerzającym. W konsekwencji prowadzi to do spadku oporu obwodowego. Działanie diuretyczne tego leku jest słabe, stąd częściej stosowany jest jako preparat hipotensyjny.

Diuretyki – wskazania

Leki moczopędne stosuje się najczęściej w następujących przypadkach:

• zastoinowa niewydolność serca z towarzyszącymi objawami retencji płynów;
• nadciśnienie tętnicze samoistne o charakterze łagodnym bądź umiarkowanym;
• przewlekła choroba nerek (przy czym należy pamiętać, że przy przesączaniu kłębuszkowym GFR < 30 ml/min diuretyki tiazydowe nie wywołują efektu moczopędnego);
• przebyty zawał serca;
• zdekompensowana marskość wątroby przebiegającą z wodobrzuszem i obrzękami.

Diuretyki znaleźć można także bez recepty, choć nigdy nie powinno się przyjmować ich bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Diuretyki – przeciwwskazania

Nie zawsze stosowanie diuretyków jest rekomendowane. Wśród podstawowych przeciwwskazań do tej czynności znajdują się:

• nietolerancja węglowodanów;
• cukrzyca;
• zespół metaboliczny;
• skłonność do zakrzepicy;
• zaburzenia czynności nerek z bezmoczem;
• śpiączka wątrobowa;
• stany przedśpiączkowe;
• nadwrażliwość na którykolwiek składnik leku.

W przypadku kobiet ciężarnych leki moczopędne należy stosować wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach. W przypadku bezpośredniego zagrożenia życia, jakim jest obrzęk płuc, usprawiedliwione staje się np. podanie pacjentce diuretyków pętlowych (choćby furosemidu).

Diuretyki – czy są bezpieczne?

Jak w przypadku wszystkich leków, tak i tutaj istnieje ryzyko działań niepożądanych – zwłaszcza podczas terapii przewlekłej. Dlatego nie należy przyjmować diuretyków bez konkretnych wskazań medycznych. Najczęściej u pacjentów obserwuje się zaburzenia wodno-elektrolitowe, w tym hipokaliemię oraz zasadowicę metaboliczną, jako następstwo wzmożonej eliminacji jonów wodorowych. Można temu zapobiec, podejmując terapię skojarzoną pętlowymi lekami moczopędnymi z preparatami z grupy leków oszczędzających potas lub stosując stałą suplementację potasu.

Do rzadziej występujących działań niepożądanych należą nudności, wymioty i upośledzenie słuchu. Przy stosowaniu przewlekłym diuretyki mogą upośledzać czynność nerek, trwale uszkadzając struktury tych narządów.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Korzeniowska K., Jabłecka A., Leki moczopędne, Farmacja Współczesna, 1/2008.
2. Raszeja-Wanic B., Wanic-Kossowska M., Leki moczopędne, Nadciśnienie Tętnicze, 2007.
3. Grześk G., El-Essa A., Kubica A., Grześk E., Sukiennik A., Pstrągowski K., Współczesne diuretyki pętlowe, Folia Cardiologica Excerpta, 6-7/2008.
4. Pęksa J., Zastosowanie diuretyków pętlowych w podstawowej opiece zdrowotnej, Lekarz POZ, 3/2022.